Hayır, kuantum dolanıklığıyla veriyi geçmişe ışınlayamıyoruz. Soru kuantum bilginin sınırlarına tam isabet ediyor; çünkü dolanıklık ne kadar çarpıcı görünürse görünsün iki sert kısıt var: Dolanıklık tek başına sinyal taşımıyor (no‑signalling) ve gerçek kuantum teleportasyon mutlaka klasik bir haberleşme adımı gerektiriyor. Bu klasik mesaj ışık hızının kısıtına tabi, dolayısıyla nedenselliği geriye doğru delip geçmiyor.
Nasıl işliyor? Teleportasyon protokolünde iki taraf önceden bir EPR çifti paylaşıyor; gönderici parçacığında bir ortak ölçüm yapıyor ve çıkan sonucu iki klasik bit olarak karşı tarafa iletiyor. Alıcı, bu iki bite göre yerel bir dönüşüm uyguluyor ve başlangıçtaki kuantum durumu kendi tarafında yeniden kurulmuş oluyor. Bu iki bit ulaşmadan alıcının elindeki şey tamamen karışık bir durum; yani ekranda "geçmişe mesaj" diye kabak gibi beliren hiçbir desen yok. No‑signalling teoremi tam da bunu söylüyor: Ortak istatistiklerde korelasyon var, ama tek taraflı kullanabileceğin bir bilgi akışı yok. Bence kritik ayrım şu: dolanıklık bir kaynak, iletişim ise bir kanal; kaynak var, ama kanal olmadan yönlendirilmiş bilgi yok.
Gecikmeli seçim "kuantum silgisi" gibi deneyler de sıkça "geriye etki" diye pazarlanıyor; halbuki gerçekte detektörlerde tek tek kayıtlar rastgele dağılıyor ve desen ancak iki tarafın verilerini sonradan koşullayıp eşleştirince ortaya çıkıyor. Bilgi kuramı düzeyindeyse kopyalama yasağı (no‑cloning) var, görelilik düzeyindeyse nedensellik ışık konisinin dışına taşmıyor. Kapalı zaman benzeri eğriler (CTC), solucan delikleri ya da post‑seçilim gibi egzotik öneriler konuşuluyor olabilir; fakat bugün elde güvenilir deneysel kanıt yok ve bunlar çoğu zaman kuantum bilgi kuramının temel ilkeleriyle gerilimli. Sonuç olarak da, mevcut fizik çerçevesinde "veriye zaman yolculuğu" yok.
Kaynaklar
- Charles H. Bennett, et al. (1993). Teleporting An Unknown Quantum State Via Dual Classical And Einstein–Podolsky–Rosen Channels. Physical Review Letters, sf: 1895-1899. doi: 10.1103/PhysRevLett.70.1895. | Arşiv Bağlantısı
- Michael A. Nielsen. (2010). Quantum Computation And Quantum Information: 10Th Anniversary Edition. Yayınevi: Cambridge University Press.