OLASILIĞA BİR BAKIŞ VE OLASILIĞI KANITLAYAN BİR DENEY

OLASILIK NEDİR?

Olasılık bir şeyin olma ihtimalini tanımlar. Bir şeyin olasılığı ne kadar yüksekse o şey olmaya o kadar meyillidir. Ya da daha kısaca:

Olasılık= Gerçekleşebilecek olay(lar)/Toplam sonuçlar

Yani kırmızı, yeşil, mavi renkte taşların olduğu bir torbadan çekilen bir taşın kırmızı olma olasılığı 1/3 iken kırmızı ve ya yeşil renkte olma olasılığı 2/3'tür.

GELELİM KONUMUZA: ZARLAR

Yukarıda da bahsettiğimiz bilgilerden de yararlanarak 6 yüzlü ve kusursuz bir zarın herhangi bir yüzünün gelme oranı eşittir. Yani 1 yüzünün gelme oranı 1/6 iken bu oran diğer zarlar için de aynıdır. Bu durumda rastgele bir sayıda zar attığımızda örneğin bu sayı 36 olsun, 1 den 6 tane olduğu gibi tüm diğer sayılardan da 6 tane geleceği öngörülebilir. Fakat eğer gerçekten de 36 tane zarı atacak olsanız bu dağılımın kusursuz olmadığını görürdünüz. Örneğin 1 sayısından 7 tane ya da 5 sayısından 4 tane geldiğini görebilirdiniz. Peki bu sonuçlar bize olasılık biliminin aslında bir yalan olduğunu ve bilime bir daha güvenemeyeceğimizi mi söylüyor? Tabii ki de hayır çünkü eğer 36 dan daha fazla sayıda zarı yuvarlayacak olsaydınız, örneğin 5000, sonuçların 1/6 ya çok daha yaklaştığını görecektiniz.

O ZAMAN DENEYELİM

Bu deneyde toplam 180 adet zar kullandım ilk önce 150 tane zarı atıp bir liste çıkardım ardından da bağımsız 30 tane zar attım. Böylece 150 tane zar atmam ile 30 tane zar atmamın arasındaki 1/6 ya yakınlığını hesaplayabildim.

SONUÇLAR

https://evrimagaci.org/bubo2402205

Yukarıda da gördüğünüz üzere gelen sayıda zarları renklerinin altına ve geldiği sayının karşısına yazdım ayrıca gelen toplamları da sağ alt kısmına yazdım. Örneğin siyah 1 toplamda 12 tane gelirken siyah 2 toplamda 5 kere gelmiş. Sadece siyahlara baktığımızda yani toplamda 50 zar atılmış olduğunu varsaydığımızda sonucun ne kadar dağınık geldiğini görebiliyoruz. Bir de bu 3 farklı renkten 50 adet zarı toplayalım ve toplam da 150 tane zarın dağılımına bakalım

TOPLAM

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

1-25

2-24

3-22

4-25

5-24

6-29

Bu dağılımların daha düzgün olduğu bariz bir şekilde belli. Ama yine de isterseniz biraz daha soyutlaştırmak adına bu sonuçları 15 atışlık bir zarın dağılımıyla kıyaslayalım.

https://evrimagaci.org/bubo2402205)

*Sayılar gelen sayının toplam sayısı / toplam sonuç ile bulunmuştur. Örneğin 4 sayısından toplam 25 tane geldiği için ve toplam 150 tane zar atıldığı için 25/150 den 0,1666... bulunmuştur. 1/6 da 0,1666... ya eşittir. Böylece aralarındaki fark tüm sayıların aralarındaki fark alındığında 150 atışlık denemedeki fark 0,06635 iken 30 atışlık denemede fark 0,2036'dır (yaklaşık olarak). Aradaki farkın bu denli olması üstte de bahsettiğimiz 5000 zarın 36 tane zara göre daha iyi sonuç vereceğini kanıtlar niteliktedir.

Herhangi bir sorunuz olursa bana doğrudan Facebook aracılığıyla ulaşabilirsiniz. Seve seve cevaplamaya çalışırım.

Zar deneyinin sonuçları ve görsellerin hepsi tarafımca hazırlanmıştır.^{[1], [1], [1]}