Canlı ya da organizma, biyoloji ve ekolojide fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdüren basit yapı moleküllerinin veya karmaşık organ sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.
Aslında doğa için "canlı" ya da "cansız" diye bir ayrım yok! Bir şey aktif olarak varlığını sürdürebiliyorsa (yani aktivite ve organizasyonu sayesinde entropi artışına direnebiliyorsa) "canlı" kategorisindedir. Bunu başaramıyorsa, cansızdır. Benzer şekilde, eskiden canlı kategorisine girip de, bu yetisini kaybedenler "cansız" hale gelmiştir (ki buna ölüm diyoruz). Dolayısıyla doğada aslında böyle bir ayrım yok, sadece farklı formlar var. Hepsi "varlık" kategorisi altında ve aslında hepsi "cansız" yapılardan oluşuyor, ancak sadece bu cansızların içerisindeki özel bir forma biz "canlı" diyoruz.
İşte organizasyon içerisinde, aktivite dahilinde enerji üretilmeye başlanmasıyla, fiziğin tüm Evren içerisindeki en güçlü yasalarından biri olan Termodinamiğin İkinci Yasası dahilinde canlılar, bu enerjiyi kullanarak sürekli artan entropiye (düzensizliğe) karşı koyabilmeye, yani "varlıklarını aktif olarak sürdürebilmeye", yani "hayatta kalmaya" başladılar. Ancak tekrar tekrar hatırlatıyoruz ki doğada aslında "hayatta kalmak" diye bir ayrım da yoktur. Her şey, biyokimyasal veya kimyasal tepkimelerle, fizik yasalarının etkisi altında meydana gelir. Bu süreç içerisinde bazı özellikteki yapılar (canlılar) farklı tepkimelere tabidirler, bazı diğer yapıdakiler (cansızlar) başka kimyasal tepkimelere tabidirler. Tüm varlıkların yapıtaşı aynı olsa da, bu niteliksel farklılıktan bildiğimiz tüm farklılıklar doğmaktadır. Dolayısıyla, "canlı" dediğimiz varlıkların "canlı" kategorisinde kalabilmelerinin, yani varlıklarını sürdürülebilmelerinin tek yolu, hayatta kalmaktı. Daha bilimsel anlatımla, aktivite ve organizasyonunu sürdürmeye çalışmak... Daha da detaya inersek, organizasyon dahilindeki aktivite sonucunda entropiye karşı koyarak, varlık durumunu sürdürebilmek.[1]
Daha fazla bilgi için kaynakçadaki Evrim Ağacı yazısını okumanızı tavsiye ederim.
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Bütün Canlıların Ortak Amacı Neden Hayatta Kalmak Ve Üremektir?. (28 Mayıs 2012). Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
