Her şey.
Bir kere Astrofizik, deterministik kurallar bütününde çalışılmasına olanak sağlar. Gerekli veriler sağlandığında belli teorik ifadeler neticesinde araştırmaya yönelik bir sonuç elde edebiliriz. Eğer bütün bileşenler hesaplamarımıza dahil edilmişse sonuç çoğu zaman gözlemlerimizle de tutarlıdır. Determinizmi de burada anlam kazanır zaten. Örneğin her senenin başında hazırlanan gök olayları takvimleri bunun birer sonucudur. Sahiden de daha senenin başında hazırlanan bir takvim o senenin son aylarında Jüpiter'in yörüngesini ve hatta Dünyada hangi saatlerde çıplak gözle gözlenebileceğini bile çok düşük sapmalarla tahmin eder. Kaldı ki elektron gibi parçacıkların hareketleri bu determinizme dahil değildir. Determinizm şöyle dursun Belirsizlik İlkesi gereği bir elektronun aynı anda hem konumu hem momentumu ve dolayısıyla hızı hakkında yorum yapmak bile olanaksızdır. Bir başka örnek John Wheeler'dan verilebilir. Bütün elektronların aynı yük ve kütlede olduğunu çözebilmek için hepsinin sadece 1 elektrondan ibaret olduğu postülatını (One-Electron-Universe) ortaya atmıştı. Şimdi bu ifadenin doğru olduğunu varsayıp, "Venüs ve Dünya'nın kütlesi niçin birbirine yakındır? Çünkü ikisi de aynı gezegendir!" dediğimizi ve ortaya çıkabilecek yanlışlığı düşünebiliyor musun? Böyle bir açıklama matematiksel ifadeler bakımından şöyle dursun, gözlemlerimizin hiçbirisiyle uyuşmaz bile.
Sonuç olarak her fiziksel ifade, kendi gözlem sınırları içerisinde anlamlıdır. Bu ifadeleri birbirleri arasındaki benzerlik cinsinden ifade etmeye çalışmak çoğu zaman anlamsızdır.
Kaynaklar
- John Wheeler. I One-Electron-Universe. (29 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2021. Alındığı Yer: https://en.wikipedia.org | Arşiv Bağlantısı
