Bildiğimiz gibi Descartes rasyonalizmin kurucusudur. Descartes, felsefesinde özneyi merkeze alarak, onu ikili bir yapıyla ortaya koymuştur. Bilgiyi, özneden yola çıkarak ortaya koymaya çalışmıştır; başka bir deyişle, önce kendi varlığını sağlamlaştırmış, daha sonra dış dünyaya yönelmiştir. Ve kendi varlığını sağlamlaştırırken öncelikle "Ego sum" (Ben'im, Var'ım) demiş, daha sonrasında bu önermesine varlığa dair inancını ve düşüncesini de ilave edip "Cogito ergo sum" (Düşünüyorum, öyleyse varım) demiştir. Bunu söylerken aslında "varlığımı düşünüyor olmama borçluyum" demiştir, yani buradaki düşünce varlığın sonucu değil sebebidir.
Descartes'a göre beş duyumuzla algılayabildiğimiz nesneler ve olaylar bizi yanıltabilir. Oysa zihnimiz yanıltamaz. Her şeyden şüphe duyulabilir ama var olduğundan şüphe duyulamaz. Çünkü düşünüyorum, öyleyse var olmak zorundayım.
Vikipedi'de kaynak belirtilmemiş olduğu için filozofun bu önermeye ulaşma sürecini çekinerek de olsa paylaşmak istiyorum:
- Duyularımız bazen bizi aldattığına göre, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını farzetmeliyim.
- Burada sobanın karşısında oturduğumu nasıl bilebilirim.
- Bundan emin olamam. Rüya ya da hayal görüyor olabilirim.
- Ya da muzip bir şeytan benimle oyun oynuyor olabilir.
- Kuşku duymayacağım tek şey, bir şey düşünüyor olmam. Rüya gördüğümü, benimle alay edildiğini ya da bir bedenim olmadığını düşünsem bile bu böyle.
İşte buldum! Düşünüyorum, öyleyse varım!
Kaynaklar
- Vkipedi. Cogito Ergo Sum. (24 Mart 2021). Alındığı Tarih: 10 Mayıs 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- K. Maral. Descartes Felsefesine Kısa Bir Bakış: Düşünüyorum, Öyleyse Varım (Cogito Ergo Sum)!. (21 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 10 Mayıs 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı