İnsan bebekleri gözleri açık doğarken köpek yavruları neden doğduklarında gözlerini açamıyor?

Köpeklerin gözlerinin doğumda kapalı olması ve insanların gözlerinin doğumda açık olması birçok parçası bulunan bir sorudur.

İlk olarak, çoğu memelinin beyni çok sabit bir hızda büyür ve gözlerin açılması beynin büyümesiyle bağlantılıdır. Bu çerçevede gözler, bakılacak bir şey olsun ya da olmasın, beyin belirli bir olgunlaşma noktasına geldiğinde açılır.

İkinci olarak vücut büyümesi, özellikle de nefes alabilmek ve emzirebilmek gibi önemli şeyler beyin büyümesinden ayrı tutulabilir. Farklı memeliler, beyin olgunluğunun başlangıç safhalarından (hamster yavruları) neredeyse tamamlandığı safhalara (geyik yavruları) kadar birçok safhada doğar ve annelerinin dışında yaşayabilir.

Üçüncüsü ise memeli bir annenin ne kadar hamile kalacağı, doğuracağı ve yavrularına bakacağı ne tür bir hayvan olduğuna bağlıdır; anne büyük veya küçük, etobur veya otobur olabilir. Büyüyen bir bebeği mümkün olduğunca uzun süre rahimde tutmak elbette enerji tasarrufu açısından verimlidir, ancak bu tasarruf anne için çok zordur. Eğer bir türe mensup bir anne doğum safhaları çerçevesinde henüz olgunlaşmamış bir bebeği doğurabilir, koruyabilir, kendini ve bebeğini besleyebiliyorsa bu anne için daha kolay olacaktır.

Son olarak farklı memeliler, yavrularının en azından bazılarının yetişkinliğe ulaşacak kadar yaşamaları üzerine farklı stratejilere sahiptir. İnsanlar ve geyikler gibi memelilerin her seferinde (genellikle) tek bir yavruları olur ve o yavru için çok fazla zaman, enerji ve ilgi harcarlar. Hamsterlar gibi diğerlerinin ise çok sayıda, bazen aynı anda 15-16 kadar yavrusu olur, ancak hamsterlar dikkatli ebeveynler değildirler, şansları yaver giderse bu yavrulardan biri veya ikisi hayatta kalabilir. Yani, bizim için bunu hayal etmek ne kadar zor olsa da, bir hamster annesi çok küçük bir şey ters gittiğinde bile yavrularını terk edebilir. Koşullar düzeldiğinde tekrar doğum yapmaya hazırdır.

Bu çerçevede geriye dönüp köpeklerin ve insanların sahip olduğu farklı stratejileri diğer hayvanlarla karşılaştırarak görebiliriz. Öncelikle köpekler etoburdur ve avcıdır. Avcılık yüksek oranda hız ve çeviklik gerektirmektedir ve bu çerçevede hamilelik büyük bir dezavantaj halini almaktadır. Ayrıca köpekler çoğu hayvana kıyasla daha büyük ve vahşidir; yani bir anne yavrularını koruyabilir ve bu sebeple yavrular, kendilerini hemen savunmak zorunda kalmazlar. Bunun da yanında pek az hayvan etobur bir avcının yuvasına girmeye cesaret edebilir, yani anneler yavrularını yuvalarında bırakıp avlanmaya gidebilirler. Özetle köpek yavruları beyin gelişimleri tamamlanmadan doğabilir.

Geyiklerin ise farklı sorunları vardır. Bir geyik annesi, yavrusu doğduktan sonra yavrularını iyi düzeyde koruyamaz, bu nedenle yavrular kendi başına koşabilecek kadar olgunlaşana değin doğmazlar. Doğduklarında da gözlerini açabilir, birkaç saat sonra yürüyebilir ve hatta koşabilirler. Yani hem beyinleri hem de vücutları doğumda görece olgunlaşmıştır.

Son olarak, insan bebeklerinin doğduğunda gözlerinin açık olması bize doğum anında beyinlerimizin hamster ve yavru köpeklere kıyasla oldukça olgun ve öğrenmeye hazır olduğunu gösterir. Genellikle iki ebeveyn ve bütün bir toplum tarafından korunan bir insan bebeği, başarılı bir yetişkinlik için ihtiyaç duyacağı her şeyi öğrenmek için uzun bir çocukluk lüksüne sahiptir.^[1]