Onlar Her Yerde: Salyangozların İnsan Yaşamında Kullanım Alanları

Yağmurlu bir günde dışarı çıktığınızda kaldırım kenarlarında veya beklenmedik duvarlara tırmanmış birçok salyangoz görebilirsiniz. Bazılarımız için sümüksü yapısı mide bulandırıcı olsa da, bazılarımız için minik antenleriyle ve kabuklarıyla oldukça ilgi çekici. Bu içerikte öncelikle salyangoz anatomisi, daha sonra salyangozların insan yaşamındaki bazı kullanım alanları anlatılacaktır.

Salyangoz Anatomisi

Salyangozlar simetrik olmayan, genellikle konik bir merkez etrafında dolanan veya kolon halinde tek kabuklu yumuşakçalardır. Yumuşakça; vücutları yumuşak ve kabuklu omurgasızlara denir. Kabuklarının altında manto adı verilen ince bir doku tabakasından oluşan vücut örtüleri vardır. İç organları gelişmiştir. Diğer yumuşakçalara örnek olarak midye, ahtapot ve kiton verilebilir. Morfolojik olarak salyangoz kabukları büyüklüğe, yaşam alanına veya adaptasyona göre değişiklik gösterir. Kabukları değişik sayıda kıvrımlar içerir. Kabuğun tepesi yassı ve dar, son kıvrımı geniş olup kenarları dairevi, oval ve açıktır.

learn about nature

Salyangozların dış anatomisini analiz etmek için vücutlarını kabuk ve onu tutan yumuşak gövdeye ayıracağız. Birincisi sırtta taşınan, tek parçadan oluşan ve çoğunluğu kalsiyum karbonattan oluşan, spiral şeklinde sağlam bir yapıdır.

Kafanın ucundaki uzun anten yapılarının ucunda gözleri bulunur. Ağız kısmına yakın olan alttaki anten çifti, koku alma organı olarak çalışır. Ağzı başının alt kısmında, dokunaçların hemen altındadır. Radula salyangozların ağzında bulunan bir yapıdır. İçinde yiyecekleri çiğnemek yerine kazımaya ve emmeye yardımcı olan birkaç sıra minik diş bulunan uzun bir yapıya benzer. Yiyecekler yemek borusuna ve sindirim sisteminin diğer organlarına geçer. Anüsten dışarı atılır.

Bacakları yoktur ancak “kaslı karın ayağı” sayesinde hareket eder. Ayak, salyangozun "kaymasını" sağlayan kas kasılmaları tarafından üretilen dalga şeklinde bir harekete sahiptir ve ayak, hareket ettiği yüzeydeki sürtünmeyi azaltan kaygan bir mukus salgılar. Duvarda gezen bir salyangozun arkasında bıraktığı mukus izini görmüşsünüzdür. Bu mukus yumuşakçanın hareket ederken yerde kalmasını sağlayan sümüksü yapıdır. Bir cam üzerine salyangoz koyup alttan baktığınızda salyangozun ''dalgalar'' şeklinde ilerlediğini göreceksiniz.

Kara salyangozlar hermafrodittir çünkü her biri hem yumurta hem de sperm üreten hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahiptir. Üremesi için sadece bir çift salyangoz bulundurmak yeterlidir. Biri erkek biri dişi rolünü üstlenerek birbirlerini dölleyeceklerdir.

Sümüklü Böcek ve Salyangoz Aynı Canlı Mı?

İkisi çok karıştırılsa da, aslında birbirlerinden farklı canlılar. Karıştırılma sebebi ikisinin de arkasında mukus izi bırakması ve aynı sümüksü yapıya sahip olmalarıdır. İkisi arasındaki fark salyangozların kabuklu, sümüklü böceklerin kabuksuz yapıda olmasıdır. Salyangozun savunma mekanizması kabuğudur. Herhangi bir tehlike anında kabuğuna çekilir. Sümüklü böceğin ise böyle bir savunma mekanizması yoktur. Salyangozların iç organları kabuk içindeyken, sümüklü böceklerin vücudunun içindedir. Sümüklü böceğin adı, arkasında bıraktığı izden gelmektedir.

aquarium breeder

Salyangozlar İnsan Hayatında Hangi Alanlara Sahip?

Günlük hayatta çoğumuzun ilgisini doğal olarak salyangozlar çekmiyor. Fakat hem ekosistem hem de insan yaşamında salyangozların önemi en az diğer hayvanlar kadar var.

Beslenmek İçin Salyangozlar İyi Bir Seçenek Olabilir!

Salyangoz eti, yüksek protein ve düşük yağ oranı ile potasyum, fosfor ve Omega 3 bakımından oldukça zengindir. Salyangoz pişirme teknikleri, ülkelerin kendine has mutfaklarına göre değişiklik gösterebilir. İtalyanlar salyangozu çoğunlukla makarnalarında tercih ederler. Özellikle Fransız mutfak kültürünün vazgeçilmez bir parçası olan salyangoz, ayrıca İtalyan, İspanyol ve Portekiz mutfaklarında da kendine yer bulmuştur. Genellikle yemeklerde kullanılan türleri arasında Burgonya salyangozu, bahçe salyangozu ve deniz salyangozları yer alır.

great british chefs

Burada önemli olan husus salyangozların pişirilmeye hazır olmadan önce iyice temizlenmesidir. Her ne kadar çiftlik üretimi salyangozlar kullanılsa da, bakteri açısından yeterli derecede yıkanmalı ve temizlenmelidir.

Bakım ve Kozmetik

Salyangoz özünün içeriğindeki allantoin adlı bir madde nedeniyle bu kadar etkili olduğunu söyleyebiliriz. Allantoin, hücre yenilenmesi ve onarılmasında oldukça etkili. Allantoine eşlik eden diğer süper güçler ise kolajen, elastin, doğal antibiyotikler ve glikolik asit. Erken yaşlanma belirtilerine karşı sıkılaştırıcı kolajen ve elastin, cilt enfeksiyonlarına karşı doğal antibiyotikler, ölü hücrelere karşı da glikolik asit görev yapar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Allantoin, güneş lekesi, hiperpigmentasyon ve cilt tonu dengesizlikleri, sıkılaştırıcı, tahriş - kızarıklık, onarım, yara - sivilce izleri için popüler şekilde salyangoz özü kullanılıyor. Krem, serum veya maske olarak üretiliyor.

Yetiştiricilik ve İhracat Ürünü Olarak Salyangoz

Birçok sebeple salyangoz çiftlikleri üretim yapmaktadır. Üretim sonucu besin maddesi gibi nedenlerle birçok ülkeye ihracat malzemesi olarak satılıyor. Salyangozların hermafrodit olması, üretmek için bir avantaj. Erişkinliğe ulaştıklarında kısa sürede yüzlerce yumurta bırakarak ürerler. Belli bir seviye yetişkinliğe ulaşan salyangozlar ülkelere farklı amaçlarla ihracat edilir.

Prof. Dr. Zeki Yıldırım, çalıştayda yaptığı konuşmada, eti yenen karasal salyangoz ürünlerinin Avrupa'da büyük bir pazara sahip olduğunu, bu ürünün önemli bir kısmının da Türkiye'den karşılandığını söyledi. Türkiye'den yurt dışına gönderilen ürünlerin tamamen doğadan toplandığını anlatan Yıldırım, "Ancak son 10 yılda doğadan toplanan bu miktar hayli azalmıştır. Salyangoz toplayıcılığı bir çok Avrupa ülkesinde yasak olduğundan yetiştiricilik çalışmaları ivme kazanmıştır. Salyangoz yetiştiriciliği bölge şartlarında düşük maliyet ve yüksek karlılık oranına sahiptir. Yatırımın iç karlılığı ve geri ödeme süresi çok düşük olup, karlılık yaklaşık yüzde 500 oranındadır" dedi.

Evcil Hayvan ve Hobi

Son zamanlarda da popülerliği iyice artan evcil hayvan olarak salyangoz beslemek hobiciler tarafından oldukça yaygın. Özellikle Lissachatina fulica (dev afrika salyangozu) evde beslenen oldukça popüler salyangoz türü arasında.

ifls science

Vejetaryendir ve diyetleri lif açısından yüksek ve yeşil bitki örtüsü açısından zengin olmalıdır. Günlük diyetleri karahindiba, marul ve kıvırcık marul gibi yeşil yapraklar ile kalın bir salatalık parçasından oluşmalıdır. Güçlü ve sağlıklı bir kabuk geliştirmesi için sürekli olarak kalsiyuma erişmeleri gerekir.

Sonuç

Salyangozlar, hoşumuza gitsin veya gitmesin insan hayatının bir önemli birkaç noktasını oluşturuyor. Bu içerikte sadece insan yaşamı üzerindeki bazı alanları anlatılsa da, aynı şekilde doğa dengesi ve ekosistem için de oldukça önemli yerlere sahipler. Doğadaki her canlıya birbirimizin alanlarına saygı duyarak yaklaşmak önemli bir husus. İnsan olarak, günümüzde bunu çok gerçekleştiremesek bile uyum içinde yaşamayı öğrenmemiz gerek.

Biz doğayız, doğa biziz. Salyangozlardan öğreneceğimiz çok şey var!