Kediler, Genler ve Ödüller: Vahşi Kedilerin Evcil Kedilere Evriminde 300 Ayrı Gen Evrimleşti!

Kediniz en iyi arkadaşlarınızdan biri olabilir, fakat onun kökenleri hakkında gerçekten kadar biliyorsunuz?

Kediler ve insanlar aynı çatıyı geride bıraktığımız 9000 yıldır paylaşıyorlar; fakat 30,000 yıldır evcil olan köpeklerle karşılaştırıldığında bu hiçbir şey. Kedilere yönelik bilgilerimizin daha az olmasından ötürü, kedi dostlarımızı vahşi akrabalarından ayıran kökenleri çözmemiz çok daha zordur.

Kedilerin yakın kuzenleri gibi sizi yemeyi denemek yerine, kanepede size sarılmak istemesine neyin yol açtığını bulmaya girişen Washington University School of Medicine'den bilim insanları, belirli genlerin ne kadar farklılaştığını bulmak için evcil kediler ile vahşi kedilerin genomlarını araştırdı. Vahşi kediler (Felix silvestris), evcil kedilerin atasıdır ve alt türleri; Avrupa, Afrika ve Batı Asya'dan Orta Asya'ya kadar bulunur.

Bu genleri tanımlamak için takım önce dişi ve evcil bir Habeş kedisinin (İng: "Abyssian") genomunu diziledi ve bunu diğer altı evcil kedi türü ve iki vahşi kedi alt türü ile karşılaştırdı. Sonuçlar Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlandı. Tanımlanan 13 gen, kedilerin vahşi atalarından evcil türlere evrimleşmesi sırasında değişti. Bu genlerin bazıları kavrama ve dürtüyle ilgiliydi ve ödül teklif edildiği zaman yeni davranışları öğrenme becerisini kapsıyordu. Bu, evcilleştirme işleminde son derece önemlidir.

Araştırmalar ayrıca evcil kediler ve vahşi kediler arasındaki çeşitli fiziksel farklılıklardan sorumlu diğer 281 geni açığa çıkardı. Araştırmacıların iddiasına göre bu genlerin bazıları, evcil kedilerin vahşi kedilerden daha az etçil hayat düzenine uyum sağlamasına neden olan yağ metabolizmasına etki ediyor. Ekip, ayrıca evcil kedi genomunu köpek, inek ve insanları içeren diğer memelilerinkiyle karşılaştırdı.

Köpeklere nazaran kedilerde cinsellik hormonlarını belirleyen daha fazla sayıda gen kopyası var ve bu, onların sosyal çevrelerini denetlemelerine katkı sağlıyor. Bu özellik, sürüler halinde hareket etmeye yatkın olan köpekler için o kadar önemli bir özellik değil. İlginç bir şekilde köpekler, kedilerden daha fazla koku alıcısı genine sahip ve bu da onların inanılmaz koku alma yeteneklerine katkı sağlıyor. Çalışmaya katılmayan ve Kaliforniya Üniversitesi'nden veteriner araştırma görevlisi Niels Pederson şöyle diyor:

Bu çalışma, özellikle kedilerde evcilleşmeye, daha doğrusu, evcil kedilerin atalarının insanlar ile iş birliği yapıp, bu sayede kendilerine hem vahşi hayvanlardan korunma hem de bol miktarda gıda kaynağı (özellikle de kemirgen) kazanmasına izin veren, bu yönde uyum sağlamaya sebep olan değişiklikleri genomda tanımlamak açısından muhteşem!

Araştırma, kedilerin evrimsel tarihi için ilk delil olma özelliğini taşıyor ve ekip şimdi de kedi dostlarımızın davranışlarını nasıl pekiştirdiğini görmek için, bu davranışlara özel genom bölgelerini çözümlemeyi umuyor.