Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır?

2 dakika
16,018
Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır? David G. McAfee
Evrim Ağacı Akademi: Komplo Teorileri Yazı Dizisi

Bu yazı, Komplo Teorileri yazı dizisinin 2 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Skeptikler Kılavuzu: Şüpheciler İçin Kısa Bir Rehber" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Komplo teorisi, 2 veya daha fazla insanın veya en az 1 organizasyonun tipik olarak "yasadışı" ya da "zararlı" olarak kabul edilen durum veya olayları gizlice planlayıp gerçekleştirdikten sonra üzerini örttüklerini ileri süren spekülatif hipotezlerden oluşan iddialardır. Günümüzde komplo teorileri genellikle akademik açıdan kabul edilen tarihi yaşanmışlıkları, farklı bir açıdan ele alan ve izah eden "ispatsız ama olası görülen açıklama" anlamında kullanılmaktadır.

Çağımızın en tehlikeli argüman çeşitlerinden birisidir; çünkü komplo teorisyenleri ispata ihtiyaç duymadıkları halde akla ve kulağa hoş gelen iddialarda bulunabilirler. Bu durum, halk arasında kolaylıkla tutunabilen fikir kırıntılarına ("memlere") neden olur. Bu memler kolaylıkla toplum içerisinde yayılır; ancak memin arkasında yatan argümanların hiçbir dayanak noktası bulunmayabilir. Bu durum, bilgi dezenformasyonunun en yaygın nedenlerinden birisidir. Syracuse Üniversitesi Maxwell Vatandaşlık ve Halkla İlişkiler Okulu'nda politik ekstremizm ve din-vahşet ilişkisi uzmanı politik bilimci Prof. Dr. Michael Barkun bunu şöyle izah ediyor:

Komplo teorilerinin bir önemli özelliği, sanki haklarında kanıt varmış gibi bir hale evrimleşebiliyor olmalarıdır. Bu durum, onları yanlışlanamaz kılmaktadır. Bu nedenle komplo teorileri, kanıt yerine inanca dayalı bir mesele halini almaktadır.

Komplo Teorilerinin Nitelikleri

Sosyolog Türkay Salim Nefes, politik komplo teorilerinin arkasında yatan ana psikolojinin, sosyal gruplar içerisindeki "gerçek ama gizli" olduğu iddia edilen güçleri aydınlatma girişimi olduğunu ileri sürmektedir. Barkun ise asıl meselenin "şeytani güçleri" açıklamak amacıyla komplo teorilerinin geliştirildiğini belirtmektedir. Barkun, komplo teorilerinin 3 temel özelliğinden söz etmektedir:

Tüm Reklamları Kapat

  • İlk olarak komplo teorileri, kurumsal analizlerin açıklayamadıklarını açıklayabileceklerini iddia ederler. Aslen kafa karıştırıcı olan dünyamıza dair, mantığa uygunmuş gibi gözüken açıklamalar geliştirirler.
  • İkincisi, komplo teorileri aşırı basittirler. Bu, insanları kendine çeker. Dünya'yı basitçe "iyi güçler" ve "kötü güçler" olarak ikiye bölerler. Tüm kötü güçleri tek bir kaynağa kadar indirgerler.
  • Üçüncüsü, komplo teorileri her zaman "gizli bilgi" olarak sunulurlar. Böylece diğerlerinin erişemeyeceği veya kabul etmeyeceği bilgiler gibi pazarlanırlar. Komplo teorisyenleri için kitleler "beyni yıkanmış sürüler"den ibarettir. Buna karşılık komplo teorisyenleri, kendilerini "sürünün dışında ve onlardan üstün" görürler. Bu sayede plan yapıcıların oyununu bozduklarına inanırlar.

Ne Yapmalısınız?

Her şeyin kaynağını istemekten sakın geri durmayın. Her şeyin nereden öğrenildiğini, neye dayandırıldığını, o dayandırılan kaynakların güvenilirliğini, referans alınan kişilerin akademik deneyimlerini, vb. öğrenmeye çalışın. Bu soruları iddia sahiplerine yönelttiğinizde, kolaylıkla gerçeklere ulaşabildiğinizi göreceksiniz.

Çoğu zaman komplo teorisyenleri, çok şey biliyormuş gibi gözüken, aslında konular hakkında pek az ve sığ bilgilere sahip olan kişilerdir. Bu kişileri mantıklı bir dizgiyi takip eden sorularla kolaylıkla tespit edebilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Komplo Teorileri Yazı Dizisi

Bu yazı, Komplo Teorileri yazı dizisinin 2 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Skeptikler Kılavuzu: Şüpheciler İçin Kısa Bir Rehber" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
51
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 73
  • Muhteşem! 23
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 19
  • Bilim Budur! 16
  • Merak Uyandırıcı! 13
  • Umut Verici! 12
  • İnanılmaz 8
  • Güldürdü 4
  • İğrenç! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 14:08:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4110

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Canlı Cansız
Doğa Yasaları
Beslenme Davranışı
Aşı
Diş Hekimi
Savunma
Avrupa
Sendrom
Su Ayısı
Kimyasal Evrim
Değişim
Goril
Deprem
Hastalık Dağılımı
Yayılım
Akıl
Bebek
Nötron
Toprak
Sağlık Bakanlığı
Yıldızlar
Evrimsel Tarih
Kırmızı
Terapi
Canlı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır?. (9 Ocak 2016). Alındığı Tarih: 22 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4110
Bakırcı, Ç. M. (2016, January 09). Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır?. Evrim Ağacı. Retrieved December 22, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4110
Ç. M. Bakırcı. “Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Jan. 2016, https://evrimagaci.org/s/4110.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Komplo Teorisi Nedir? Komplo Teorileri Nasıl Çalışır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 09, 2016. https://evrimagaci.org/s/4110.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close