Karanlık madde, galaksinin her yerine —özellikle dış kısımlarına— yayılmış büyük bir kütle halesi (dark matter halo) oluşturur.
Bu hale, uzak yıldızların daha hızlı ve sabit hızla dönmesine neden olur.
Yani görünürde madde olmasa bile, karanlık madde sayesinde orada kütleçekimsel bir kuvvet vardır.
---
Basit Bir Benzetme:
Güneş Sistemi gibi düşün:
Merkür hızlı döner çünkü Güneş'e yakın.
Plüton yavaş döner çünkü uzak ve Güneş’in çekimi zayıf.
Ama galaksilerde işler farklı:
Plüton kadar uzak yıldız da neredeyse Merkür kadar hızlı dönüyor.
Çünkü Güneş gibi tek merkezli bir kütle yok, galaksiyi saran görünmez bir madde var.
---
Sonuç:
Karanlık madde, galaksilerin:
Dönme hızlarının beklenenden yüksek olmasına,
Bu hızın merkezden uzaklaştıkça sabit kalmasına,
Galaksilerin yapısal bütünlüğünü korumasına neden olur.
Bu fark olmasaydı, galaksilerin dışındaki yıldızlar uzaya savrulurdu. Ama savrulmuyorlar; çünkü karanlık madde onları tutuyor.
---
Karanlık maddenin varlığı doğrudan gözlenemez ancak dolaylı yoldan tespitleri vardır. Bu dolaylı kanıtlardan en güçlüsü de kozmik mikrodalga arka plan ışıması(CMB)dır.[1]
Kaynaklar
- jmbrill. Dark Matter. (25 Ekim 2023). Alındığı Tarih: 30 Temmuz 2025. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
