Neil deGrasse Tyson, Cinsel Taciz ve Tecavüz Suçlamasında Aklandı!

Ünlü astrofizikçi ve Cosmos serisinin Carl Sagan'dan sonraki yüzü Neil deGrasse Tyson, 29 Kasım 2018'de iş arkadaşlarını cinsel olarak taciz etmekle suçlandı. Patheos isimli din, bilim ve skeptisizm sitesi, kendisine ulaşan ihbarlar sonucunda yaptıkları araştırmayı kamuoyuna duyurdu.

Tyson Hakkındaki İddialar: Taciz ve Tecavüz

Katelyn Allers'ın Cinsel Taciz İddiası: "Elini Kıyafetimin İçine Soktu!"

Patheos sitesine ulaşan Bucknell Üniversitesi astronomlarından Katelyn Allers, Tyson'ın bir dövmeye bakma bahanesiyle kolundan tutup elini giysisinin altına soktuğunu iddia etti.

Allers, 2009 yılında düzenlenen Amerikan Astronomi Cemiyeti toplantısında yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

Dövmem köprücük kemiğimden sırtıma kadar uzanıyor. Beraber bir fotoğraf çektirdikten sonra, beni şöyle bir yakaladı ve daha yakından bakmak istedi. Dövmemde Plüton'un da var olup olmadığına kafayı takmış gibiydi. Plüton'u aramaya başladı ve eliyle dövmeyi giysimin içine kadar takip etti.

DailyMail

Allers, o zamanlarda bu davranışın cinsel taciz kategorisine girecek ve şikayeti hak edecek kadar önemli olmadığını düşünmüştü. Bunu sadece "ürtkütücü bir davranış" olarak değerlendirmişti.

Allers, 2013'ün güzünde, yaşadıklarını Bucknell Üniversitesi'ndeki bir meslektaşı olan Dr. Michele Thornley'e anlattı. Thornley, olayı şöyle anlatıyor:

Katelyn, Bucknell Üniversitesi'nin Tech/no konuşma serisine Dr. Tyson'ın davet edildiğini öğrenince bana ulaştı. Sonrasında Tyson ile ortak bir yemek yenilecekti. Katelyn, bu yemeğe katılmak istemediğini söyledi. O zamanlar söylediklerinden, bu olayı halka duyurmak istemediğini anladım. Bunun üzerine, kadın öğrencilerimizin Tyson'ın etrafında bulunmamasını sağlamaya çalıştık.

Bu tarz ikincil tanıklarla, yıllar önce yapılan konuşmalar da bu tarz cinsel taciz iddialarını doğrulamak için önemli araçlar. Özellikle de bu suçlamaların medyaya duyurulmasından çok önce yapılan konuşmalar, yaşanan olaylar, iddialar üzerine alınan önlemler, iddiaların doğrulanmasında kullanılan önemli verilerdir. Bunlar, iddiaları sınamak için kanıt olarak kullanılabilmektedir.

Katelyn Allers, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, Patheos'tan David G. McAfee'ye, kendisini dinleyip eksiksiz bir şekilde konuyu raporladığı için teşekkür etti. Ayrıca Tyson'ı taciz ve tecavüzle suçlayan diğer kadınların şikayetlerinin de dikkatlice dinlenmesi gerektiğini vurguladı.

Ashley Watson'ın Cinsel Taciz İddiası: "Beni Durmaksızın Taciz Ediyordu."

Tyson ile Cosmos belgeselinin çekimlerinde çalışan eski asistanı Ashley Watson ise, Tyson'ın kendisine yönelik ardı arkası kesilmeyen cinsel tacizleri sonucunda işi bırakmak zorunda kaldığını iddia etti.

DailyMail

Watson, deneyimini şöyle anlatıyor:

Bir gece saat 22:30 gibi beni evine davet etti. İsteği, şarap içmek ve birkaç saatliğine rahatlamaktı. Patronum olduğu için onu etkilemek istedim ve bir bardak şarap içebileceğimi söyledim. O zamanlar 60 yaşında ve iki çocuk babası olan Tyson, birdenbire gömleğini ve ayakkabılarını çıkardı; fanilasıyla ortalıkta dolanmaya başladı. Sonrasında romantik bir müzik koydu. Bir kesme tahtası çıkarıp ikimiz için de peynir kesti. Ancak peyniri kesmeden önce bıçakla bana hamle yapar gibi yaptı. O zaman kötü bir şaka gibi değerlendirmiş olsam da, korktuğumu söylemeliyim. Çok tuhaf bir güç gösterisiydi. Benimle konuşurken durmadan cinsel göndermelerde bulunuyordu. İnsanların belli ihtiyaçları olduğundan ve belli zamanlarda "rahatlamaları" gerektiğinden bahsedip duruyordu. Evden aylarca uzak kalmanın kendisi için ne kadar zor olduğundan bahsediyordu. Bana bu tarz ihtiyaçlarım olup olmadığını sorduğunda, bir keresinde cinsel tacize kurban olduğumu söyledim. Ama duvara konuşuyor gibiydim, umrunda bile değildi. Oradan ayrılmak üzere kalktığımda, Tyson beni durdurdu ve Yerli Amerikalı selamlaşması yapmak istediğini söyledi. Bu tarz selamlaşmada taraflar ellerini sıkı sıkıya tutar, göz teması kurar ve birbirlerinin kalp atışlarını hissederlermiş. Tyson, bunun kendisi için "ruhsal bir bağlantı" olduğunu söyledi. Çıkmak istedim; ama bana sarılmaya çalıştı. Daha fazlasını istediğini söyledi. O noktada hızla evini terk ettim.

Ertesi gün Tyson ile yüz yüze gelen Watson, Tyson'ın kendisine asla başarılı olamayacağını çünkü çok dikkat dağıtıcı olduğunu söylediğini belirtiyor. Watson bununla ilgili olarak bir müdüre şikayette bulunduğunu ve cinsel taciz hattını aradığını söylüyor.

Tüm bunlar, iddiaları doğrulamak adına önemli veri parçaları.

Tchiya Amet'in Tecavüz İddiası: "Suyuma İlaç Katıp Tecavüz Etti!"

Patheos sitesi tarafından gündeme taşınan iddialar arasında müzisyen Tchiya Amet'in tecavüz iddiası da bulunuyor. Amet, Tyson ile birlikte gittiği Austin'deki Texas Üniversitesi'nin lisansüstü eğitim yıllarında Tyson'ın kendisine tecavüz ettiği iddiasında bulundu. Amet, o yıllarda üniversitede galaktik astronomi eğitimi alıyordu.

DailyMail

İddiaya göre Tyson Amet'e 1984 yılında tecavüz etmişti. 2014 yılında yazdığı bir blog yazısında şunları anlatıyor:

Her zaman yaptığım gibi evine gittim; onu büyük bir abi gibi görüyordum. Öyle olduğunu sanmıştım. Bana bir sıvı verdi. Bir hindistan cevizi içerisinde hazırlanmıştı. Kabul ettim. Sonrasını hatırlamıyorum. Ertesi gün kendimi astronomi bölümünde buldum. Ne kadar süreyle evinde kaldım, kendi evime nasıl geldim hatırlamıyorum. Hatta ertesi gün uyandığımı bile hatırlamıyorum. Kendime geldikten bir süre sonra Tyson'ı koridorda gördüm. Bana ne olduğunu sorduğumda, "Bunda yalnızca biz varız ve ikimiz de bu işin içindeyiz." cevabını verdi. Bu kabusu 30 senedir yaşıyor gibi hissediyorum; ama bugün bu kabus bitecek. Benim hayalim ilk siyah kadın astronot olmaktı. Bunu başaran Emma Mae Jamison'dan 15 yıl kadar öndeydim. Şimdi onun yüzünden astronomiden uzaklaşmış bir kadınım.

Amet, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda (ve o paylaşımda yer alan blog yazısında) Tyson'ı içeceğine ilaç atmakla suçluyor:

Amet, blog yazısında Tyson'ın öğrencilerini Astronomi 101 dersinden geçirmek için onlardan oral seks talep ettikleri iddiasında da bulunuyor.

Amet, iddialarını desteklemek için Tyson'ın 1984 yılında evinde çekilmiş fotoğrafını paylaşıyor:

Linkis

İddialar Üzerine Gelen Açıklamalar

Cosmos Ekibinden Gelen Açıklama

Patheos araştırması sonucu ortaya çıkan bu iddialar sonucunda Cosmos serisini üreten National Geographic kanalının eş sahipleri olan 21st Century Fox ve National Geographic Society, The Washington Post gazetesine şu bildiriyi yayınladı:

Söz konusu iddialardan henüz yeni haberimiz oldu. Bu konuyla ilgili çok detaylı bir soruşturma yürütüp, sonucuna göre hareket edeceğimize dair kamuoyuna söz veriyoruz. Cosmos belgeselinin kalbinde yatan motto, kanıtı gittiği yere kadar takip etmektir.

Neil deGrasse Tyson'ın seçili üyesi olduğu Amerikan Astronomi Cemiyeti (AAS) ise şu açıklamayı yaptı:

Cemiyetimiz, iş ahlakı kurallarını yayınladığı 2008 yılından bu yana Tyson hakkında herhangi bir şikayet almamıştır. Cemiyetimiz, resmî bir şikayet almadığı sürece herhangi bir soruşturma başlatmamaktadır.

Neil deGrasse Tyson'dan Gelen Açıklama

Bu haberi hazırlamamızdan kısa bir süre sonra, Neil deGrasse Tyson sosyal medya hesapları üzerinden bir açıklama yayınladı. Açıklamada, her bir iddia ayrı ayrı ele alınıyor. Önemli satırbaşları şu şekilde:

• Tyson, kanıtların önemine vurgu yaparak başlıyor.
• 2009 yılında yaşanan olayı, Plüton'un gezegenlikten çıkarılmasında rolü olan bir astronom olarak, astronomiye duyduğu ilgi ile açıklıyor. İnsanların astronomiyle ilgili takı, kıyafet ve dövme gibi parçalarını incelemekten keyif duyduğunu belirtiyor. Allers'in kıyafetinin içine elini sokmadığını ve onu avuçlamadığını, sadece kıyafeti kolsuz olduğu için omzunu ve sırtının ufak bir kısmını görebildiğini/inceleyebildiğini söylüyor. Eğer rahatsız edici bir davranışta bulunduğunu bilse, anında özür dileyip duracağını; ancak bunun rahatsızlık verici olduğunu olaydan 9 sene sonra öğrendiğini vurguluyor. İnsanların kişisel alanına daha dikkatli şekilde girmeyi öğreneceğini söylüyor.
• Watson ile hem dostane hem profesyonel olan ilişkisinin detaylarını uzunca izah ettikten (yediklerinden, içtiklerinden, konuştukları konuların detaylarından bahsettikten) sonra, gerçekten de onu o gece arabayla eve dönerken kendi evine davet ettiğini; ama asla evine gelmeye zorlamadığını ve hatta o gün Cosmos ekibinin bir başka yerde toplandığını, ona da katılabileceğini kendisine hatırlattığını söylüyor. Bu davetinin tamamen dostane olduğunu ve arkadaşlıklarına verdiği değeri vurgulamak adına bu davette bulunduğunu belirtiyor. Watson'ın iddiasındaki el sıkışma olayını gerçekten yaşadığını ve Yerli Amerikalılar'dan öğrendiği bu el sıkışma biçimini sadece kendisini yakın ettiği kişilerle yaptığını söylüyor. Ertesi gün Watson bu yaşananlardan rahatsızlık duyduğunu, davetin kendisini baştan çıkartmak için yapıldığını belirttiğinde, kendisinden bol bol özür dilediğini ve niyetinin asla öyle olmadığını belirtiyor. Watson'ın özrünü kabul ettiğini hatırlatıyor; ancak buna rağmen Watson'ın işten ayrılmayı seçtiğini, ayrılırken de Tyson'a sarılmak istediğini, normalde bunu pek kabul etmese de o anda dostane bir şekilde ayrılmak için bunu kabul ettiğini belirtiyor. Diğer insanlar sarılmak istediğinde bunu kibarca reddedip "Eğer sarılırsak daha fazlasını da isteyebilirim." şakasını sıklıkla yaptığını söylüyor.
• Tyson, Amet'in iddiasını ise neredeyse tamamını reddediyor. 30 yıllık eşiyle Austin'deki Texas Üniversitesi'nde tanışmadan kısa bir süre önce beraber olduğu kadınlardan birinin Amet olduğunu; ancak Amet'in iddialarını blog yazısında okuduğunda ilk etapta onu hiç hatırlamadığını söylüyor. Sonradan yazdıklarını okudukça, çıktığı kadınlardan birinin o olduğunu hatırladığını, ancak hiçbir şekilde ona ilaç vermediğini veya tecavüz etmediğini belirtiyor. Hatta olayın yaşandığı iddia edilen yıldan birkaç sene sonra kendisini gördüğünü, hamile ve evli olduğunu, okulu bıraktığını ve ismini değiştirdiğini öğrendiğini, kendisine ve yanındaki eşine mutluluklar dilediğini hatırladığını söylüyor. Yazısının başında, bölümün doktorasının çok zor olduğunu ve öğrencilerin yarısının bölümü bırakmak zorunda kaldığını, bunun hiç de şaşırtıcı olmadığını hatırlatıyor. Amet'in iddialarının hatırlamadığı bir gece, neler yaşandığını hatırlamadığı bir olay ile ilgili olduğunu, Patheos'taki yazarın Amet'in 2014'teki iddialarını bir yem olarak kullanarak başka kadınları Tyson'a iftira atmak amacıyla kullanmakla suçluyor. Dahası, Amet'in blog yazılarından spiritüalist biri olduğunu, bir bilim insanı olarak "kristalleri kullanarak gezegenlerden gelen enerjiyi topladığını iddia eden" birini anlamakta güçlük çektiğini vurguluyor. Bu suçlamanın tam da tanınırlığının hızla yükseldiği döneme denk geldiğine dikkat çekiyor.
• Tyson, Fox ve NatGeo'nun bağımsız olarak yapacağı soruşturmayı memnuniyetle karşıladığını ve her türlü soruya tamamen açık olduğunu söyleyerek ve tekrardan kanıtların önemini vurgulayarak açıklamasını sonlandırıyor.

Evrim Ağacı Olarak Tutumumuz

Evrim Ağacı olarak, Dr. Neil deGrasse Tyson'ın insanlığa, bilime, özellikle de astronomiye ve bilimin popülerleştirilmesine yaptığı katkıların büyüklüğünü derinden takdir etmekteyiz. Ülkemizde ve yurtdışında görev alan üst düzey bilim insanlarıyla bizzat çalışan bir bilim oluşumu olarak; adil, şeffaf ve hukuki bir soruşturma süreci sonrasında, Dr. Tyson'ın masumiyet veya suçunun netleşmesini ümit ediyoruz.

Daha önceden Francisco Ayala ile ilgili hazırladığımız benzer bir haberi buradan okuyabilirsiniz.

Gelişme: Fox TV ve NatGeo, Tyson'ı Akladı

Associated Press tarafından 15 Mart 2019'da yapılan habere göre, Cosmos belgeselini ve StarTalk radyo programını yayınlayacak olan Fox TV ve National Geographic kanalı, yaptıkları iç soruşturma sonucunda her iki programın da yayınına devam etme kararı aldı.

Açıklamalarında, soruşturmanın asıl konusu olan cinsel taciz ve tecavüz suçlamalarıyla ilgili herhangi bir ek bilgiye yer verilmedi.

Gelişme: Hayden Planetaryumu Tyson'ı Akladı

The New York Times tarafından 29 Temmuz 2019'da aktarılana göre, Tyson'ın direktörlüğünü yaptığı Dünyaca ünlü Hayden Planetaryumu, Tyson hakkında açtığı cinsel taciz ve tecavüz soruşturmasını tamamladı. Soruşturma sonucunda, Tyson'ın direktörlüğüne normal şekilde devam edebileceğine karar verildi. Müze, şöyle açıklama yaptı:

Neil deGrasse Tyson hakkında yürüttüğümüz soruşturma tamamlanmıştır. Bu soruşturmanın sonucunda, Dr. Tyson'ın bir çalışanımız ve direktörümüz olarak çalışmalarına devam etmesine karar verilmiştir. Bu özel bir mesele olduğu için, müze daha fazla açıklama yapmayacaktır.

Böylelikle Neil deGrasse Tyson hakkında sürdürülen tüm soruşturmalar sonuçlanmış oldu.