Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?

Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?
6 dakika
237,837
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

6 Şubat 2023 Pazarcık Depremi sonrasında yapılan stres analizleri, halihazırda depremde müthiş bir yıkım yaşamış olan Hatay civarındaki fayların üzerine daha da çok yük bindiğini göstermişti. Gerçekten de Hatay, 20 Şubat 2023'te 6.4 ve 5.8 büyüklüğünde iki depremle sallanarak bu yükünü boşalttı.

17 Şubat 2023 tarihinde Doğu Anadolu Fayı'nın ilgili kısımlarındaki Coulomb statik stresi birikiminin değişimi. Kırmızılar daha riskli hale gelen, maviler daha az riskli hale gelen fayları göstermektedir. Hatay-Kıbrıs Yayı üzerindeki stresin arttığına dikkat ediniz. Bu fay, 20 Şubat günü 2 depremle kırılmıştır.
17 Şubat 2023 tarihinde Doğu Anadolu Fayı'nın ilgili kısımlarındaki Coulomb statik stresi birikiminin değişimi. Kırmızılar daha riskli hale gelen, maviler daha az riskli hale gelen fayları göstermektedir. Hatay-Kıbrıs Yayı üzerindeki stresin arttığına dikkat ediniz. Bu fay, 20 Şubat günü 2 depremle kırılmıştır.
Ziyadin Çakır
Faylardaki stres değişimini gösteren bir diğer analiz. Bu analizde de, Hatay yönündeki faylarda daha yüksek stres birikimi (kırmızı bölgeler) oluştuğuna dikkat ediniz. Yine, 20 Şubat 2023 Hatay Depremleri aracılığıyla bu yük boşalmıştır.
Faylardaki stres değişimini gösteren bir diğer analiz. Bu analizde de, Hatay yönündeki faylarda daha yüksek stres birikimi (kırmızı bölgeler) oluştuğuna dikkat ediniz. Yine, 20 Şubat 2023 Hatay Depremleri aracılığıyla bu yük boşalmıştır.
Temblor

Yukarıdaki iki analizin işaret ettiği bir diğer riskli bölge, Adana yönündeki risk birikimiydi. Bu durum, Adana'da bu aralar büyük bir deprem beklenip beklenmediği konusunda endişelere yol açtı. Bu yazımızda, bu endişelerin ne kadar yerinde olup ne kadar olmadığını bilimsel verilerle anlatmaya çalışacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Adana Neden Bu Kadar Hasar Gördü?

Öncelikle, Adana'nın Doğu Anadolu Fayı'na pek de yakın olmadığı gerçeğini vurgulayarak başlayalım: Adana'nın ülkemizdeki en büyük 2 fay hattından birine olan mesafesi yaklaşık 100 kilometre kadardır.

Adana ve Doğu Anadolu Fay Hattı
Adana ve Doğu Anadolu Fay Hattı
USGS

Bu şaşırtıcıdır, çünkü depreme oldukça uzakta olan Adana'da 13 apartman yıkıldı, 34 vatandaş sağ olarak kurtuldu, 418 vatandaş ise ne yazık ki hayatını kaybetti.[1] Bunun yakın nedeni, bölgenin 7 şiddetinde sarsıntılar deneyimlemiş olmasıdır. Bu yüksek şiddetli sarsıntılara neden olan nihai nedense, Adana'nın kaya üzerine değil, sedimenter havza (çökel havza) üzerine kurulmuş olmasıdır. Sismik dalgalar, sedimenter kayaçlardan geçerken yavaşlarlar ve bu da deprem dalgalarının şiddetinin artmasına neden olur.

Tüm Reklamları Kapat

6 Şubat 2023 Depremi sırasında, hangi bölgenin depremi ne şiddetle hissettiğini gösteren bir harita.
6 Şubat 2023 Depremi sırasında, hangi bölgenin depremi ne şiddetle hissettiğini gösteren bir harita.
USGS

Adana'da Büyük Bir Deprem Olası mı?

Adana'da bir deprem beklentisi olup olmadığını görmenin en etkili yollarından biri, 6 Şubat 2023 depreminden sonra bölgede yaşanan artçı depremlerin yer ve büyüklük dağılımına bakmaktır. Zira 28 Şubat 2023 tarihinde AFAD Deprem Dairesi tarafından yapılan açıklamaya göre, 6 Şubat-28 Şubat tarihleri arasında bölgede 10.000'den fazla artçı deprem yaşanmıştır. Bunların zamana ve mekana göre değişimi aşağıdaki gibidir:

6 Şubat 2023 Pazarcık Depremi sonrasında yaşanan artçı depremlerin mekana göre değişimi (yukarıdak) ile zamana göre büyüklük değişimi (aşağıda).
6 Şubat 2023 Pazarcık Depremi sonrasında yaşanan artçı depremlerin mekana göre değişimi (yukarıdak) ile zamana göre büyüklük değişimi (aşağıda).
Gilles Mazet-Roux

Görüleceği üzere, zaman geçtikçe artçıların büyüklükleri hızla azalmaktadır. Büyük depremden bu yazının yazılmasına kadar geçen süre 3 haftayı bulduğu için, yoğun artçı deneyimleyen bölgelerde bile bu artçıların büyüklüğü dikkate değer miktarda azalmıştır. Elbette arada büyük artçılar yaşanmaya devam etmektedir; ancak artçıların ortalaması, sismolojinin yıllardır öngördüğü gibi giderek azalmaktadır. Bu artçıların 6 aya kadar, hatta bir ihtimal 1 yıla kadar devam etmesi beklenmektedir.

Ne var ki bu artçıların neredeyse hiçbiri Adana civarında değildir. Adana civarındaki artçıların büyüklüğü ise göz ardı edilebilecek kadar küçüktür. Bu, Adana için iyi haberdir! Çünkü artçıların yeri ve büyüklüğü, civardaki faylardaki stres değişimleri hakkında bilgi vererek buralardaki büyük depremlere yönelik beklentilerimizi netleştirmemizi sağlar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Adana'yı Tehdit Edebilecek Faylar

En yukarıda verdiğimiz ve Hatay Depremi'ni öngörmemizi sağlayan haritanın Hatay Depremi sonrasındaki versiyonu şu şekildedir:

6 Şubat ve 20 Şubat depremleri sonrasında faylardaki stres değişimi.
6 Şubat ve 20 Şubat depremleri sonrasında faylardaki stres değişimi.
Ziyadin Çakır

Görülebileceği üzere, Adana'nın güneydoğusundan bir fay geçmektedir. Yukarıda yapılan stres modeline göre bu faydaki stres, depremlerden sonra artmamış, tam tersine bir miktar azalmıştır. Bu durum, bu fayın kayarak depreme sebep olma ihtimalini azaltmaktadır.

Uzaydan çekilen fotoğraflarda da bu fayın deprem sırasında bir miktar hareket ettiği görülmektedir (aşağıda). Bu, fayın daha tehlikeli olduğu anlamına gelmemektedir; sadece burada gerçek ve aktif bir fay hattı olduğunu göstermektedir. Unutmayın: Civardaki bir deprem, etraftaki fayları illa riske atacak şekilde tetiklemek zorunda değildir; onları gevşeterek riski azaltabilir de - bunu, yukarıdaki stres değişimi haritalarından da görebiliyoruz.

Japonya'nın uyduları tarafından çekilen görüntülerde Adana'nın güneydoğusundaki fayda hareket görülmektedir.
Japonya'nın uyduları tarafından çekilen görüntülerde Adana'nın güneydoğusundaki fayda hareket görülmektedir.
GSI
Adana civarındaki yer hareketlerini gösteren bir diğer interferometre haritası.
Adana civarındaki yer hareketlerini gösteren bir diğer interferometre haritası.
Twitter

Bu hareketin yaşandığı yer, 2016 yılında Ömer Emre ve arkadaşları tarafından çıkarılan "Türkiye'nin Aktif Fay Haritası"nda 216 numaralı faya karşılık gelmektedir:[2]

Bulletin of Earthquake Engineering

Ancak bölgede dikkate değer bir artçı yaşanmamış olmasından ötürü, burada riskin arttığını söylemek mümkün değildir. Yine de bölgenin daha iyi çalışılması ve gelecekteki riskin daha net olarak belirlenmesi elzemdir.

Tüm Reklamları Kapat

Peki Ya Savrun Fayı?

Yukarıdaki stres değişimi grafiklerini inceleyecek olursanız, Savrun Fayı üzerinde ciddi bir stres artışı olduğu görülmektedir. Bu durum, birçok kişinin endişelenmesine neden olmaktadır.

Burada anlaşılması gereken kritik nokta şudur: Elimizdeki modeller, gerçeği olabildiğince gerçekçi bir şekilde yansıtmaya çalışıyor olsa da, en nihayetinde bir "model" oldukları ve hata yapabilecekleri hatırlanmalıdır. Örneğin depremlere tarihsel olarak baktığımızda, büyük depremlerin birçoğunun halihazırda kaymış bölgelerde tekrardan büyük depremlere neden olmadığı görülmektedir. Artçı depremlerin haritası tekrar incelenecek olursa, bölgedeki sismolojinin son derece karmaşık olduğu ve Coulomb stres modellerinde hatalı pozitiflere neden olabileceği görülmektedir.

Dahası, Savrun Fayı da Adana'ya pek yakın bir fay değildir. Öte yandan fayın yönelimi, bu fay üzerinde büyük bir deprem olması halinde fayın Adana'ya daha yakın bir noktaya kayabileceğini göstermektedir. Yukarıda bahsettiğimiz fay haritasında, 222 numaralı Savrun Fayı'nın Adana'ya doğru devam ettiğine dair herhangi bir bulguya ulaşılmamıştır.

Elbette, fay haritaları da kusursuz değildir; dolayısıyla Savrun Fayı'nda başlayacak bir deprem, Adana'ya kadar uzanabilir. Şu anda elimizde olan bilgilerle, böyle bir senaryonun çok da olası olmadığını söylemek mümkündür.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç: Asıl Neden Endişelenmeliyiz?

Buraya kadar ele aldığımız tüm kanıtlar gözetildiğinde, şu anda Adana'da büyük bir depremin yaşanması için sağlam bir gerekçe gözükmemektedir. Bu durum, yeni veriler ışığında veya modellerin hata payları çerçevesinde değişebilir.

Asıl endişe verici olan, 2015 yılında yayınlanan bir akademik çalışmada, Adana'daki binaların inşasına yönelik yönetmeliğin, sismik haritalardaki yer hareket hızlarıyla örtüşmediği tespitidir.[3] Bir diğer deyişle, Adana'daki binalar belli bir yer hareketine dayanacak şekilde inşa edilmektedir; fakat sismolojik olarak Adana'da oluşacak yer hareketleri, yönetmeliğin öngördüğünün çok üzerindedir. Bu durum, "depreme dayanıklı" olarak addedilen binaların gerçek bir depremde yıkılabileceği korkusunu doğurmaktadır.

Dahası, 2023 depremlerinde 7 şiddetinde sallanan Adana'daki binalar, dışarıdan kolay kolay tespit edilemeyecek biçimde hasar görmüş olabilir. Bu durum, bölgede yaşanacak daha küçük depremlerin bile daha büyük yıkıma neden olmasına sebep olabilir.

Tüm bunlar ışığında, Adanalıların binalarını güvenilir mühendislere ve firmalara test ettirmeleri, kullanılan sismik haritaların güncel olduğundan emin olmaları, yerel yönetimlere yapılacak başvurular üzerinden sismik haritaların güncellenmesinin sağlanmasını ve bu yeni yönergelere uygun olmayan binaların yıkılıp yeniden yapılmasını veya güçlendirilmesini talep etmeleri elzemdir. Zira hemen bir deprem beklentisi içinde olmamak, gelecekte bu tür yıkıcı depremlerin deneyimlenmeyeceği anlamına gelmemektedir.

Önlem, gelecekte Adana'da çok sayıda hayatı kurtaracaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
187
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 99
  • Bilim Budur! 39
  • Umut Verici! 21
  • İnanılmaz 14
  • Merak Uyandırıcı! 14
  • Muhteşem! 12
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 12
  • Korkutucu! 9
  • Üzücü! 3
  • Güldürdü 2
  • Grrr... *@$# 2
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 20:26:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14132

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Hubbard, et al. Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?. (28 Şubat 2023). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/14132
Hubbard, J., Bakırcı, Ç. M. (2023, February 28). Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/14132
J. Hubbard, et al. “Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Feb. 2023, https://evrimagaci.org/s/14132.
Hubbard, Judith. Bakırcı, Çağrı Mert. “Adana'da Büyük Bir Deprem Bekleniyor mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 28, 2023. https://evrimagaci.org/s/14132.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close