Kıskançlık psikolojik bir rahatsızlık mıdır?

Merhaba

"Anormal" davranışı tanımlarken günümüz psikolojisinde, siyah-beyaz bir anormal-normal yaklaşımından ziyade, bir ucunda normal diğer ucunda anormal davranışın yer aldığı bir doğru (spektrum) yaklaşımını benimsiyoruz. Dolayısıyla hiçbir davranış için tamamen bozukluk ya da tamamen normal diyemeyiz.

Psikopatoloji (psikolojik rahatsılık, psikolojik bozukluk, anormal davranış) tanımlaması yaparken 4 temel unsura dikkat ederiz [1]:

• Deviance (normdan sapma): İstatistiksel olarak ortalamada görülen davranışın dışında kalan davranışlar.
• Distress  (sıkıntı): Davranışın kişinin kendisi veya çevresi için yarattığı sıkıntı düzeyi.
• Dysfunction (işlev bozukluğu): Davranışın, kişinin gündelik okul, iş, özel hayatındaki işeyişine olan negatif etkisi. Örn: Bir çoğumuz evden çıkmadan ocağın altını kapatıp kapatmadığımızı kontrol ederiz fakat, OKB hastaları bu kontrolü yapmak için evden çıkamayabilir ya da işine sürekli geç kalabilir.
• Danger (tehlike) : Davranışın kişinin kendisi veya çevresi için oluşturduğu tehdit düzeyi. Örn: İntihar eğilimi kişinin kendisi için bir tehlike oluşturur.

"Kıskançlık" genelde bir çoğumuz için, yukarıda bahsettiğimi doğru içerisinde normal tarafa yakın düşse de bazı durumlarda (yukarıdaki unsurlar oluştuğunda örneğin) psikolojik bir bozukluk seviyesine gelebilir. Yukarıdaki bilgiler ışığında değerlendirdiğinizde hangi kıskançlığın psikolojik bozukluk hangisinin normal davranış olduğunu daha rahat anlayabilirsiniz.

Sevgiler

Romantik kıskançlık, uzun süreli eşi olası rakiplerden korumak üzere verilecek duygusal, bilişsel, fizyolojik ve davranışsal tepkileri düzenlemek için desenlenmiş bir adaptasyondur. Sadakatsizlik olasılığına verilen bir tepkidir.

Kadınlarla erkekler arasında sıklık ve şiddet konusunda fark yoktur. Ancak erkekler cinsel sadakatsizlik ipuçlarına kadınlarsa duygusal sadakatsizlik ipuçlarına diğerinden daha çok önem verir. Bunun nedeni erkeklerin seksüel sadakatsizlikten, kadınlarınsa duygusal sadakatsizlikten daha çok zarar görmeleridir. Seksüel sadakatsizlik durumunda, erkeklerin kendilerinden olmayan çocuklara bakmak (yatırım yapmak) gibi büyük bir bedel ödemesi söz konusudur. Duygusal sadakatsizlik durumunda, kadın erkeğin aktardığı kaynağı kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyadır; ya kaynaklar bölüştürülür ya da kaynakların tamamı diğer tarafa aktarılır.

Şu 3 koşuldan biri veya birkaçı karşılandığında romantik kıskançlık ortaya çıkar:

1. Bir hemcinsiniz eşinize romantik bir ilgi gösteriyorsa
2. Eşiniz sadakatsizlik veya ilişkiyi sonlandırma ipuçları sunduğunda (olası rakiplere ilgi olabilir)
3. Eş değerleriniz arasında bir fark olduğunda/ortaya çıktığında. Eş değeri sabit değil, zamanla değişebilen bir şeydir. Kariyer artışı, fiziksel çekiciliği kaybetme vs. eş değerini değiştirir. Eş değeri düşük olan bireyin daha yüksek kıskançlığa sahip olması adaptiftir.

Sadakatsizliğe duyarlılığın adaptif avantajları:

1.  Kişinin daha duyarlı olmasını ve daha ihtiyatlı davranmasını sağlar.
2. Eşinin olası rakiplerle etkileşimini sınırlandıracak davranışlar gösterir.
3. Olası rakipleri tehdit etmesini ve onlarla mücadele etmesini sağlar.
4. Eşinin ihtiyaçlarını anlamak/karşılamak konusunda çabalarını arttırır.