Sorunuza eksiksiz cevap vermek çok zor. Çünkü olası cevapların bazıları günümüzde halen hipotez ya da teori sınıfında. Yaptığım okumalardan anladığım kadarı ile şöyle bir açıklama yapabilirim:
Protonların içerisinde lepton, quark, bozon vs. gibi farklı niteliklerde temel parçacıklar var. Bu parçacıklar da sınıf sınıf. Negatif davrananı var, pozitif davrananı var. Yukarı (up) olanı var, aşağı (down) olanı var. Direk gözlenebileni var, gözlenemeyeni var.
Axion, graviton, Higgs gibi bazı bozonlar ve başka bazı temel parçacıklar, neden "kuramsal"dır ya da bir zamanlar kuramsaldı?
Çünkü bu ve başka bazı temel parçacıklar, hiç bir şekilde (bugün için) direk olarak gözlemlenemiyorlar. Etkileri, elektriksel yük ya da davranışları, spin(dönüş)leri yani kısaca dışarıya verdiği etkiler gözlemlenebilir. Bu nedenle varlıkları kanıtlanabilir ve fark edilebilirler. Ama yalnız başlarına bulunmazlar, yalnız başlarına gözlemlenemezler. Bu parçaları cebimize koyup gidemeyiz. Elimize alıp tartamayız. Yalnız başlarına bırakmaya zorladığımızda da (CERN'de yapıldığı gibi) çok kısa sürede başka parçalara dönüşürler.
Bu temel bilgi ile şu sonuca varılabilir: Bu parçaları maddeden, protondan, çekirdekten ayıramayız. Yani bugünkü teknolojimizle yapılan tanımlamalar ve uygulamalara göre sorunuzun cevabı: Hayır. Higgs'i maddeden ayrıştırmak ya da ayırmak olanaklı değil. En azından şimdilik ya da henüz...
Kaynaklar
- Martin Grünewald. W Ve Z Bozonları. (26 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 26 Ekim 2020. Alındığı Yer: wikipedia | Arşiv Bağlantısı
