LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!
The Conversation
- Basın Bildirisi
- Bilim Haberciliği
Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Yaklaşık 1 yıl önce LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) 2016'nın en büyük bilimsel keşiflerinden birini açıklamıştı. 2015 Eylül'ünde keşfedilen dalgaların kütleçekim dalgaları olduğu, ancak Haziran 2016'da doğrulanabilmişti ve bu keşif Einstein'ın görelilikle ilgili en önemli tahminini doğruluyordu.
Uzay-zamandaki dalgalanmaları ölçebilen en hassas detektörün, aynı zamanda en iyi kütle çekim dalgası üreteci olduğu da anlaşıldı. Caltech'ten Belinda Pang, LIGO'da dalgaları algılamak için yapılan iyileştirmenin dalga yaymaya da yaradığını belirtti.
NBC NewsKütleçekim dalgaları, devasa nesnelerin uzay-zamanı bükmesi sonucu oluşan dalgalanmalardır. Einstein'a göre bu dalgalar birbirleri etrafında dönen, özellikle karadelik gibi büyük kütleli kompakt cisimler tarafından yayılır ve uzayı gerip esnetirler. Bu dalgalar Washington ve Louisiana'da bulunan çok duyarlı detektörler tarafından saptanabiliyor.
Beijing Üniversitesi'nden Fan Zhang, detektörlerin aslında yaptığı şeyin kütleçekim dalgaları ile eşlenmek olduğunu söylüyor. Bu eşleme sağlandıktan sonra ise dalgaları saptayabilir veya yaratabilirsiniz.
Ölçümlerini olabildiğince duyarlı hale getirmek için LIGO fizikçileri, her ışık dalgasında tepelerin ve çukurların konumlarının (fazlarının) sabit ve istikrarlı kalmasını sağlamalıdır. Ancak kuantum belirsizliği, genlik olarak bilinen dalganın boyutunun daha az kesin olmasını gerektirir. Pang, kaçınılmaz genlik dalgalanmalarının aynalara rasgele itmeler yaşattığını ve ayna hareketinin uzay-zamanda küçük dalgalanmalara neden olduğunu söylüyor.
Tabii ki, LIGO büyük kütleçekim dalgaları üretemez; muhtemelen LIGO'nun ürettiklerinden daha büyük dalgaları bowling toplarını döndürerek kendiniz de üretebilirdiniz, ancak LIGO optimum verimlilikle dalga üretimi yapabiliyor.
Pang'a göre dalgaları doğrudan algılamak çok zor olsa da dalgalar makroskobik nesneler arasındaki kuantum etkilerini incelemek için kullanılabilir. Kuantum mekaniği, elektron gibi son derece küçük bir cismin kelimenin tam anlamıyla aynı anda iki yerde bulunabileceğini söylüyor. Birçok fizikçi, LIGO'nun aynalarından biri gibi makroskobik bir nesneyi, kuantum hareketi benzeri bir duruma getirmenin mümkün olabileceğini düşünüyor.
Ancak dış dünya ile olan etkileşimler aynayı belirli bir konuma getireceği için bu hassas durum uzun sürmeyecektir. Yine de kütleçekim dalgalarının yayılımından beklenen oranın, belirlenmiş konumda ölçülen oranla eşleşip eşleşmediğini görmek önemli olabilir. Bazı fizikçiler, kütle çekimin makroskobik cisimlerde kuantum durumlarını bastırmada özel bir rol oynadığını öne sürüyor. Caltech fizikçisi Yiqui Ma konu hakkında şunları söylüyor:
Bu fikir oldukça ilginç ve deneysel olarak bir o kadar da zorlayıcı.
Fakat eğer kütle çekim dalgaları yaratılacaksa, LIGO tam da olması gereken yerde. LIGO şimdiden iyileştirmeler geçiriyor ve uzaya yerleştirilecek eLISA (Evolved Laser Interferometer Space Antenna) ile daha zayıf dalgalar dahi yakalanabilecek. Önümüzdeki on yıl içinde LIGO, kütleçekim dalgalarını düzenli olarak bulabilir, aynı zamanda onları yaratmak için daha gelişmiş yollar da keşfedilebilir ve bu, kuantum dünyası konusundaki anlayışımızı inanılmaz derecede değiştirebilir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Futurism. Surprise! Ligo Can Also Make Gravitational Waves. (11 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 22 Şubat 2024. Alındığı Yer: ScienceAlert | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 05:13:05 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12881
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
