Kısa cevap: Entropi. Termodinamiin ikinci kanunu. Biraz ilgisiz gibi görünse de bir torbada 500 tane sarı top olsun diğer torbada da 200 tane beyaz top. Bunlar ayrıyerlerde dursun. Bunu kırılmamış cam gibi kabul edelim, şimdi iki torbayı da yere dökelim beyaz ve sarı toplar birbirine karıştılar, bu da kırık cam yani dağınık molekül düzeni. Dağınık topların kendi kendine rüzgar, su ya da bir başka etki ile yeniden birbirilerinden ayrılmaları teorik olarak milyon sene filan da olsa ( o hesaba giremeyeceğim matematiğim o kadar iyi değil) mümkündür ama dağınık kalma ihtimali daima daha fazladır bu nedenle dağılmış şey ister kırılmış cam olsun ister dağınık toplar olsun tekrar bir araya gelmezler. Kırılmış camın yeniden birleşmesi için öncelikle moleküllerin eski düzenine gelmesi lazım yani molekülleri küçük toplar gibi kabul edersen bu küçük topların camın kırılmadan önceki koordinatlarına geri dönmeleri lazım ne yazık ki yukarıda anlattığım entropi sebebiyle bu mümkün değil ki zaten bu nedenle entroiye "zamanın oku" denilir. Diyelim bir makine yaptık kırılmış cam parçalarını toplayıp puzzle gibi birleştiriyor bu kez de kırılan moleküllerarası bağların yeniden yapılması gerekir, cam kırılmadan önce bir potansiyel enerjiye sahipti, moleküller önce esnediler sonra birbirlerinden daha da uzaklaşınca nihayet onları bir arada tutan kuvvetleri yendiler ve cam dağıldı. Şimdi hayali makinemizle cam parçalarını puzzle gibi birleştirdik eski haline getirdik ancak bu kez de elektronlar eski düzeninde değiller bunu da sağlamamız gerekiyor ki maddenin polarlığı eski haline gelsin. Mesela hidrojen bağları arka arkaya gelirse daha dayanıklı olur ama aradaki açı büyürse bağ zayıflar bunun gibi geometrik açı da önemli. Tüm bunları yaptıktan sonra ancak kırılan cisim eski haline gelebilir, eriyebilen bir madde ise eritip yeniden şekil vermek bu işlemi bizim yerimize çoğu kez yapar bunun dışında entropi nedeniyle bir madde kırıldıktan sonra ilave enerji (ısıtma ya da molekülleri ve elektronları eski koordinatlarına koymak için harcanan enerji) olmadan eski haline gelemezler.[1] Kendi kendini tamir edebilen viskoz maddeler, jeller, polimerler v.s.. buna tam olarak dahil değildir ancak akışkanlar termodinamiği de henüz tam olarak anlayamayacağımız kadar karmaşık.
Kaynaklar
- Wikipedia. Physical Property Of The State Of A System, Measure Of Disorder. (20 Kasım 2001). Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı