Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Nisko Armah
Nisko Armah
6K UP
Üye
1

zamanın fiziki karşılığı nedir?

zamanın yavaşlaması ve hızlanmasının deneylerle ispatlandığı söyleniyor. soyut bir kavram değilse fiziki olarak nedir, hızlanıp yavaşlaması nasıl belirleniyor? atomik saat deneylerinde hızın ve kütle çekiminin yarattığı değişim saatin işleyişini bozmuş olmuyor mu? saat deneyinin detayları nelerdir?
166 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Cevap
Lüzumsuz Adam
Fizik öğrenicisi

Zamamın fiziki karşılığı değişimin hızıdır. Bu anlamda zamanın yavaşlaması ve hızlanmasının deneylerle ispatlanmış olması, deneylerle, aynı miktardaki bir değişimin kimi yerlerde/koşullarda tamamlanmış iken kimi yerlerde/koşullarda tamamlanmamış olmasının gösterilmesi anlamındadır.

Saati tamamen unutarak zamanı kavramaya çalışabilirsiniz, ki saat dediğimiz sistemin çok da bir espirisi yok zamanı kavramak adına, saat olmasa da değişimler var, yani zaman var. Saat sadece bu değişimlerin ne kadar hızlı olduğunu ölçmenin bir aracı. Her ölçüm bir kıyaslamadır ve her ölçüm cihazı gibi saatin de sağlaması gereken bazı özellikler vardır, bu özellikleri sağlayan her şeyi saat olarak kullanabiliriz. Örneğin eskiden kullanılan sarkaçlı saatleri düşünelim. Bu sistem basit harmonik hareket yapan bir sarkacın varlığına dayanıyor. Sarkacın peryodu (bir uçtan diğerine gidip gelme süresi) , sarkacın uzunluğuna ve yerçekimi ivmesinin değerine bağlı. Yani yerçekimi ivmesinin aynı olduğu yerlerde aynı uzunluktaki sarkaca sahip iki saati rahatlıkla zaman ölçme ve ölçüm sonuçlarını kıyaslamak için kullanabilirsiniz. Örneğin bir topun yerde belirli bir kuvvetle itilmesi ve 2 metre uzaktaki duvara çarpması örneğini düşünelim. Bunun için geçen zamanı sarkaçlı saatle ölçebilir sonucu sarkacın 10 kez gidip gelmesi şeklinde ifade edebilirsiniz. Yaptığınız şey şudur: topa kuvvet uyguladığınız anda saatin sarkacını belirli bir yerden serbest bırakırsınız. Sarkacın gidip gelişlerini sayarsınız ve top duvara çarptığında saymayı bitirir, sayıyı söylersiniz. Burada iki değişim var, topun hareketi (ölçülen) ve saat sarkacının gidip gelmesi (ölçen). Bu iki değişimi kıyaslıyorsunuz hepsi bu! Ölçüm sonuçlarının kıyaslanabilir olması için farklı saatlerin değişim hızlarının (sarkaçlarının gidip gelme zamanlarının) aynı olması, yani standart olması gerekir. Bu yolla dünyanın neresinde olursanız olun aynı olaya dair ölçüm sonuçlarınızı ifade edebilir ve gönül rahatlığı ile kıyaslayabilirsiniz. Ama bu örnekte durum biraz farklı, örneğin ayda ölçüm yapsaydınız belirli bir olay için farklı bir sonuç bulacaktınız, çünkü ayda yer çekimi ivmesi dünyadakinden farklı. Hatta aynı saati dünya üzerinde farklı bir bölgede de kullansanız farklı sonuç elde ederdiniz, çünkü yerçekimi ivmesi dünya üzerindeki her noktada da aynı değil. İşte o zaman sarkaçlı saat ideal bir ölçüm aracı olmuyor. Bunun yerine kuartz kristalinin titreşimini temel alan daha gelişmiş bir saate geçiş yapabilirsiniz. Bu da yetmezse atom saatlerine ilerleyebilirsiniz. Saatler geliştikçe sıcaklık, yerçekimi, nem vb. den etkilenme durumları da devre dışı kalıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Atomik saat deneylerinde hızın ve kütle çekiminin yarattığı değişim saatin işleyişini bozmuş olmuyor, sadece saat değil tüm değişimlerin, dışarıdan bakan gözlemci için daha yavaş gerçekleşmesi durumunu yaratıyor. Birbirine göre hareketli iki sistemdeki ölçüm sonuçlarını birbirine dönüştüren dönüşümler Lorentz dönüşümleridir, bu dönüşümlere göre uzunluk ve zaman ölçüm sonuçları birbirine dönüştürülebilir. Özel görecelikteki tüm mesele işte bu dönüşümler. Özel görecelikten önce Galileo dönüşümlerinde zamanın dönüşümü diye bir şey yoktu. Zamanın dönüşümünün matematiksel açıklamasını kaynaklardaki soru cevabında bulabilirsiniz.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Lorentz Dönüşümleri. (6 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Evrim Ağacı Soru Cevap - Hız Zaman Ilişkisinin T=T0/(Sqrt(1-V^2/C^2)) Olduğunu Kanıtlayabilir Misiniz? . (6 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Emre Küçük
Emre Küçük
1,267 UP
Ortaokul Öğrencisi

Baştan söyleyeyim bu tam bir cevap olmayacak ama neyse. Senin söylediğin bozulma normal bir saat kullanılırsa oluyor galiba. Zaten bundan dolayı atom saati kullanılıyor. Normal saat %100 doğru göstermiyor ama atom saati 3 milyon yılda bile sadece 1 saniye hata yapıyor. Bunun bile olma ihtimali % 22,522 'dır. İşte bundan dolayı atom saati tercih edilmektedir. Yanlış bilgi verdiysem özür dilerim.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Wikipedia Atom Saati. (6 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Elektriği Dokunduğunuz Yere Yönlendiren Küre Nasıl Çalışıyor?
Elektriği Dokunduğunuz Yere Yönlendiren Küre Nasıl Çalışıyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Apollo 11: Astronotları Ölümle Burun Buruna Getiren Hata Nasıl Düzeltildi?
Apollo 11: Astronotları Ölümle Burun Buruna Getiren Hata Nasıl Düzeltildi?
James Webb Uzay Teleskobu'nun İlk Fotoğrafı Neler Gösteriyor?
James Webb Uzay Teleskobu'nun İlk Fotoğrafı Neler Gösteriyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close