Gebeliğin 37. haftasından önce gerçekleşen doğumlar prematüre doğum olarak nitelendirilir. Özellikle 1990 yılından sonra prematüre bebeklere yönelik perinatal ve neonatal bakımdaki gelişmelerle erken doğan bebeklerin hayatta kalma oranı belirgin biçimde iyileşmesi sebebiyle ergenliğe ve yetişkinliğe erişen erken doğum vakalarında artış oldu.[1] Bu gelişmeler sayesinde prematüre doğumun uzun vadeli sonuçları hakkında daha fazla bilgiye sahibiz. Erken doğum vakarlında böbrek yetmezliği, kronik böbrek hastalığı, nörolojik bozukluklar, büyüme geriliği, obezite ve metabolik sendrom gibi uzun dönemde kişiyi etkileyecek semptomlar görülebilir.[2] Ancak prematüre doğum, doğum haftasına göre heterojen bir grup oluşturduğundan, erken doğumun etkileri de farklılık gösterir. Gebelik yaşına dayalı sınıflandırmada, çok prematüre (GA < 27 6/7), orta derecede prematüre (GA 32 0/7 ila 33 6/7) ve geç prematüre doğumlar (GA 34 0/7 ila 36 6/7) arasında fiziksel gelişim ve sağlık problemleri açısından önemli farklılıklar gözlemlenebilir.[1] Geç prematüre doğumlar, genellikle daha az komplikasyonla ilişkilendirilmektedir. Sorunun bağlamı gerekçesiyle yanıt olarak yalnızca prematüre doğumun "büyüme geriliği" ile ilişkisine değinilecektir.
Aşırı erken doğum (GA < 27 6/7) vakalarında, normal doğumlu bebeklerle karşılaştırıldığında boy ve kilo gelişiminde belirgin eksiklikler gözlemlenmektedir. Ancak, bu farkların yalnızca mevcut antropometrik ölçümler üzerinden değerlendirilmesi, büyüme potansiyelini yansıtmakta yetersiz kalmaktadır. Çünkü, bebeklerin nihai boy gelişimi ailelerinin (özellikle ebeveynlerin) boylarına dayalı olarak hesaplanan hedef boy tahmin modelleriyle (örneğin, mid-parental height) de değerlendirilir. Yapılan bazı çalışmalarda, 2,5 ile 6 yaş arasındaki yüksek prematüre bebeklerde doğrudan ölçülen boy ve kilo farklarının kısmen azaldığı, ancak bu çocukların erişmesi beklenen hedef boya kıyaslandığında hâlâ anlamlı sapmaların bulunduğu rapor edilmiştir.[3]
11 ila 19 yaş arasındaki yüksek prematüre bebeklerde daha fazla miktarda büyüme telafisi gözlemlenmektedir ancak bu büyüme telafisi boydan ziyade kilo indeksinde gerçekleşir.[3][1] Yüksek prematüre bebeklerde zamanında doğan akranlarına kıyasla genç erişkinlikte önemli ölçüde daha düşük büyüme başarısı gösterdiği görülmüştür.[3][2][1]
Genel olarak, prematüre doğumun, özellikle aşırı erken doğum (GA < 27 6/7) vakalarında, çocukların fiziksel büyüme parametrelerinde anlamlı eksikliklere yol açtığı ve doğrudan ölçülen boy ile kilo farklarının, ebeveyn boylarına dayalı hedef boy hesaplamalarına göre değerlendirildiğinde hâlâ sapmalar gösterdiği anlaşılmaktadır. Yüksek prematüre bebeklerde, belirli yaş aralıklarında büyüme geriliği kısmen telafi edilse de, nihai büyüme ve kilo gelişimi, genetik potansiyel ve çevresel faktörlerin etkisiyle şekillenmeye devam etmektedir. Bu durum, prematüre bebeklerin uzun dönemdeki büyüme başarılarının heterojen olduğunu ve doğum haftasına bağlı olarak anlamlı farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır.
Kaynaklar
- I. Jańczewska, et al. (2023). Prematurity And Low Birth Weight And Their Impact On Childhood Growth Patterns And The Risk Of Long-Term Cardiovascular Sequelae. Children, sf: 1599. doi: 10.3390/children10101599. | Arşiv Bağlantısı
- Julie-Anne Quinn , Flor M. Munoz , Bernard Gonik , Lourdes Frau , Clare Cutland , Tamala Mallett-Moore , Aimee Kissou , Frederick Wittke , Manoj Das , Tony Nunes , Savia Pye , Wendy Watson , Ana-Maria Alguacil Ramos , Jose F. Cordero , Wan-Ting Huang, et al. (2016). Preterm Birth: Case Definition & Guidelines For Data Collection, Analysis, And Presentation Of Immunisation Safety Data. Vaccine. doi: 10.1016/j.vaccine.2016.03.045. | Arşiv Bağlantısı
- Gehan Roberts , Jeanie Cheong, Gillian Opie, Elizabeth Carse, Noni Davis, Julianne Duff, Katherine J Lee, Lex Doyle; Victorian Infant Collaborative Study Group, et al. (2013). Growth Of Extremely Preterm Survivors From Birth To 18 Years Of Age Compared With Term Controls. Pediatrics. doi: 10.1542/peds.2012-1135. | Arşiv Bağlantısı
