Yeni Pirana Türü Vejetaryen Besleniyor!
Natural History Museum of London
- Basın Bildirisi
- İhtiyoloji (Balık Bilimi)
- Bilim Haberciliği
2024’ün sonlarında Amazon Nehri’nin bir kolu olan Xingu Nehrinde keşfedilen yeni bir tür; piranalara olan bakış açınızı kökten değiştirecek! Londra Doğa Tarihi Müzesi yöneticilerinden balık bilimci Dr. Rupert Collins, keşfettikleri bu yeni türün popüler kültürde oluşmuş pirana algısını değiştirebileceğini savunuyor. Ayrıca tüm bu algıları değiştirebileceğine olan inancın yanında, bu türün bize piranaların evrimsel süreçte nasıl değiştiğini, ne gibi zorluklar ya da seçilim baskıları sonucunda günümüzdeki halini aldığı konusunda da perspektif sunabileceği düşünülmektedir.
Bu tür; kendisini genel anlamda bildiğimiz vahşi yakın akrabalarından ayıran pek çok morfolojik farklılığa sahip. Kuyruğunun, karın ve sırt bölgesinin alışageldiğimiz piranalar gibi olmamasının yanı sıra kanadı boyunca uzanan siyah çizgi onu oldukça özel yapıyor.
Bu çizgili balık ilk keşfedildiğinde, ünlü Yüzüklerin Efendisi yapımındaki Sauron'un ikonik gözüne benzetilmiş ve buna vurgu yapmak için bu türe de Myloplus sauron adı verilmiştir. Ek olarak, özellikle kuyruğuna yakın bölgedeki sarı ve turuncu tonlarındaki benekleri de onu benzersiz yapan bir diğer detaydır.
Myloplus cinsi, pirana ve pacu genel adlaır verilen balık gruplarından oluşan Serrasalmidae balık ailesine dahildir. Serrasalmidae ailesinin yaşayan üyeleri olan piranalar ve pacuların yakından ilişkili olması ve benzer özelliklere sahip olması nedeniyle, türlerin ayırt edilmesinin zor olabileceği belirtilmiştir. Londra Doğa Tarihi Müzesi'ne göre hem pacu hem de pirana türleri, yaşamlarının çeşitli aşamalarında farklı şekillerde görünebilir ve erkekler ile dişiler genellikle birbirlerinden farklı görünürler, bu da türlerin ayırt edilmesini zorlaştıran bir diğer önemli etkendir.
Ancak bu balığı ilginç kılan tek şey dış görünüşü değil, insanların yaygın olarak bildiği Güney Amerika’da yaşayan Kırmızı karınlı piranalar gibi hepçil ya da avlanma temelli beslenmemesidir. Aslında Serrasalmidae ailesinin diyetleri kendi içlerinde gruplara ayrılır. Tamamen etçil, tamamen otçul, hepçil ya da asalak beslenen türleri kayıtlara geçmiş durumdadır. Evrimsel sürece baktığımız zaman, piranaların vejetaryen bir atadan geldikleri ancak bu sürede evrimleştikleri ve günümüzdeki piranaların etçil ve otçul olarak ikiye ayrıldığı görülebilir.
Hatta öyle ki piranaların evriminde tamamen etçillik oldukça nadir görülür, yani etçil olarak nitelendirdiğimiz piranalar bile tam olarak etçil değildir. İşte otçul piranalar da bu evrim ağacının birer üyesidir. Otçul piranalar dediğimiz pacular ve Myleus türleri bitkisel diyetlerle beslenirler. Diyetlerini genelde su bitkileri, yapraklar, meyveler ve tohumlar oluşturur. Genellikle tropikal bölgelerde yaşayan bu türler gruplar halinde ve uyumlu şekilde hareket etmeye adapte olmuşlardır.
Bunlar Theodore Roosevelt’in çizdiği korkunç ve agresif pirana algısından oldukça uzak barışçıl ve sakin hayvanlardır. Ek olarak yapılan araştırmalar piranaların genelde kurak zamanlarda, yaz mevsimlerinde ve besin sıkıntısı çektikleri zaman insanlara zarar verdiklerini kayda geçirmiştir.
Buna karşın yeni keşfedilen türümüz Myloplus sauron’a baktığımızda su bitkilerini parçalamaya ve öğütmeye yönelik bir çene ve diş yapısı görüyoruz; hatta bu dişlere, insanınkilere benzer dişler desek çok da yanlış bir bilgi vermiş olmayız. Geleneksel piranalar ise genel olarak küçük jiletlere benzeyen, çok sayıda küçük dişlere sahiptir. Küçük jilet gibi dişler etleri kesmek için daha elverişliyken, Myloplus sauron'un ya da genel olarak pacu balıklarının dişleri daha küt ve öğütmeye yönelik evrimleşmiştir.
Amazon Nehri'ni bu denli önemli kılan temel nokta da halihazırda barındırdığı endemik türlerin zenginliğidir. Bilimsel literatüre Dünya'nın en zengin biyoçeşitlilik bölgelerinden biri olarak geçen Amazon Havzası balıklara ek olarak, özellikle endemik piranalara da ev sahipliği yapmaktadır. Bu tür de berrak suları ve Amazon’un eşsiz akıntılarını oldukça benimsemiştir ve şimdilik endemik olarak ön plana çıkmaktadır. Ayrıca bu türden ayrı olarak Amazon’un Xingu kolunda 70’ten fazla endemik pirana türü olduğu bilinmektedir.
Maalesef ki Amazon’un endüstrileştirme çalışmalarından ötürü ormanlar, var olan bitki çeşitliliği, kuşlar, çeşitli omurgasızlar gibi pek çok tür nasıl sıkıntı çekiyorsa ve habitatlarını kaybetme baskısıyla karşı karşıyalarsa aynı şey, balıklar ve piranalar içinde geçerli gibi görünmektedir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
5
-
3
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- BBC, et al. From Pirate Spiders To Veggie Piranhas - This Year's Newly Named Species. (20 Aralık 2024). Alındığı Tarih: 23 Ocak 2025. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
- Natural History Museum of London. Natural History Museum Scientists Have Described And Named 190 New Species To Science In 2024. (20 Aralık 2024). Alındığı Tarih: 23 Ocak 2025. Alındığı Yer: Natural History Museum | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2025 10:22:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19652
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
