Buruşma Refleksi: Suda Kalan Parmaklarımızın Kırışma Nedeni Nedir?

Bilim insanları, banyodan sonra ellerimizin neden buruşuk ve kırışık hale geldiğinin evrimsel kökenlerini keşfettiler! Buruşma refleksi olarak bilinen bu durum üzerine yapılan laboratuvar testleri, ıslak veya su altında bulunan cisimleri, buruşuk ellerimizin çok daha kolay kavradığını doğruladı. Bu kırışıklıklar, araba tekerleklerinde yağmur suyunu boşaltmak için açılmış kanallar gibi görev yapıyor.

İnsanlar çoğunlukla parmaklarının kırışmasının nedeninin, deri içerisine giren fazla suyun şişirme etkisi olduğunu sanmaktadırlar. Ancak bilim insanları, 1930 yılından beri nedenin aslında bu olmadığını gayet iyi bir şekilde biliyorlar. Çünkü deri altındaki sinirleri zarar görmüş kişilerde, ne kadar suya batırılırsa batırılsın bu buruşma meydana gelmemektedir. Bu da, bu kırışıklığın nedeninin otonom sinir sistemimizle, yani refleksif ve istemsiz hareketlerimizi kontrol eden sinir sistemimizle bir alakası olabileceğini göstermektedir. Esasında, daha önceden yapılan araştırmalar, bu buruşmanın nedeninin deri altındaki damarların büzüşmesi olduğunu göstermişti.

2011 yılında, Amerika'nın Idaho eyaletindeki Boise'de bulunan 2AI Laboratuvarında bir evrimsel nörobiyolog olan Mark Changizi, bu kırışıklığın mutlaka evrimsel bir kökeni ve fonksiyonu olması gerektiğini ileri sürmüştür. Çünkü bu kırışma, aktif bir süreç sonucunda gerçekleşmektedir yani rastgele olmamaktadır. Araştırmacı ve ekibi, bugüne kadar bu kırışmanın oluşma şablonu ve tipleri üzerine araştırmalar yürütmüştür. Fakat şimdiye kadar bu kırışıklığın nasıl bir evrimsel avantaj sağladığını bilmemekteydiler.

Son çalışmalarında ekip, farklı boyutlardaki bilyeleri hem kuru elle, hem de 30 dakika boyunca ılık suda bekletilmiş ellerle tutmayı denediler. Bugün Biology Letters isimli dergide yayınlanan araştırmalarına göre, parmaklar kırışıkken, kuruyken yapılan denemelere göre çok daha hızlı ve kolay bir şekilde bilyeleri tutabilmekteydiler. Newcastle Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Tom Smulders, bu durumu şöyle açıklıyor:

Kırışık parmakların cisimleri tutma konusunda daha başarılı olduğunu göstermiş olduk; bunu arabanızın lastiklerindeki deliklere benzetebilirsiniz. Bu delikler, aracın yolla daha sıkı bir temas kurmasını sağlar ve size daha iyi bir yol tutuşu verir.

Sıkı tutunun: Kırışık parmakların evrimsel kökeni

Smulders, bu kırışık parmaklar atalarımızın özellikle ıslak bölgelerde yetişen bitkileri ve akıntılar içerisinde avlanırken avımız olan hayvanları kavramamızı kolaylaştırdığını söylüyor. Benzer şekilde, ayak parmaklarımızın da kırışması, hem ıslak zeminde çıplak yürürken daha sıkı bir tutuş sağlamaktadır [E.N.: hem de eskiden ayaklarımızı da ellerimiz gibi kullanabildiğimize dair bir işaret olmaktadır].

Changizi, yaptıkları araştırmanın sonuçlarının bu kırışık parmakların bir yağmur yolağı olduğunu, hem morfolojik analizlerin hem de davranışsal analizlerin doğruladığını söylemektedir. Ona göre, şimdi yapılması gerekenin ise, diğer hayvanlarda da bu kırışmanın olup olmadığı ve aynı işe yarayıp yaramadığını anlamaktır.

Şimdilik, biz ve makaklardan başka hangi türlerde bu kırışmanın olduğunu bilmiyoruz.

Smulders, kırışık parmakların ıslak cisimleri tutmada avantaj sağlayıp, kuru cisimleri tutmada dezavantaj sağlamaması, neden sürekli kırışık parmakların evrimleşmediği sorusunu akla getirdiğini söylüyor. Fakat bazı fikirleri var:

İlk fikrimiz, sürekli kırışık parmakların, parmaklarımızın hissetmesine engel olabileceği yönünde. Bu da, cisimleri yakalama sırasında hasara ve sorunlara yol açabilir.