Soruda sorduğunu şekilde, sadece kütlenin uzayı bükmesi üzerinden yola çıkarsanız, elbette hiç bir şey, hiç bir şeyin etrafında dönmez ve küçük kütleli cisimlerin yönü büyük kütleli cisimlere doğru olur.
Ancak burada pek çok değişken var; öncelikle her iki cisminde bir kütlesi, vektörel hızları[1], açısal momentumları, eylemsizlik sabitleri, iki kütlenin birbirine uzaklığı var. Aslında yörüngede dönen cisimde kendi çapında bende varım diyor, tüm kontrol yörünge merkezinde olan cisimdeymiş gibi görünse de birbirlerini etkileyen iki farklı cisim olarak düşünmek gerekir.
Tüm Reklamları Kapat
Yörünge Mekaniği
Kepler, Newton ve en son Einstein Genel Görelilik yasaları ile kütle çekimi ve evrendeki nesnelerin hareketine açıklık getirebildiler. Konuyu tam olarak kavrayabilmek için biraz fizik ve matematik bilgisi gerektirmekte özellikle trigonometri, diferansiyel, integral. Bu konularda iyi iseniz siz de eldeki verilerle yörünge hesaplamaları yapabilirsiniz.
Kaynaklar
Burak Çelikten. Yörüngeler – İtü Astronomi Kulübü. (24 Mart 2021). Alındığı Tarih: 22 Nisan 2023. Alındığı Yer: İTÜ Astronomi Kulübü
| Arşiv Bağlantısı
Newton'un kütleçekimi günlük hayatımızı tasvir etmek için çok kullanışlı. Ancak büyük boyutlarda Newton'un kütleçekimi göz ardı edilemeyecek kadar yanlış içerir. Einstein'ın genel göreliliği ise bu yanlışı ortadan kaldırır. Bu arada Einstein'ın genel göreliliği Newton'un kütleçekimini doğrudan yanlışlamaz, onu kapsar. Newton'un kütleçekimi bu gün bile bizim boyutumuzu başarılı bir şekilde açıklıyor.
Newton'un kütleçekimi
Tüm Reklamları Kapat
Newton'a göre kütleçekim kuvveti cisimlerin kütlesi ile doğru, aralarındakı mesafe ile ters orantılıdır:
Tüm Reklamları Kapat
Burada;
- kuvvet,
- evrensel kütleçekim sabiti,
- 1. cismin kütlesi,
- 2. cismin kütlesi,
- mesafe.
Bu denklemden görüldüğü üzere cisimlerin birinin kütlesi 2 defa artarsa, kuvvet de 2 defa artar. Cisimlerin ikisinin de kütlesi 2 defa azalırsa kuvvet 4 defa azalır. Cisimlerin arasındaki mesafe 2 defa artarsa, kuvvet 4 defa azalır.
Newton'a göre kütleçekim kuvveti anında etki ediyordu. Yani, Güneş aniden yok olursa, gezegenler anında uzay boşluğuna doğru savrulurdu. Newton aynı zamanda kütleçekim kuvvetine sebep olan şeyin ne olduğunu açıklayamıyordu.
Tüm Reklamları Kapat
Einstein'ın kütleçekimi
4 boyutlu bükülme (3 uzay boyutu + 1 zaman boyutu)
Genel görelilik teorisi 1915 yılında Albert Einstein tarafından geliştirilmiştir. Albert Einstein Genel görelilik teorisi ile aslında kütleçekim kuvveti denen bir şeyin olmadığını, kütleçekim denen şeyin aslında uzay-zamanın bükülmesi olduğunu gösterdi. Böylelikle kütleçekim kuvvetine sebep olan şeyin ne olduğunu açıkladı.
Einstein hiç bir şeyin ışıktan hızlı etki edemeyeceğini bildiği için, kütleçekim kuvvetinin anında değil, ışık hızında etki etdiğini gösterdi. Yani, Güneş aniden yok olursa, gezegenler ışık Güneşten o gezegene ne kadar süre sonra geliyorsa, o süre sonra uzay boşluğuna savrulurdu. Mesela, Güneşten ışık bize 8 dakika 20 saniyeye geldiği için Güneş aniden yok olursa, Dünya 8 dakika 20 saniye boyunca Güneş yerindeymiş gibi hareket eder. Ancak 8 dakika 20 saniye sonra uzay boşluğuna savrulur.
Genel göreliliğe genel bir açıklama yaptıktan sonra sorunuza gelelim. Kütlesi olan her bir şey uzay-zamanı büker. Bu bükülme Evrenin her yerinde çok az da olsa hissedilir. Mesafe yakın olduğunda ise bu bükülme daha fazla etki eder. Böylelikle bu bükülmeye karşı koyamayan bu bükülmenin etki alanına girer.
Dünyanın ve Ayın uzay-zamanı bükmesi (Bu fotoğrafda 2 boyutlu bir bükülme gösteriliyor)
Gezegenler de böyle çalışıyor. Güneşin kütlesi çok fazla olduğu için uzay-zamanı büyük bir şekilde büker ve gezegenler bu bükülmeye karşı koyamadığı için bükülmenin etki alanına girer ve Güneş etrafında dönerler.
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak
için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz
makalelerden
oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi
eğitim
girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak
görebilirsiniz.
Daha fazla bilgi için
buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya
bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu
var?
Etkinlik & İlan Platformumuzda
paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Edward Teller, Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Görme Bozukluklarını Anlamanızı Sağlayan Gözlükler!
Matematikten Neden Bu Kadar Korkuyorsunuz?
Büyük Patlama Teorisi: Bildiklerinizin Ne Kadarı Gerçek?
2 MİLYON KUTLAMASI: VİDEO KONU TALEPLERİNİZİ ALIYORUZ! / SORU & CEVAP [🔴 HEDİYELİ CANLI YAYIN]
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından
seslendirildiğini
biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast
Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify,
iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
“Kim olursan ol, nerede olursan ol, tek bir şeyi bilmelisin: Her şeyi öğrenebilirsin!” Khan Academy
Gece Modu
2023 yılında da Evrim Ağacı'nın yanında olacak mısınız?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
2010 yılından beri Türkiye'de bilim iletişimini geliştirmek adına durmaksızın ter
döküyoruz ve sizin gibi bilimseverlerin destekleri sayesinde Türkiye'nin en çok
ziyaret edilen, en güvenilir, en büyük bilim arşivini yaratmaya devam ediyoruz.
Sitemizde reklamlar görüyor olsanız da bunların bize getirisi önemsenmeyecek kadar
az. Bizi ayakta tutan, Türkiye'deki bilimseverlerin gönüllü destekleri. Eğer
2023 yılında da Türkiye'de bilimi yeşertme çabalarımıza katkı sağlamak isterseniz,
maddi destekçilerimiz arasına katılabilirsiniz. Hatta bu sayede sitemizi ve mobil
uygulamamızı tamamen reklamsız bir şekilde kullanmanız mümkün olacak. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz
arasına şimdi katılın.
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki
tuşa tıklayarak
uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri
artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu
tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza
sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine
tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle
tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için
yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
“
İnsanlar doğaya zorla değil, onu anlayarak hükmederler. Bu nedenle bilim, sihrin başaramadığını başarmıştır. Çünkü doğayı büyüyle etkileme peşinde koşmamıştır.” Jacob Bronowski
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim
oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda
avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş
yapmanızı
tavsiye ederiz).