Yıldırım Bir Yere 1 Defa Mı Düşer?

İddia

Neyse, bu yıldırımı ucuz atlattık, kimseye bir şey olmadı. Artık rahatız, ne de olsa yıldırım düştüğü yere bir daha düşmez.

Gerçek mi?

Sahte

Gerçek Ne?

Yıldırımlar aynı noktaya 1 defadan fazla düşebilir. Hatta aynı noktaya 3 defa düşen yıldırımlar kayıtlara geçmiştir. Bu mitin doğma sebebi, yıldırım düşme olaylarının oldukça nadir gerçekleşmesidir.

İddianın Kökeni

İddia, yıldırım düşmesi gibi bir olayın aşırı nadir olduğu inancından doğmuş ve halk arasında yayılmıştır.

Bilgiler

Önce bariz olandan başlayalım: paratonerler bu miti tek başlarına çürütebilen olgulardır. Bir paratonere yüzlerce defa yıldırım düşebilir. Dolayısıyla yıldırımın bir yere düşmesinin, o yere bir daha düşememesi ile alakası yoktur. 

Şimdi biraz daha az bilinen bir gerçeğe bakalım: aslında bir "yıldırım düşmesi" dediğimiz olay, birden fazla "yıldırım"dan oluşur. Dolayısıyla bize tekil gibi gözüken her bir yıldırım düşmesi, aslında aynı noktaya birden fazla gidip gelen elektrik boşalmalarından oluşur. Tabii bu çok hızlı yaşandığı için tek bir seferde yük boşalıyormuş gibi gözükür. Dolayısıyla yine, yıldırım düşen tek bir noktanın herhangi bir koruması bulunmamaktadır.

Yıldırım düşmesi, aslında Dünya çapında aşırı sık; ancak yerleşimin bol bulunduğu spesifik coğrafyalarda genellikle çok nadir görülen olaylardır. Bu nedenle yıldırımlarla ilgili tuhaf halk efsaneleri doğmuştur. Yıldırımların nadirliği şu şekilde anlaşılabilir: Dünya üzerindeki bütün atmosferik elektrik boşalmalarının sadece %20'si bulutlardan karalara doğrudur, geri kalan hepsi bulutlardan suya ya da bulutlar içerisinde meydana gelir. Örneğin, internette yaygın olarak görebileceğiniz "Her saniye Dünya'ya 100 civarında yıldırım düşer" ibaresi, aslında tüm şimşek olaylarını kapsamaktadır. Bunların sadece 5'te 1'i karalara düşer. Yine de büyük bir sayıdır; günde 1.728.000 civarında yıldırıma denk gelmektedir. 

North News & Pictures Ltd

Yıldırımların düştüğü bölgelerin öbeklendiği coğrafyalar hesaba katılacak olursa ve yıldırımların düştüğü ufacık alanın, tüm gezegendeki karaların alanına oranı düşünülecek olursa, neden yıldırım çarpmalarının bu kadar nadir gerçekleştiği anlaşılabilir. İstatistiki olarak, bir insanın yıldırım tarafından çarpılma ihtimali yıl başına 500.000'de 1 kadar ufak bir sayıdır. 80 yıllık ömür içerisinde yapılan istatistiklere göreyse bu oran 6250'de 1'e kadar yükselmektedir. Bu, yine de çok düşük bir sayıdır. Şöyle düşünün: 6250 defa ömrünüzü baştan sona yaşayabilecek olsanız, istatistiki olarak sadece 1 defa yıldırım tarafından çarpılırdınız.

Bu mit, Discovery Channel'ın Mythbusters ekibi tarafından da, arşivlerden çıkarılan bir video ile çürütülmüştür. Videoda, bir kiliseye 2 defa, ayrı zamanlarda, aynı noktaya olmak üzere yıldırım düşmektedir. Yıldırım düşme olasılığının ne kadar ufak olduğu hesaba katılacak olursa, aynı yere iki defa düşme şansı çok daha düşüktür. Ancak burada "kumarbazın yanılgısı"na düşmemek gerekir: olaylar, birbirinden bağımsızdır. Bir defa yıldırım düşmesi, bir sonraki yıldırım düşme olasılığını etkilememektedir. Tıpkı rulette 1 defa kazanmış olmanızın, bir sonraki elde kazanma veya kaybetme ihtimalini arttırmıyor olması gibi...