Tiksinme Duygusu ve Ahlak İlişkisi

Tiksinme duygusu, evrimsel olarak, pis, küflü ya da bozuk yiyecek ve içeceklere karşı verdiğimiz “kendimizi hastalıktan koruma” amaçlı bedensel tepkidir. Acaba bu duygu ve beraberinde getirdiği “kendini koruma” hissi, aynı zamanda bencilce, çıkarcı ve sahtekar davranışlar sergileme eğilimine yol açabilir mi?

Karen Winterich ve Vikas Mittal adlı araştırmacıların yapmış olduğu bir dizi deney, tam da bu iddiayı doğrulayan cinsten. Deney serilerinin birinde, bir grup katılımcıya, içinde iğrenç bir tuvalet görüntüsünün olduğu “Trainspotting” adlı filmden bir sahne gösteriliyor. Diğer bir gruba ise mercan kayalıklarıyla ilgili bir belgesel izlettiriliyor. Aktivitelerin hemen sonrasında oynanan bir oyunda, tiksindirici tuvalet sahnesini seyredenlerin diğer gruba kıyasla oyundaki partnerlerini aldatmaya daha çok meyilli oldukları görülüyor. Ve yine diğer bir deneyde, bir grup denekten hayatlarındaki en iğrenç olayı hatırlamaları istenirken diğer gruptan da tipik bir akşamlarını anlatan bir yazı yazmaları rica edilir. Akabinde her iki gruptan, karışık halde verilmiş harflerin tamamını kullanarak bir sözcük oluşturmaları istenir. (Aslında, bu harflerden hiçbir sözcük oluşturulamaz.) Burada da, mide bulandırıcı bir olayı hatırlaması istenen grup diğer gruba fark atarak çözemedikleri halde bulmacayı çözdüklerini söylerler.

Araştırma, aynı zamanda, ahlak kavramının her geçen gün hayal meyal tanımlardan uzaklaşıp daha sağlam temellere oturduğunu da gösteriyor.