Tanklar ve Zırhlı Araçların Mantık ve Mühendisliği

Günümüzdeki tanklar ve zırhlı araçlardan daha detaylı bir şekilde bahsedeceğim yazıma hoş geldiniz.

Bloğumdaki bir önceki yazımda zaten zırh ve zırh mühendisliğinden yüzeysel olarak bahsetmiştim. Burada bu konuların daha teknik detaylarına ineceğim ve elimden geldiğince anlaşılır bir şekilde sizlere zırh teknolojisi ve mühendisliğinden bahsedeceğim.

Öncelikle yazıma zırh mühendisliği dendiğinde akla ilk gelen araçla başlamak istiyorum. Tankları kısaca tanımlamak gerekirse, “Tank, ana görevi doğrudan ateş gücü kullanarak düşman kuvvetlerine saldırmak olan, paletli ve zırhlı bir savaş aracıdır.” Bu araçlar 1916 yılından beridir geliştirilerek ve şekillendirilerek günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.

Öncelikle günümüzdeki tanklardan en gelişmiş ve en bilindik olanlarından birkaç tane örnek vereyim:

M1A2 SEP Abrams - Amerika Birleşik Devletleri

Leopard 2A7+ - Almanya

T-14 Armata - Rusya Federasyonu

Challenger 2 - Birleşik Krallık

Type 10 - Japonya

Bu tankların tamamı “ana muharebe tankı” grubuna dahildir. Bu gruba dahil olan tanklar fazlasıyla gelişmiş ve moderndir. Bazı özellikleri kendilerini ayırıcı yapsa da modern ana muharebe tankları genel olarak hızlı, çevik, sağlam, pahalı, isabetli ve güçlü bir ateş gücüne, üstün deliş gücüne, stabilizasyona sahip, koruma ve gizleme görevlerine uygundur.

Bu tanklar dar sokak ve aralara girmeye uygun değildir; uzun-orta mesafelerden savaşır ve görev alırlar. Şimdi detaya inmeye başlayalım. Anlatacaklarımı temellendirmek için aralarından ortalama olan bir tank seçip onun üzerinden bilgilendirme yapacağım. M1A2 SEP Abrams tankından devam edelim.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Tankın üzerinde bulunan motor, 1500 HP üretebilen bir gaz türbini motorudur. Azami hızı 42 mil/saat, yani yaklaşık olarak 66 km/saat şeklindedir. 68 ton ağırlığındadır. Tank 120mm XM256 Düz Çaplı Top; 7.62 M240 koaksiyel makineli tüfek; 0.50 cal M2 makineli tüfek ile silahlandırılmıştır. İçinde 4 mürettebat üyesi bulundurur. Bu sayı diğer tanklara göre 1 asker daha fazladır ve bu sebeple tank zarar gördüğünde veya mürettebat yaralandığında avantaj sağlar. Ancak yaşam alanını büyütmek tankı ağırlaştırır ve iç yapısında büyük değişikliklere sebep olur. Tankın termal görüntüleme, bilgisayarlı atış kontrol sistemleri ve reaktif zırh gibi teknolojilerle geliştirildiğini biliyoruz. Zırhı M1 Abrams tankları ile neredeyse tamamen aynıdır ve konumuz olan modeller M1 Abrams tankının çeşitli modernizasyon ve modifikasyonları yapılmış ve tareti geliştirilmiş versiyonudur.

Tankın ön zırhı 600 mm’den fazla aktif koruma özelliği gösterir. Kalınlığı tabii ki bu kadar değildir ancak eğimli bir yapı kullanılması ve Chobham zırh teknolojisi (Chobham zırhının yapım detayları bir sır olarak kalsa da, metal bir çerçeve içine yerleştirilmiş ve bir destek plakasına ve birkaç elastik katmana yapıştırılmış seramik karolardan oluştuğu açıklanmıştır) ile korunması sebebiyle koruma düzeyi artmaktadır. Aynı teknoloji ile donatılmış yan zırhlar açı azlığı ve kalınlığın azlığı sebebiyle fazlasıyla zayıf kalmaktadır. Her tankta durum böyledir; yan ve arka bölgeler zayıftır. Bu bölgeleri güçlendirmek için roketlere karşı etkili olan “boşluklu zırh” ve her türlü saldırıya karşı zayıflatma etkisi veren “reaktif zırh” ile donatılmıştır. Bunların ne olduğunu kısaca anlatmak gerekirse;

Reaktif zırh: Üzerlerine bir mermi/roket çarptığında bir karşı patlama yaratır ve bu gelen saldırının etkisini önemli ölçüde azaltır.

Boşluklu zırh: Tankların korkulu rüyası olan roketlere karşı son derece etkilidir. Roketlerin çalışma mantığı, zırha temas ettiğinde güçlü bir patlamayla içerisindeki mermiyi patlamanın etkisi ile çok yüksek bir delicilik ve hıza fırlatmasıdır. Ancak boşluklu zırh, merminin deforme olmasına ve erken patlamasına sebep olarak asıl zırhın tutabileceği şekilde saldırının etkisini azaltır.

Tankın asıl zırhından biraz daha bahsetmek gerekirse, tank zırhlarında eğim hayati önem taşır. Çünkü sizin 100 mm kalınlığındaki çelik zırhınıza isabet eden mermi 100 mm’yi direkt deler ve arkaya ulaşır. Ancak eğimli zırhlarda, eğim miktarına bağlı olarak merminin ilerleyerek geçmesi gereken yol uzatılır ve bu etkiyle saldırı aracı hem kırılır hem deforme olur. Ayrıca açı verilen zırhlar merminin ilk temasta altını doldurur ve bu sebeple merminin ucu (burnu) yukarı kalkar ve yönü değişir, bu sebeple mermi zırhı delemez ve seker. Ancak bu anlattığım zırhın 90 derece ile 0 derece arasındaki eğimi için geçerlidir ve bu varsayımda baktığımız konum tankın profil kısmıdır (sol). Ancak burada önemli bir risk de bulunmakta; eğer mermi dalma yaparsa yani yukarı yerine aşağı bir eğim alırsa zırh delinir. Bu düşük bir ihtimalde olsa, neredeyse her yönüyle açılı zırhlar açısız zırhlardan avantajlıdır.

En önemli faktörlerden biri olan ağırlığı azaltmak için açılı zırhlar çok lazımdır. Koruma sağlamak için 100 mm açısız zırh yerine 60 mm ve 30 derece açılı bir zırh kullanabilirim ve bu ağırlığı önemli ölçüde azaltarak çeviklik, hız ve yakıt tüketiminde avantaj sağlar. Ancak zırhlardan uzun süre bahsetmem sizi yanıltmasın; ikinci blog yazımda söylediğim gibi artık mühimmatlar kimyasal değil kinetik enerji ile deliş sağlıyor ve bu sebeple M1A2 SEP Abrams tankınız olsa bile sizden daha eski bir Object 292 tankı mutlaka ön zırhınızdan bile deler. Sebebi ise bu tankın attığı sabot (kinetik enerji kullanan mühimmat) tamı tamına 750 mm deliş sağlıyor ve unutmayın bu tank daha eski. Ve bu bir tank, özellikle tank avlama araçları artık 1000 mm’den fazla deliş sağlayabiliyor. İşte bu sebeplerden ötürü artık günümüzde zırhlardan çok ateş gücüne ve atış hızına odaklanılıyor. Tankların bir diğer korkusu da obüslerdir. Obüsler uzun mesafelerden çok kuvvetli patlayıcılar ve sabot mermileri atabilirler, bu sebepten daha tank fark etmeden bir obüs tarafından yok edilebilir.

Günümüz dünyasında artık zırhlı araçların esprisi azalmaya başladı. Belki görmüşsünüzdür, Rusya ve Ukrayna savaşında Ukrayna’ya ait ucuz drone'ların attığı küçük bombalar bile milyon dolarlık Rus tanklarını etkisiz hale getiriyor. Bunun sebebi, tavan zırhının aşırı zayıflığından faydalanılmasıdır ve tavanda boşluklu zırh kullanılmaz, sebebi ise tankın özelliklerini ve hareketlerini önemli ölçüde kısıtlar. Ama Rusya bunu fark etmiş olacak ki eski tarz kaplumbağa tasarımlı tanklara benzeyen Rus tankları modernize edildi, boşluklu zırh ile donatılan bu tanklar filonun önünden gider ve drone saldırılarından etkilenmez.

Günümüzde kafa kafaya çatışmanın azalması sebebiyle tanklar yerine tercih edilen bazı araçlar mevcut. Bunlar tanklar kadar güçlü değildir ancak sayısı fazladır ve hem piyadeye hem drone saldırılarına karşı etkilidir ve hava savunma sistemi olarak dahi kullanılabilir.

Bu yazımda bir önceki sefer bahsetmek istediğim bazı detaylardan bahsettim. Bu konuyla ilgili başka bir yazı yazmayı planlamıyorum, sebebi ise detayının çok olması ve bu alana özellikle ilgi duyan insanlar dışındaki kullanıcılara hitap etmemesi. Bundan sonra yeni askeri haberler hakkında kısa ve yüzeysel bilgi ve yorumlar halinde paylaşım yapacağım.

Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim, umarım faydası olmuştur.