Kedilerin patileri neden beyazdır?

Bir ev kedisi görürseniz, sahiplerinin de "çorap" olarak adlandırdığı bembeyaz patilerle karşılaşmanız oldukça muhtemeldir. Ancak bu beyaz patiler, ev kedilerinin vahşi ve evcil olmayan kuzeni, yaban kedilerinde nadiren rastlanan bir şey. Peki neden evcil kedilerin patileri beyazdır?

Beyaz patiler, renkli tüylerin daha iyi ayırt edilmesini sağlar.

Görünen o ki, bu hikaye yaklaşık 10.000 yıl öncesine, yani insanların ve kedilerin beraber yaşamaya başladığı zamana dayanıyor.

Missouri Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nden Feline Genetik Laboratuvarı başkanı Profesör Leslie Lyons, bu evcilleştirme sonucunda, kedilerde oldukça yaygın “çoraplara” ve farklı belirgin kürk desenlerinin oluşmasına yol açtığını belirtiyor. 

Bu içerik de ilginizi çekebilir: Kediler karşı tarafa saldırmadan önce neden popolarını sallarlar?

Lyons, "İnsanlar çiftçi olduklarında ve yerleşik hayata geçmeye başladıklarında, tahıl depoları ve çöp yığınları oluşmaya başladı" sözlerini ekliyor. Karşılıklı olarak bakıldığında oldukça iyi bir düzenlemeydi bu: İnsanlar daha az kemirgenle uğraşacak ve kediler daha kolay besin bulacaktı kendilerine. 

Ev kedilerinin vahşi, evicilleştirilmemiş ataları Felis silvestris, Afrika ve Avrasya'da yaşamakta. Hatta bir kısmı Sicilya'da aktif bir yanardağ olan Etna Dağı'nda yaşıyor. Bu kedigiller yavruyken minik dostlara, yetişkinler olduklarında ise gizli yırtıcılara dönüşürler. Bu nedenle kamuflaj bir kürk ile doğan bireyler hayatta kalma ve üreme eğilimindedir. 

Beyaz Patili Kedi Galerisi

Ancak her Felis silvestris, yaşam alanıyla uyumlu bir kürk ile  doğmaz. "Her zaman böyle genetik mutasyonlarla karşılaşabiliyoruz.” diyor Lyons. 

Eski zamanlarda kedi severlerin neden böyle bir tercihte bulunduklarına dair herhangi bir kanıt bulunmamakta. Ancak Lyons’a göre, günümüz evcil kedilerinde görülen kürk çeşitliliği, tarımla uğraşan atalarımızın kedileri, kürklerindeki şekillere göre tercih ettiğini gösteriyor. Yaşadığı karışık ormanda veya çöl ortamında, güçlü beyaz patileri olan bir kedi sürüsünden ayrılır, ava çıkar ve avlanırdı.

İnsanlar kedilere ilgi duymaya başladığında, bu beyaz patiler de onların dikkatini çekti. "Muhtemelen "Özellikle o yavru kediyi beğendim çünkü beyaz patileri var." diyen insanlar vardı,  "Ama hayatta kalabildiğinden emin olalım.'' diye düşünülürdü.

Muhtemelen insanlar etrafında sakin ve uysal olan kediler tercih ediliyordu, diyor Lyons. Davranışsal özellikler kürkün rengiyle ilgisiz olarak düşünülse de bilim insanlarının tam olarak anlamadığı nedenlerden dolayı, en uysal bireyler seçilip yavrular doğduğunda bu beyaz lekeler belirgin hale gelme eğilimindedir. Atlar, domuzlar, fareler, inekler ve sıçanlar için de bu geçerlidir.

"Bir kedi embriyosu gelişirken, bu belirgin kürk renklerinden ve şekillerinden anlaşılır. Kedi kürküne rengini veren hücreler, ilk önce arkaya dönüşecek olan nöral kret hücreleri olarak görünür" diyor Lyons.

Sonra da, bu hücreler yavaşça aşağı doğru vücut boyunca hareket eder. Bu hücre dalgaları kedinin ön tarafında birbiriyle buluşacak kadar hareket ederse, tamamen siyah veya tamamen turuncu bir kedi gibi düz renkli bir yavru dünyaya gelecektir. Eğer hücrelerin süreci bu şekilde ilerlemezse, kedigillerin  ayağı, yüzü, göğsü ve karnı beyaz olacaktır.

Böylece, bir daha beyaz çorap giyen bir kedicik gördüğünüzde, bu kendilerine has özelliğin, genetik mutasyonların, evcilleştirmenin ve gelişimsel biyolojinin bir sonucu olduğunu bileceksiniz. Bir kediye bunu söylemeye çalışırsanız, muhtemelen boş boş gezmeye devam etmeden önce size küçük bir bakış atacaktır.

• Kedilerin neden kendilerine özel göz şekilleri var?
• Kediler ve köpekler neden pati atmayı severler?
• Kediler neden kakalarını gömerler?

Çeviri: Gamze Korkmaz

Referans
1. https://www.livescience.com/why-cats-have-white-socks-on-paws.html