Merhaba, ilk üç boyut diyebileceğimiz boyutlar geometrik (uzamsal) boyutlardır. Bu uzamsal boyutlar birbirlerini dik keserler ve çevremizdeki üç boyutlu evreni oluştururlar. Zaman boyutu* ise geometrik bir boyut değil bu yüzden sizin de dikkat çektiğiniz gibi ilk üç uzamsal boyutun dördüncüsü olarak isimlendirilmesi yanlış olur. Ancak ilk üç uzamsal boyutu (üçünü de) dik kesen bir uzamsal boyut daha olursa bu -geometrik boyuta- dördüncü boyut demek gerekir.
Zaman boyutunun uzamsal boyutlarla olan ilişkisini açıklamak için genellikle şöyle bir metafor kullanılır: İki boyutlu bir cismin üzerinde yürüyen iki boyutlu bir karınca için de zaman boyutu vardır, üç boyutlu boyutlu bir cismin üzerinde yürüyen üç boyutlu bir karınca için de zaman boyutu vardır, dört boyutlu bir cismin üzerinde yürüyen dört boyutlu bir karınca için de yine aynı zaman boyutu vardır.
Anlaşılacağı gibi doğru ifadeler; ikinci uzamsal boyut ve zaman boyutu, üçüncü uzamsal boyut ve zaman boyutu, dördüncü uzamsal boyut ve zaman boyutu, beşinci uzamsal boyut ve zaman boyutu vb. şeklinde olmalıdır.
İki tane uzamsal boyutu, zaman boyutu ve bir de ne uzamsal boyutlara ne de zaman boyutuna benzemeyen üçüncü bir çeşit boyutun (x boyutu diyelim) olduğu bir evrende yaşasaydık bahsettiğimiz bu x boyutunu da yine ayrıca ifade etmemiz gerekirdi. Uzamsal boyutlara üçüncü olarak ya da zaman boyutuna ikinci olarak ekleyemezdik.[1]
*zaman boyutunda uzamsal boyutlarda yaptığımız gibi ileri-geri, sağa-sola, yukarı-aşağı hareket edemeyiz. Zaman boyutunun doğası uzamsal boyutların doğasından belirgin bir şekilde farklıdır.
125 görüntülenme
Kaynaklar
-
J. Cham. (2018). Hiçbir Fikrimiz Yok. ISBN: 9786052361733. Yayınevi: İndigo kitap.