Jinandromorfizm: Vücudunun Yarısı Erkek, Yarısı Dişi Olan Canlılar!
Sunny Skyz
Aşağıdaki kelebek, tam anlamıyla "yarı yarıya erkek, yarı yarıya dişi"dir. Vücudunun bir tarafı tam bir erkekken, diğer tarafı tam bir dişidir. Bu, doğada oldukça nadir görülen bir genetik bozukluktur. Her zaman yarı yarıya olması gerekmese de, çoğunlukla bu şekilde görülür. Kimi zaman bu durum, vücudun içerisindeki bazı bölgelerin dişi, bazı bölgelerin erkek hücreler ve dokular taşımasıyla sonuçlanır. Buna "mozaik dişi-erkek biçimliliği" adı verilir.[1]
Bu durum genel olarak jinandromorfi (İng: "gynandomorphism") olarak bilinir. Bu sözcük, Yunancada "dişi" anlamına gelen "gyn" ile "erkek" anlamına gelen "andro" kelimelerinin "biçim" anlamına gelen "morph" sözcüğü ile birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.[2] Dolayısıyla dişi-erkek biçimlilik olarak Türkçeleştirilebilir. Çoğunlukla böceklerde görülen bu durum, kimi zaman ıstakozlarda, yengeçlerde ve hatta kuşlarda bile gözlenmiştir. Bunun en güncel örneklerinden birisi, 2020 yılında Pennsylvania eyaletinde tespit edilen gülgöğüslü grosbeak (Pheucticus ludovicianus) bireyidir.[3]
Bu durumun sebebi, genellikle erken gelişim sırasında olan mitoz bölünmelerde meydana gelen bir hatadır. Henüz organizma sadece birkaç hücre büyüklüğündeyken eşey kromozomları eşit olarak dağılamaz ve bir yarıda kalan hücreler dişi olarak gelişirken, diğer yarı erkek olarak gelişir. Bir örnek ile bunu anlayalım:
Diyelim ki normalde erkek olacak bir bireyin ilk hücreleri (ilk 8-64 hücresi) bölünmeye başlasın.[4] Bu canlının hücrelerinde normalde eşey kromozomları XY olarak bulunur. Ancak mitozda meydana gelen bir dağılım sorunu sonucunda hücrelerde XXYY şeklinde bir kromozomal dağılım meydana gelir. Normalde bu hücre bölündüğünde iki tane XY oluşur; ancak kimi zaman X ve XYY de oluşabilir. Eğer bu durum, hücrenin erken bölünme evresinde meydana gelirse, birçok hücre sadece X, birçok diğer hücre de sadece XYY taşıyacaktır. X ve XYY farklı iki cinsiyeti oluşturduğu için, vücutta da erkek ve dişi özellikleri bir arada görülecektir.
Aşağıda bu durumun bazı diğer örnekleri görülmektedir:
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
30
-
14
-
10
-
8
-
7
-
6
-
3
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
- ^ X. Chen, et al. (2005). Sexually Dimorphic Expression Of Trkb, A Z-Linked Gene, In Early Posthatch Zebra Finch Brain. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 7730-7735. doi: 10.1073/pnas.0408350102. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Y. Suzuki, et al. (2019). Morphology And Sex-Specific Behavior Of A Gynandromorphic Myrmarachne Formicaria (Araneae: Salticidae) Spider. The Science of Nature, sf: 1-6. doi: 10.1007/s00114-019-1625-x. | Arşiv Bağlantısı
- ^ GrrlScientist. Half Male-Half Female Songbird Captured In Pennsylvania. (9 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 22 Ekim 2020. Alındığı Yer: Forbes | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. Malmquist. Rare Crab May Hold Genetic Secrets. (15 Haziran 2005). Alındığı Tarih: 22 Ekim 2020. Alındığı Yer: Virginia Institute of Marine Science | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/12/2024 15:05:25 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1610
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
