Edebiyat Eserlerinde Elflerin Evrimi
Elfler, yüzyıllar boyunca, William Shakespeare'in oyunu "Bir Yazgecesi Rüyası"ndan J. R. R. Tolkien'ın 300 sene sonraki klasik fantazi romanlarına kadar, kurguların popüler bir konusu olmuştu. Fakat elflerin oyunlarla, kitaplarla ve masallarla sınırlandırılması ancak yakın zamanda oldu: Geçmiş yüzyıllarda perilerin ve elflerin varlığına inanmak yetişkinler arasında da çocuklarda olduğu gibi yaygındı.
Periler gibi, Elflerin de sihirli, şekil değiştiren ufak tefek varlıklar olduğu söylenirdi (Shakespeare'in elfleri çiçeklerin içinde yaşayan ve etrafında neşeyle uçuşan küçük, kanatlı yaratıklardı.)
İngiltere'de erkek elfler minik yaşlı adamlar olarak tasvir edilirken, elf hanımları her zaman genç ve güzellerdi. Zamanın erkekleri gibi, elfler ormanda ya da kırdaki krallıklarında, ya da ağaç kovuklarında yaşardı. Efler, periler ve cüce cinler folklorik olarak birbirine çok yakındır; ancak elflerin eski Norveç Mitolojisi kaynaklı olması olasıdır. 1500'lü yıllarda, insanlar elf folklorünü hikayelere ve perilerle ilgili efsanelere katmaya başladılar; 1800'lerde ise elfler ve periler aynı sihirli yaratıkların farklı isimleri olarak algılanmaya başladı.
Perilerde olduğu gibi, elfler de sonunda eşek şakaları ve haylazlıkla ün yaptılar, ve günlük hayatın her tuhaflığı onlardan bilindi. Mesela bir insanın ya da bir atın saçı dolaşıp düğüm olursa, adı 'elf kilidi' oluyordu; bir bebek doğum lekesi ya da bir özürle doğarsa 'elf işaretli' oluyordu.
Aslında, atalarımız elflerin yaratacağı tehlikeyi hafife almışlar. Halk bilimci Carol Rose'un "Ruhlar, Periler, Cüce cinler ve Goblinler" adlı ansiklopedisinde elflerin kimi zaman insanlara dostça davrandığı olsa da, kendilerini rencide eden olursa fena intikam almalarıyla tanındıkları yazar.
Bebekleri çalabilirler; sığır, süt, ekmek çalabilirler, genç adamların büyü ile aklını alıp onları yıllarca büyü etkisinde bırakabilirler. Bunun bir örneği 'Rip Van Winkle' adlı ünlü hikayedir.
Evrimleşen Elfler
Sonraları, geçmişteki bu ufak tefek ve kötü tavırlı elflerden farklı bir doğaya ve şekle sahip yeni bir elf türü ortaya çıktı. Bazı elfler, J.R.R. Tolkien'in 'Yüzüklerin Efendisi' üçlemesinde olduğu gibi, insan boyunda, zarif, güzel olarak tasvir edilmiştir; ve hoş, neredeyse melekler gibi özelliklere sahiptirler. Tolkien'in karakterleri büyük ölçüde kendisinin İskandinavya kültürü araştırmalarından etkilenmiştir, bu yüzden Elflerin uzun boylu ve sarışın olmaları şaşırtıcı değildir. Ölümsüz olmasalar da, bu elfler yüzlerce yıl yaşamaktaydı. Elfler modern fantazi edebiyatının temellerinden oldular.
Dungeons and Dragons (Zindanlar ve Ejderler) adlı "role-playing" oyununun eş yaratıcısı Gary Gygax, sadece Tolkien'in elflerinden değil, onları popülerleştiren araçlardan, oyuncuların insanlara ek olarak elflerin de bir karakter ırkı olarak seçilebileceği bir oyun yaratacak kadar etkilenmişti.
Her şekilde, elfler sihir ve doğa ile oldukça iç içedir. Perilerde olduğu gibi, elfler için de gizlice sağlıklı bebekleri çalıp yerine kendi bebeklerini koydukları söylentisi vardı. Bu değişen bebekler ilk bakışta insanlara ait normal bebekler gibi görünse de hastalandıklarında ya da asabileştiklerinde anne babalar kendi gerçek bebeklerinin elfler tarafından alıkonulduğundan şüpheleniyordu. Hatta anne babalar için gerçek bebeklerini alıkoyucu eflerden nasıl alabileceklerine dair rehberlik eden efsaneler bile mevcuttu.
Görünen o ki her neslin hikayelerinde kendilerine has bir elf görüntüsü vardır. Cüce cinlerin tarihsel olarak tek bir tür işle (ayakkabıcılık) uğraşagelmiş olması gibi, herhalde yaygın (ve çokça ticari) elf tasvirinin işçi olması, mesela Noel Baba'nın oyuncakçı elfleri, hatta ünlü bisküvi markası Keebler'in bisküvici elfleri, şaşırtıcı olmasa gerek. Folklör, dil ve kültür gibi, durmaksızın evrimleşir, ve elfler her zaman o şekilde ya da bu şekilde bizlerle birlikte olacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 12
- 6
- 2
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: LiveScience | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/12/2024 01:58:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1910
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in LiveScience. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.