Öncelikle bu sorunun “matematik keşif mi, icat mı?” ile aynı soru olduğunu anlamamız gerekiyor. “Matematik hep vardı, biz onu bulduk” demek “matematik bir keşifti” demektir; “matematik yoktu, biz oluşturduk” demek “matematik bir icattı” demektir. Bu bağlamda birkaç farklı görüş vardır;
1) “Matematik bir icattı” (veya soruya uygun olması açısından, “Matematiği biz oluşturduk” fikri)
Bunu savunan insanlar bazı argümanlarca kendisini destekler,
-Tarih boyunca değişen matematik sistemleri
Biliyorsunuz ki tarih boyunca birden fazla matematik sistemleri kullanıldı. En basitinden, kullandığımız sayma sistemleri yeri geldiğinde 60’lık, yeri geldiğinde 2’lik, yeri geldiğinde 5’lik oldu.
-Sokakta yürüyen “1”, kahve dükkanında kahve içen “4” göremezsiniz.
Matematiksel kavramlar soyuttur, dolayısıyla aslında gerçekte yoktur. Bu mantıkta bakarsak, gerçekte yoksa matematik için “biz onu bulduk, keşfettik” demek doğru olmaz. 1 ve 4 gibi kavramlar hayatımızda sadece “yürüyen bir insan”, “kahve içen 4 arkadaş” gibi durumlarda sayılar farklı bir bedenle karşımıza çıkarlar.
-Aksiyomlara dayalı sistemler
Matematik belirli aksiyomlar üzerine kuruludur. Bu aksiyomlar bizler tarafından seçilir ve tanımlanır. Bu da matematiğin sabit ve doğada var olan bir olgu değil, bizim oluşturduğumuz yeni bir icat olduğunu gösterir.
-Daire çizemezsin.
Doğada kusursuz bir daire örneğine rastlayamazsın, ellerinle onlarca kez denesen bile kusursuz bir daire oluşturamazsın. İşte bu durum, doğada olmayan bir şeyin de matematiğin içinde olabildiğini ve dolayısıyla bunun bir keşif olamayacağını gösteriyor.
2)Matematik bir keşifti
Bunu savunan insanların da başlıca argümanları şunlardır;
-Matematiksel gerçekler, insanlardan bağımsızdır.
2+2=4’tür. Bu dünyanın neresine giderseniz gidin böyledir. Hangi tanımı kullanırsanız kullanın, hangi şekilde çözerseniz çözün 2+2=4 bulacaksınız. Belki 3’lük sayma sisteminde 2+2=11 olabilir, ancak bu da zaten 3’lük sayma sisteminde yaşadığımız bir evren olsaydı günümüzdeki dört ifadesine denk gelicekti. Yani “11 nokta” ifadesi “.…” şeklinde gözükecekti, kastedilen şey yine değişmeyecekti. DAHA BASİT BİR DİLLE ANLATMAK GEREKİRSE, “..” ifadesinin yanında “..” eklerseniz “….” olur ve bu asla değişmez. Ancak matematik bir icat olsaydı bunu kendimiz de şekillendirebiliyor olmalıydık.
-Doğada bulunan matematik
Doğada birçok matematiksel düzen ve örüntü vardır. Örneğin, çiçeklerin yaprak düzenleri, deniz kabuklarının spiralleri, arıların kovan biçimleri… Bu örüntüler matematiğin doğada da yer aldığını ve dolayısıyla bizlerin bunları keşfettiğini gösterir.
-Evrensellik ve değişmezlik
Dünya’nın her yerinde dik üçgende dik açının görmediği iki kenarın karelerinin toplamı hipotenüsün karesine eşittir. Bu, matematiğin bir insan ürünü değil evrensel gerçekleri yansıtan bir keşif olduğunu gösterir.
Benim fikrime gelicek olursam,
İkisine de katılmıyorum. Bence;
3) Matematik bir dildir, bir icat veya bir keşif değil.
Matematik de tıpkı ingilizce veya türkçe gibi bir sistemi adlandırmak ve daha basite indirgemek için ortaya çıkmıştır. Nasıl ki “arabaya bineceğim” demek için arabayı gösterip arabaya biniyor taklidi yapmak zorsa, matematikte de “1880 tane arpa ektik” demek yerine “/ / / / / / / /…” şeklinde her bir arpa için mağara zeminine çizik atmak oldukça zor olurdu.
Tabii ki bu son söylediğim benim kendi görüşüm, genel olarak bu cevabı verirken objektif olmaya çalıştım, objektivite sınırlarının dışına çıktıysam kusura bakmayın.[1]
Kaynaklar
- BBC Science Focus Magazine. Was Maths Invented Or Discovered?. (1 Eylül 2018). Alındığı Tarih: 27 Mart 2025. Alındığı Yer: BBC Science Focus Magazine | Arşiv Bağlantısı
