Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Ametist Clematis
Ametist Clematis
1,205 UP
Üye
2

Ay'ın gecemizi aydınlatması ve zamanı kavramamız dışında Dünya'mıza ya da insanlara faydaları nelerdir?

264 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

Bunu anlamak için Ay olmasaydı ne olurdu onu soralım ve neler olurdu veya olmazdı inceleyelim.

---

Ay'ın varlığının en önemli ve birincil sonuçlarından biri, Dünya yüzeyinin sıcaklığı ile ilgilidir. Gel-git (med-cezir) etkisi olarak bilinen fiziksel etki, bir cismin diğer bir cisme olan yakınlığının kübü (3. dereceden kuvveti) ile ilişkilidir. Dolayısıyla Ay Dünya'ya bu kadar yakınken, yüksek bir çekim gücü yaratıyordu. Ayrıca o zamanlar Ay halen çok sıcaktı ve muhtemelen aradaki kısa mesafede verdiği sıcaklıktan ötürü gezegenin yüzeyini sıcak tutuyordu. Dolayısıyla yaşamın başlangıcı konusunda önemli etkileri olmuş olabilir. Ancak sonrasında Ay, zamanla gezegenimizden uzaklaşarak (ki halen, her sene 3.8 santimetre kadar uzaklaşmaktadır) ve soğuyarak bu etkisini tamamen yitirmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ay'ın bir anda ortadan kaybolmasının esasında ani bir etkisi olmazdı. Sadece gecelerimiz daha karanlık olur ve gökteki güzel bir görüntüden mahrum kalırdık. Ancak yok oluşun etkileri, zamanla ortaya çıkmaya başlardı. En kısa sürede oluşacak etki, gel-gitlerin bugün olduğundan çok daha zayıf olması olurdu; çünkü Ay, yeryüzündeki gel-gitlere neden olan kuvvetlerin 3'te 2'sine tek başına neden olmaktadır. Bunun neyi etkileyeceğini bir anda anlayamayabilirsiniz; ancak denizel yaşam için gel-gitler çok kritik bir öneme sahiptir. Hatta birçok kara canlısının bile yaşam döngüsü gel-gitlere uygun olarak evrim geçirmiştir. Dolayısıyla gel-git hareketlerindeki bu kadar ani bir değişim, birçok türün sonunu getirmeye yetecektir.

Bunun ötesinde Ay'ın fiziksel etkisi, Dünya'nın kabaca sabit olan 23 derecelik eğimini korumaktadır. Ay birden ortadan kalkacak olursa, Dünya zamanla bu eğiminin sabitliğini yitirecek ve deyim yerindeyse "yalpalamaya" başlayacaktır. Örneğin Mars'ın böyle bir dengeleyicisi yoktur ve ekseni bu sebeple 15 derece ile 35 derece arasında gidip gelir. Bu da, Mars yüzeyindeki mevsimlerin bir ekstremden diğer bir ekstreme sürekli olarak değişmesine neden olur. Bu da yaşam için yıkıcı bir etkiye neden olacaktır.

Ay'ın yok olmasının bir diğer önemli sayılabilecek etkisi de, uzayın derinliklerinden Dünya'yı tehdit edebilecek gök cisimlerinden bizi kısmen koruyor olmasıdır. Ancak bu tüm astronomlar tarafından güçlü bir etki olarak tanımlanmamaktadır, çünkü Dünya, Ay'ın çap olarak yaklaşık 4 katı, hacim olarak yaklaşık 50 katı, yüzey alanı olarak 14.5 katı, kütle olarak 81 katı büyüklüğündedir. Dolayısıyla bir göktaşının Dünya'ya çarpma ihtimali, Ay'a çarpma ihtimalinden çok daha yüksektir. Yine de, Ay'ın koruyucu etkisini savunan bilim insanları, gök taşlarını yolundan saptırma açısından faydaları olduğunu düşünmektedirler.

Ay'ın yok olmasının bir diğer etkisi, gezegenimiz üzerindeki önemli bir kuvvet etmeninin kalkmasından ötürü oluşacak yer hareketleridir: depremler ve volkanik faaliyet. Ancak bunlar zamanla azalacak ve normale dönecektir.

Tüm Reklamları Kapat

Ay'ın yok olmasının en tartışılan etkilerinden biriyse, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesinin değişmesi olacaktır. Ay ve Dünya bir nevi "kardeş gökcisimleri" olarak düşünülebilir. Birbirlerine çekim kuvveti uygulayarak dönerler ve bu ikili sistem, bir arada Güneş'in etrafında döner. Dolayısıyla Ay ortadan kalkacak olursa, Dünya üzerindeki önemli bir kuvvet ortadan kalkmış olur ve Güneş etrafındaki yörüngemiz, Ay'ın ortadan kalktığı andaki Dünya ve Ay konumlarına göre değişmeye başlayabilir. Fakat bu değişimin miktarı tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmacılar, Ay'ın yok olmasının Dünya'nın yörüngesini neredeyse hiç etkilemeyeceğini söylerken, bazıları önemli değişimlere neden olabileceğini iddia etmektedirler. Dolayısıyla bu konuda net bir şey söylemek pek mümkün değildir.

Öte yandan Ay'ın Dünya'nın dönüş hızını giderek yavaşlattığı da bilinmektedir. Ay'ın gezegenimize uyguladığı kuvvet, gezegenimizi son 500.000 yıl içerisinde yılda 400 dönüşten, yılda 365 dönüşe kadar yavaşlatmıştır. Dolayısıyla Ay ortadan kalkacak olursa, Dünya'nın yavaşlamasına neden olan çok önemli bir etken de ortadan kalkmış olacaktır. Bu, gezegenimizi artık etkilemeyecektir; ancak eğer ki Ay başından beri var olmayacak olsaydı, gezegenimizin dönüş hızındaki farklılıktan ötürü canlılar çok daha farklı bir evrimsel süreçten geçebilirlerdi. Örneğin Dünya çok daha hızlı dönecek olsaydı, atmosferimizde çok fazla türbülans oluşabilir ve bu da güçlü ve dinmek bilmeyen rüzgarlara neden olabilirdi.

Son olarak, biyolojik açıdan yeniden ele alacak olursak, Ay'ın yok oluşu muhtemelen birçok canlıyı ciddi miktarda etkileyecektir. Çünkü birçok memelinin gözleri Ay ışığına duyarlı olacak şekilde evrimleşmiştir ve buna insan da dahildir. Bu memelilerin belki birçoğu, Ay'ın yokluğundan önemli miktarda etkilenerek hayatını yitirecektir. İnsanlarda böyle bir durum olmayacağı tahmin edilebilir; fakat bizde de çok önemli psikolojik değişimler yaşanması muhtemeldir. Bunu çağımızın en büyük safsatalarından biri olan astroloji ile ilgili olarak düşünmeyiniz. Ay'ın ortadan kalkması, gece-gündüz kavramlarıyla ilgili beynimizde bulunan algıları etkileyecek ve hormonal değişimlere neden olabilecektir. Bu da insan davranışlarının değişmesiyle sonuçlanacaktır.

Tüm bu değişimlerin ne kadar ciddi olacağı ve neleri etkileyeceği konusunda tartışmalar bulunmaktadır. Ay'ın ortadan kalkması muhtemelen Dünya'da önemli birçok farklılığa neden olacaktır; ancak felaket tellallarının iddia ettiği gibi, Ay'ın ortadan kalkmasının Dünya'daki tüm yaşamı yakıp yıkacağını düşünmek, Ay ile Dünya arasında çok hassas bir dengenin bulunduğunu sanmak, Ay hiç olmasaydı canlılığın var olamayacağını ısrarcı bir şekilde iddia etmek apaçık bilgisizliğin bir sonucudur. En basitinden, okyanusların tabanlarında yaşayan bakteriler ve arkeler (ki bunlarla olan ortak atalarımız, muhtemelen yaşayan ilk canlılardı), bırakın Ay'ı, Güneş bile ortadan yok olacak olsa milyonlarca yıl hiçbir şey olmamış gibi yaşamlarını sürdürüp evrimleşmeye devam ederlerdi.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (27 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close