Yamyamlıktan Doğan Beyin Hastalıklarını Önleyen Faydalı Mutasyonlar!
Papua Yeni Gine'deki insan topluluklarını bir zamanlar kitlesel olarak yok etmiş olan nadir bir beyin hastalığını inceleyen araştırmacılar, prion adı verilen hatalı katlanmış proteinlerin beyinde yayılmasını engelleyen bir gen çeşidine (varyantına) neden olan bir mutasyon tespit ettiler.
Kuru hastalığı, Papua Yeni Gine'deki Fore insanları arasında ilk defa 20. yüzyılın ortalarında tespit edildi. 1950'li yıllarda doruk noktasına ulaşan hastalık, her bir sene popülasyonun %2'sini öldürerek yok etmekteydi. Hastalık üzerinde araştırmalar yürüten bilim insanları, bu hastalığın nedenini geleneksel olarak sürdürülen yamyamlığa bağlamayı başardılar. Kabile, ölmüş üyelerin beyinlerini ve sinir sistemini bir ritüel olarak yiyordu. Muhtemelen Fore insanları, bir noktada Creutzfeldt-Jakob Hastalığı'na (CJH) sahip bir bireyin beynini de yedi ve hastalık bu şekilde başladı. CJH, her yıl rastgele bir şekilde tüm Dünya'da 1 milyon insanı etkileyen bir prion hastalığıdır.
Bu araştırmaları yürüten uzmanlar, daha önceden zaten bazı insanların bu hastalığa diğerlerinden daha az açık olduğunu tespit etmişlerdi. Prion proteininin 129. kodonunda aminoasit değişikliğine neden olan bir mutasyona sahip bireyler, hastalığa diğerlerine göre daha az yakalanıyordu. Kodonlar, genetik kodumuzdaki 3'lü nükleotit dizileridir. Her bir kodon (her 3 nükleotit), 1 aminoasidi kodlar. Aminoasitler de bir araya gelerek proteinleri üretir. Proteinler de hem yapısal olarak bizi üretirler; hem de vücutlarımızın işleyişini sağlar ve sürdürürler. İşte söz konusu proteini üreten genetik kodun, 129. üçlüsünde (kodonunda) tek 1 nükleotit üzerinde meydana gelen mutasyon, ani etkili bir şekilde fayda sağlayarak CJH'ye yakalanma ihtimalini azaltmaktadır.
2009 senesinde, University College London'da prionlar üzerine araştırmalar yürüten Dr. John Collinge önderliğindeki bir diğer ekip, Fore insanlarında yeni bir mutasyon tespit etti: bu mutasyon, 127. kodon üzerindeydi. Nature dergisinde 10 Haziran 2015'te yayınlanan makaleleri, 127. kodondaki tek bir mutasyonun glisin aminoasidi yerine valin aminoasidinin üretilmesine neden olduğunu gösteriyor. Bu mutasyona sahip bireyler, 129. kodonda mutasyona sahip olan bireylerden bile daha yüksek dirence sahip oluyorlar! 129. kodondaki mutasyon, sadece birisi anneden, birisi babadan gelen iki set genden 1 tanesinde bulunursa etkili oluyor ve etkisi, hastalığa yakalanma riskini birazcık düşürmek şeklinde oluyor. Ancak 127. kodonda tespit edilen mutasyon, Kuru ve CJH hastalıklarının ikisine karşı da tam direnç sağlıyor! Yani bu mutasyon varsa, söz konusu hastalıklara yakalanamıyorsunuz. Üstelik anneden ya da babadan aldığınızda işlevsel olduğu gibi, ikisinden birden aldığınızda da aynı etkiyi yaratıyor ve savunma sağlıyor! İşte ani etkili faydalı mutasyonlara harika bir diğer örnek!
Araştırmacılar bu korumanın, 127. kodonda meydana gelen mutasyonun prion proteinlerinin hatalı şekillere girmesini önlemesi sayesinde olduğunu belirtiyorlar. Broad Enstitüsü'nden prion araştırmacısı Eric Minikel'in sözleriyle bitirelim:
Bu gerçekten şaşırtıcı. Bu keşif, içerisinde başka bir bölüm olmasını beklemediğim bir kitabı okumak gibi!
Mutant proteinlerin yapısı ve hastalığa tam olarak nasıl direnç sağladığı konusundaki detaylı araştırmalar devam ediyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git- 2
- 2
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- B. Deng. Genetic Mutation Found To Block Prion Disease In Tribe That Used To Practice Ritual Cannibalism. (16 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 16 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/11/2024 00:57:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3703
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.