Yüzer Noktalar: Gözlerinizin Önünde Uçuşan Tuhaf Şekiller
- İndir
- Dış Sitelerde Paylaş
Hepiniz fark etmişsinizdir, bazen gözünüzü ovuşturduğunuzda ya da açık mavi renkte bir fona baktığınızda, gözünüzün önünde ufak şekiller belirir ve hatta bunları takip bile edebilirsiniz. Kimi zaman takip etmeye çalıştığınızda veya doğrudan bu şekillere odaklanmaya çalıştığınızda aynı hızla kaçarlar. Fakat gözünüzü geri çevirdiğiniz anda, yeniden görüş alanınıza girerler. İşte bunlar, "yüzer noktalar" (floater) olarak bilinen yapılardır. Daha teknik olarak, "vitröz parçacıklar" olarak isimlendirilebilirler. Daha da teknik isimleriyse, muscae volitantes olarak bilinir. Bu, Latincede "uçan sinekler" anlamına gelir.
Bunun evrimsel bir avantajı ya da anlamı yoktur. Bunlar, gözümüzün içinde varlıklarını sürdüren böcekler ya da sinekler değildir. Hatta dışarıdan gelen toz, kir gibi parçacıklar bile değildir! Bunlar, basit bir şekilde, gözümüzün kusurlu ve "pütürcüklü" diyebileceğimiz yapısından dolayı, ışığın yolu üzerinde olmasından ötürü gölgesini gördüğümüz ufak kimyasal parçacıklardır. Genellikle, gözümüzün içini dolduran vitröz sıvı içerisindeki yoğunlaşmış doku parçaları, kırmızı kan hücreleri veya öbeklenmiş protein yumaklarıdırlar.
Bu yapılar, katılaşmış ve bozulmuş vitröz sıvının parçalarıdır. Bu yapıların çoğunun %99'u sıvı, %1'i katı parçacıklardır. Genelde katı parçanın yapısı kolajen ve hiyalüronik asittir. Vitröz arkası ve retinal bozulmalar, hiyaloit damarın bozulması, bazı ilaçların yan etkileri, retina yırtılmaları, vb. sebeplerle oluşurlar. Genellikçe çocuklar bunları göremezler, çünkü vitröz sıvıları son derece transparandır; ancak yaş ilerledikçe bunların sayısı artar, çünkü vitröz sıvı opaklaşmaya ve bozulmaya başlar.
Normalde göz sıvısı içerisinde yavaş yavaş sürüklenirler, ancak gözünüzü hızla çevirecek olursanız, bu cisimler de bu hareketi takip edecektirler. Çünkü gözünüzü her çevirdiğinizde, gözünüz içerisindeki sıvı hareket eder. Hatta gözünüzün hareketini birden durdurduğunuzda, eylemsizlikten ötürü bu cisimler birazcık daha yollarına devam edecek, ondan sonra sürtünme nedeniyle duracaklardır. Bu sırada şekil değiştirebilirler, hatta nadir durumlarda bir araya gelerek daha büyük parçalara dönüşebilir veya parçalanarak daha ufak parçalara ayrılabilirler! Her ne kadar hareket ediyor ve şekil değiştiriyor olsalar da, bunlar canlı varlıklar değildirler. Bu cisimlere bireyin doğrudan bakmasının bir yolu yoktur, çünkü bunlar gözün "üzerinde" bulunmaktadırlar ve gözünüzü çevirdikçe onlar da hareket edecektir.
Aslında gördüğümüz şey, o parçacıkların kendileri de değildir; onların gölgeleridir. Normal şekilde etraftan gelen ışık, gözümüzdeki vitröz sıvı içerisindeki bu yapılara çarparak retina üzerinde gölgeler oluşmasına neden olur. Çoğu zaman oldukça bulanık yapılıdırlar. Bir yüzer nokta retinaya ne kadar yakınsa, o kadar net gözükür. Bu tıpkı, aşağı doğru bakan bir masa lambası altına elinizi koyduğunuzda, elinizin masaya düşen gölgesi, masaya ne kadar yakınsa o kadar net olması gibidir.
Bunları görmenin en kolay yolu, çok parlak beyaz bir yüzeye (örneğin aydınlatılmış bir kağıda, Güneşli bir günde kar birikintilerine, parlak gökyüzüne ya da parlak bir bilgisayar ekranına) doğrudan bakmaktır. Baktığınız arka plan ne kadar düzgünse ve tek renkse, o kadar kolay görebilirsiniz. Ayrıca baktığınız yer ne kadar aydınlıksa, göz bebeğiniz o kadar küçülecektir. Bu da, görüntünün netleşmesini sağlayacaktır.
Normalde beynimiz bunları görmezden gelmeyi öğrenir, bu sebeple çoğu zaman, günlük yaşantımızda bunlar dikkatimizi çekmez. Bu nedenle, eğer ki rahatsız edici veya abartılı düzeyde değilse, herhangi bir şey yapılmasına gerek yoktur. Ancak eğer sayılarının artmaya başladığı hissediliyorsa, doktora gidilmesi önemle tavsiye edilir. Bazı durumlarda bu parçacıkların artması, bazı ciddi hastalıkların belirtisidir. Bu yapıların parçalanması ve yok edilmesi için vitrektomi ve vitreoliz adı verilen iki yöntem uygulanır. İlkinde gözdeki bu yapıların bir emiciyle alınmasına çalışılırken, ikincisi daha çok "lazer" temelli bir tedavidir.
Vitröz parçacıklar (ya da yüzer noktalar), gözünüzde görebileceğiniz hızlı ışık hareketleri ya da minik ışık patlamaları ile karıştırılmamalıdır. Buna "fosfen" adı verilir ve vitröz parçacıklarla hiçbir alakası yoktur. Fosfen olgusunun ne olduğunu anlamak için, buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 56
- 27
- 20
- 18
- 12
- 10
- 4
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- Türev İçerik Kaynağı: TED-Ed | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Floater. (8 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- WebMD. Eye Floaters: Causes, Symptoms, And Treatment. (10 Temmuz 2017). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: WebMD | Arşiv Bağlantısı
- M. Mauser. What Are Those Floaty Things In Your Eye?. (1 Aralık 2014). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: TED-Ed | Arşiv Bağlantısı
- Prevent Blindness. Floaters. (10 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Prevent Blindness | Arşiv Bağlantısı
- C. J. Brady. Floaters. (10 Mart 2018). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Merck Manual | Arşiv Bağlantısı
- Medical Eye Associates. Facts About Vitreous Detachment. (10 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Medical Eye Associates | Arşiv Bağlantısı
- H. S. Tan. (2011). Safety Of Vitrectomy For Floaters. American Journal of Opthalmology. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 07:51:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1714
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.