Francisco Ayala, Cinsel Taciz Suçlaması Sonucu İstifa Etti!

Dünyaca ünlü evrimsel biyolog ve genetikçi Francisco Ayala, Irvine'daki Kaliforniya Üniversitesi'nin yaptığı inceleme sonucu, 3 profesör ve 1 lisansüstü öğrencisi tarafından hakkında yöneltilen cinsel taciz suçlamalarıyla ilgili suçlu bulundu ve 1 Temmuz 2018'de istifa etti. Los Angeles Times gazetesine bilgi veren üniversite, Ayala'nın isminin Biyolojik Bilimler Departmanı'ndan, üniversite merkez kütüphanesinden, burslardan ve onursal makamlardan kaldırılacağını ilan etti. Ayala ise yaptığı açıklamada şunları söyledi:

"Her zaman bir Avrupa centilmeninin iyi davranışları olduğunu düşündüğüm; kadınları sıcaklıkla karşılamak, iki yanağından da öpmek, güzelliklerini övmek gibi davranışların meslektaşlarımı rahatsız etmiş olmasından derin pişmanlık duymaktayım. Niyetim hiçbir zaman bu değildi."

Ayala hakkında 4 kadın suç duyurusunda bulundu: Prof. Dr. Kathleen Treseder, Yrd. Doç. Dr. Jessica Pratt, Dekan Yardımcısı Benedicte Shipley ve lisansüstü öğrencisi Michelle Herrera. Kadınlardan üçünü temsil eden avukat, Science dergisine Ayala'nın kadınlara uygunsuz bir şekilde dokunduğunu ve onlara yönelik cinsel sözler sarf ettiğini belirtti. Ayala'nın uygunsuz davranışlarına yönelik araştırma 2017'nin Kasım ayında başlamıştı.

60'tan fazla kişi ile yapılan görüşmeler sonucunda suçlu olduğu bulunan Ayala, istifasına yönelik açıklamasında şöyle diyor:

"Meslektaşlarımı, ailemi veya üniversitemi daha uzun ve detaylı soruşturmalar, duruşmalar, temyizler, davalar ile yormak istemiyorum. Bu kişilere saygım sonsuz ve yapmam gereken daha çok iş var. Mesleğimi yeni bir dinçlik ile sürdüreceğim. Dünyanın dört bir yanından meslektaşlarıma destekleri için teşekkür ediyorum."

Şikayetçi kadınlar, tüm yasal yollara başvurmayı düşündüklerini belirttiler. Kadınların avukatı; Ayala'nın öğrencilere, çalışanlara ve akademisyenlere rızaları haricinde dokunduğunu, cinsel sözler söylediğini, hatta bunu diğer insanların önünde de yaptığını belirtti. Örneğin Ayala'nın, bir konu hakkında rapor veren bir profesöre, "Neden bu sunumu kucağıma oturarak yapmıyorsun? Öylesi çok daha ilginç olurdu." dediği belirtiliyor.

Ayala'nın avukatı Susan Estrich ise, bu yorumun 2015 yılındaki bir toplantı sırasında yapılan kötü bir espri denemesi olduğunu, Ayala'nın bu konuda zaten özür dilediğini söyledi.

Ayala'ya yönelik şikayetlerden birisi de, üstü kapalı tehditte bulunma ile ilgili. İddiaya göre Ayala, şikayetçi profesörlerden Treseder'in önünde, bilimin en prestijli kurumlarından birisi olan Ulusal Bilimler Akademisi üyeliği adaylığının nasıl kolayca kara listeye alınabileceğini tartıştı. Ayala, Akademi'nin bir üyesi ve Akademi'ye adaylıklar konusunda oy hakkına sahip.

Avukatı Estrich, bu konuda Ayala'nın son derece açık bir şekilde, hiçbir Akademi adayının adaylığını durup dururken reddetmeyeceğini, hele ki kendisinin aday olarak gösterdiği birine karşı bunu asla yapmayacağını vurguladı.

Ayala hakkındaki soruşturma, lisansüstü öğrencisi Herrera'ya karşı davranışları sonrasında başladı. Herrera'nın görgü tanıklarından birisi, akademik danışmanı. Soruşturma sırasında diğer iki kadın da şikayetçiler arasına katıldı. Sonuncusu ise, 3 sene önce zaten Ayala'dan şikayetçi olmuş; ancak okul şikayet hakkında herhangi bir eylem kararı almamıştı.

Tüm bunlar ışığında, Ayala'nın avukatı Estrich, iftira ve karalama yönünde bir dava açmayı düşünmediklerini belirtiyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

2018 itibariyle 84 yaşında olan Ayala, biyoloji dünyasının duayenleri arasında sayılıyor. 1961 yılında İspanya'yı ve rahipliği bırakan ve Columbia Üniversitesi'ne gelen Ayala, moleküler evrim ve genetik alanında öncü çalışmalar yaptı, Chagas hastalığına neden olan faktörlerle ilgili çığır açan bulgulara ulaştı. Science dergisinin de yayıncısı olan Amerikan Bilimin İlerleyişi Cemiyeti'nin (AAAS) eski başkanlığını yaptı, Ulusal Bilimler Akademisi (NAS) üyesi ve 2010 yılında 1.5 milyon dolar değerindeki Templeton Ödülü'nü kazandı. Ayala, ödülü "yaşamın ruhani boyutuna yaptığı sıradışı katkılar" nedeniyle almaya hak kazandı. Ayala, aynı zamanda evrim ve yaratılış tartışmalarında ön cephelerde yer aldı, evrimsel biyolojiyi savundu.

Ayala'nın çalışma arkadaşlarından olan, üniversitenin Etik ve Ahlakın Bilimsel Araştırması Merkezi başkanı politik bilimci Dr. Kristen Monroe şöyle diyor:

"Profesör Ayala'ya karşı yapılan suçlamalar beni çok şaşırttı. Çünkü 20 yılı aşkın etkileşimimiz boyunca, Ayala kadınlara her zaman saygı ve kibarlıkla yanaşmıştır."

Ayala ile 6 kitap yazmış olan meslektaşı Camilo Cela-Conde ise şöyle diyor:

"Ayala'nın isminin üniversite binalarından kazınmasını şaşkınlık, utanç ve memnuniyetsizlikle okudum. Bu yapılan hatadır. Üniversitenin, Ayala'nın bağışladığı 4 milyon dolardan fazla parayı kullanmaya devam edip de, onun bilimsel kariyerini mahvetmesi ne kadar doğrudur? Üniversitenin açıklamasında yer almayan şey, her ne kadar 60 kişiyle görüşme yapılmış olsa da, Ayala'nın önerdiği isimlerden hiçbiriyle görüşülmemiş olduğudur. Tüm bu soruşturma sürecinin adil olmadığı fazlasıyla açıktır. Görünen o ki, yalan haberler, yalan soruşturmaları doğuruyor."

Evrim Ağacı olarak, soruşturmanın detaylarının kamuoyu ile açık bir şekilde paylaşılmıyor olunmasından ötürü net bir yargıya varmakta güçlük çekiyor olsak da, Francisco Ayala'nın insanlığa, bilime, özellikle de evrimsel biyolojiye yaptığı katkıların büyüklüğünü derinden takdir etmekteyiz. Geçmişte kendisini ODTÜ'de ağırlamış Biyoloji ve Genetik Topluluğu'nun soy hattından gelen ve bir parçası olan bir bilim oluşumu olarak; adil, şeffaf ve hukuki bir yargılama süreci sonrasında, masumiyet veya suçunun netleşmesini ümit ediyoruz.