Elaine Morgan

92 yaşında vefat eden Elain Morgan, fakirlikten muzdarip Gal vadilerinde yetişip yükselen, ödüllü televizyon yazarı ve biraz daha tartışmalı olarak, feminist evrim kuramının bir taraftarı haline gelen bir kişiydi. 

Bir televizyon yazarı olarak Elaine Morgan BBC için düzinelerce drama serisi yazmış, ikişer kere İngiliz Sinema ve Televizyon Sanatları Akademisi (BAFTA) ve Yazarlar Derneği (Writers' Guild) ödüllerini kazanmıştır. Engelli hayırsever Joey Deacon hakkındaki Ufuk (Horizon) belgeseline yazdığı senaryosu 1975'de Prix Italia (Uluslararası İtalyan televizyon, radyo yayıncılığı ve Web Site ödülü) 'yı; 1979'da Vera Brittain 'ın savaş zamanı anılarını serileştirdiği Gençliğin Vasiyeti (Testament of Youth) Kraliyet Televizyon Derneği (Royal Television Society) yılın yazarı ödülünü kazandırdı. Ancak bundan önce 1972 yılında, kısmen kazara en çok satan ve Kadınların Kurtuluşu Hareketi'nin (Women's Liberation Movement) önemli metinlerinden biri olan Kadının Kökeni (The Descent of Woman) kitabıyla beklenmedik bir başarı elde etmiştir. 

Popüler bilim kitaplarının hırslı bir okuyucusu olarak Elaine Morgan kendini, Robert Ardrey ve Desmond Morris gibi yazarlar tarafından ileri sürülen, insan evriminin, geniş çayırlarda kovalamaca oynayan erkeklerin ihtiyaçları üzerine kurulu olduğu bir resim çizen teorilerden gittikçe artan şekilde rahatsız olur vaziyette bulmuştur. "Tema.. insanları maymunlardan ayıran, onların atalarının ağaçta kalıp bizim atalarımızın düzlüğe inip avcılaşması mıydı?" diye hatırlattı. "Daha hızlı koşmak icin iki bacak üzerinde durdular, koşturmak sıcaklattığı icin çıplaklaştılar. Dişiler ustaca, erkeklerin savaşması gereken kısıtlı kaynaklardan görüldüler. Eğer dişiler herhangi bir yönde erkeklerden ayrılmışsalar, bu yön kendilerini seksüel anlamda daha çekici hale getirmektir." 

Elaine Morgan, "Bütün diğer türlerde erkeklerin talep ettiklerini zarif bir şekilde alıp bundan hoşlanır"ken, neden yalnız dişilerin (insan) erkeklerin kendisi arzulamaya ikna etmesi için özellikler geliştirmesi gerektiğini sorguladı. Ayrıca eğer erkekler vücutlarının soğumasını sağlamak için tüylerini kaybettilerse, serin tropikal gecelerde çocuklarına bakan dişilerin daha sıcak kalmaya ihtiyacı varken neden erkeklerden daha çok kılsız duruma gelmişlerdir? Bilimsel çalışmaları sıradan bir seviyenin ötesine gidememesine rağmen Elaine Morgan, deniz biyoloğu Sir Alister Hardy'nin insan evrimi için "Sucul Maymun (aquatik ape) hipotezini ileri süren makalesini okuduktan sonra, bu konudaki bilimsel oybirliğini üzerine gitmeye karar verdi. 

Hardy, atalarımızın fizyolojilerinin ormanda yaşayan maymunların şimdi Etiyopya diye adlandırılan büyük bir adada izole olması ve deniz ortamına adapte olmaya zorlanmasıyla önemli ölçüde değiştiğini savundu. Vücutlarındaki kıl yoğunluğunu kaybettiler, geri kalan kıllar vücutlarına yüzerken kolaylık sağladı, suyla desteklenen daha dik bir vücut duruşu geliştirdiler, yemek aradıkça parmak uçları daha çok hassaslaştı, kendilerini yalıtmak için sadece diğer sucul memelilerde bulunan derialtı yağ tabakası geliştirdiler. Onların kalıntıları fosil eksikliğini açıklar şekilde deniz dışına süpürüldüler. 

Hardy'nin hipotezi başlangıçta birkaç kaş kaldırtsa da, Elaine Morgan'ın Kadının Kökeni kitabında su yüzüne çıkarılana kadar fazlasıyla unutulmuştu bile. Elaine Morgan kendinden birkaç dokunuş da ekledi. Örneğin, kadınların yavrularına sarılacak bir şeyler sağlamak için maymun kızkardeşlerine göre daha büyük göğüsler geliştirdiği iddiasını gibi. Germaine Greer'in Dişi Hadım (The Female Eunuch) adlı kitabının omuzları üzerinde yükselen Kadının Çöküşü, zamanın feminist öyküleriyle mükemmel uyum sağladı. İnsanların ataları "she" olarak adlandırılmış ve kitap dişil orgazm ve erkeklerin penislerinin neden gorillerinkinden büyük olduğu bilmeceleri gibi detayların üzerine kurulmuştur. 

Ama kendi hesabına göre, kitabının en çok satanlardan olması kısmen şanstı. Elaine Morgan'ın Amerikalı yayıncıları, New York'ta birkaç görüşme düzenlemiş olmalarına rağmen, "52 yaşındaki Galli ev kadını" diye etiketledikleri bir kadının işi için çok yüksek beklentilere sahip olmadılar. Tıpkı henüz ABD'ye yerleşmişken Ayın Kitabı Kulübü jürilerinin kendilerini bir açmazda bulması gibi. Onlar Howard Hughes'ın Clifford Irving'in biyografisini seçmişlerken, son dakikada bunların hepsini Irving'in uydurduğu açığa çıkmıştır. Kısa bir sürede jüri, bu kitabın yerine şimdiye kadar hiç duymadıkları Galli bir kadının kitabına destek olmaya karar verdiler. 10 günlük kıyı sahil turuna yayılan bir kaç röportaj neticesinde Elaine Morgan oldukça ünlü oldu. 

Yaşam Öyküsü

Elaine Morgan, Elaine Floyd olarak, 7 Kasım 1920'de Pontypridd yakınında Hopkinstown'da doğdu. Annesi West Country 'den kömürden servet yapmayı umut ederek Wales'e taşınmış ancak fakirlik ve alkolizme gömülmüş göçmenlerin kızıydı. Babası 1929 yılından gereksiz olması nedeniyle işten çıkarılıncaya dek yerel kömür ocağında pompaları çalıştırdı. 

Kızı, ergenlik çağındayken ölecekti. Elaine'in annesi, kendini fakirlikle ezilmiş bir hayattan kurtarabilecek tek şeyin kitap kurdu kızı olduğuna karar verdi ve bu konuda ona her türlü cesareti sağladı. Elaine üniversite sınavını geçti ve Oxford'da buluanan Lady Margaret Hall'da İngilizce okumak için burs kazandı. Üniversitenin İşçi Kulubü 'nde önce sekreter, sonrasında yönetici oldu. 

Mezuniyetten sonra İşçi Eğitim Derneği 'nde 3 yıl ders verdi. Wales'e geri döndüğünde bir akşam Pontypridd'deki, yıldız konuşmacısı Uluslararası Tugay (International Brigade) ile birlikte İspanya'da savaşmış, Ynysybwl'li bir Fransızca öğretmeni Morien Morgan olan "Beds for Stalingrad" (Stalingrad Yatakları) toplantısına gitti. Elaine ve Morien, 1945 'de evlendiler, iki çocukları oldu ve bir üçüncüsünü de evlat edindiler. 

Elaine Morgan 1950'lerin başında ihtiyaçların karşılanmasına yardım etmek amacıyla televizyonlar için yazmaya başladı. Ailenin kendi televizyon setlerini karşılayabilmeleri için bile 3 oyun sattı. Gençliğin Vasiyeti'ne ek olarak, Vadim Nasıl Yeşildi (How Green My Valley Was, 1975), David Lloyd George Dönemi ve Hayatı (The Life And Times of David Lloyd George, 1981) ve Dr. Finlay'ın Hüküm Defteri'nin (Dr Finlay's Casebook, 1981) bölümleri de onun film uyarlamalarının içerisindeydi. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Elaine Morgan Kadının Kökeni'nin bilim adamları tarafından değersiz bulmasına şaşırmadı ve itiraf etti: "Yazmamı iten güç tamamen siyasetle motive edilmişti.". Ama feministlerden gelen pozitif cevap onu teorisine biraz daha bilimsel açıklama kazandırma girişimine ikna etti ve evrimsel biyoloji konusunda Sucul Maymun (The Aquatic Ape, 1982); Evrimin Yaraları (The Scars of Evolution, 1990); Çocuğun Kökeni (The Descent of Child, 1994); Sucul Maymun Hipotezi (The Aquatic Ape Hypotesis, 1997) ve Çıplak Darwinist (The Naked Darwinist, 2008) 'i de kapsayan pek çok kitabı yayınlamaya devam etmiştir. Bu kitaplardan sonlara yakın çıkanların baş sayfasında filozof Daniel Dennett'den bir alıntıya yer vermiştir: 

"Son bir kaç yılda, kendimi seçkin biyologlar, evrimsel kuramcılar, paleantropologlar ve diğer uzman gruplarında bulduğumda çoğu kez bana sadece Elaine Morgan'ın tam olarak neden sucul teori konusunda yanlış olması gerektiğini anlatmalarını rica ettim. Şimdiye kadar uğraştığıma değecek bir açıklama elde edemedim." 

Gerçekten de son bir kaç yılda insanların geniş çayırlara uygun gelişiminden önce iki ayaklı hale geldiklerini ileri süren fosillerin keşfedilmesini mütakiben sucul maymun hipotezi bir miktar bilimsel geçerlilik kazandı. Desmond Morris insan gelişiminin sucul fazının "olasılığı yüksek" olduğuna inandığını söyledi. Ancak çoğu bilim insanı kuşkulu kaldı, sucul sınırların fosil formasyonu icin mükemmel koşullar sağladığı gerçeğine rağmen, bu teoriyi destekleyecek hiç bir fosil kanıt olmadığını işaret ettiler. 

Elaine Morgan 2003'te Batı Postası'nda (Western Mail) haftalık köşe yazısı yazmaya başladı ve 2011'de Editörler Derneği Bölgesel Basın Ödüllerinden (Society of Editors Regional Press Awards) Yılın Köşe Yazarlığı ödülünü kazandı. 2009 'da OBE (Officer of the Most Excellent Order of the British Empire) olarak tayin edildi ve aynı yıl Kraliyet Edebiyat Derneği'ne  (Royal Society of Literature) akademik üye (fellow) seçildi. 

Eşi 1997'de, oğullarından biri 2011'de öldü. İki oğluyla hayatta kaldı. Elaine Morgan, 7 Temmuz 2013'te, 92 yaşında öldü.

Evrim Ağacı Uyarısı

Evrim Ağacı olarak, metin içerisinde belirtilen "birçok kuşkulu bilim insanı" gibi, türümüzün sucul bir kökeni olduğunu düşünmüyor, Morgan'ın hipotezinin hatalı ve yanlış bir yoruma dayalı olduğunu düşünüyoruz. Konuyla ilgili buraya tıklayarak daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Hatta bilime son derece siyasi bir pencereden yaklaştığı için, teknik olarak bizimle aynı frekansta bile olmadığını düşünüyoruz. Ancak ne olursa olsun, bilimsel bir akademik arkaplana sahip olmamasına rağmen ömrünün büyük kısmını bilime adamış olan Elaine Morgan ile gurur duyuyoruz. Huzur içinde uyusun.