Neptün'ün Ötesinde Yeni Cüce Gezegen Tespit Edildi: Belki de Sandığımızdan Daha Da Yalnızız!
Yoksa "Gezegen X" Olarak Tanımlanan Gezegeni Bulduk Mu?
New Scientist
- Blog Yazısı
Keşifin Ayak İzleri
New Jersey, Princeton'daki İleri Araştırmalar Enstitüsü'nden Sihao Cheng ve meslektaşları, 2017 OF201 olarak bilinen nesneyi ilk kez Şili'deki Victor M. Blanco Teleskobu'ndan alınan bir astronomik görüntü veritabanında parlak bir nokta olarak tespit ettiler. Bu nesne, "9. Gezegen", "Gezegen X" olarak tanımlanan teorik gezegene ışık tutuyor olabilir.
Peki Nedir Bu "2017 OF201"?
2017 OF201, astronomide Trans-Neptunian Object (Neptün Ötesi Cisim) olarak adlandırılan cisimlerden biridir. Bu cisimler ufak buz parçalarından gezegenlere kadar çok geniş bir skalada değerlendirilebilir. TNO'lar, çok uzak ve sönük nesnelerdir. Uyarlamalı optik veya uzay teleskopları kullanan klasik görüntüleme, boyutları, şekilleri ve çevreleri hakkında herhangi bir doğru ayrıntı sağlayamaz.
2017 OF201, 700 kilometre çapa sahiptir. Bilinen en büyük Neptün Ötesi Cisim Plüton ile kıyasladığımızda (2.376 kilometre) ondan 3 kat daha küçüktür. Ancak yine de 700 kilometre çapın TNO kategorisindeki bir cisim için etkileyici olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Çünkü bu çap, "büyük TNO" kategorisine girilmesini sağladığı gibi kendi kütleçekimiyle küresel olma potansiyeline sahiptir (yani teorik olarak “cüce gezegen” statüsü tartışılabilir). Ayrıca bu boyuttaki cisimler genellikle ilginç özellikler taşır: yüzey buzları, azot/metan izleri, uyduya sahip olma ihtimali, yörüngelerinde rezonans, vb.
Nesne şu anda yaklaşık 90,5 astronomik birim uzaklıkta. (1 astronomik birim, Dünya ile Güneş'in arasındaki mesafeyi ifade eder.) Yine Plüton ile karşılaştırdığımız zaman Plüton ortalama olarak 39.5 astronomik birim uzaklıktadır. Bu mesafe hesabına biraz daha detaylı bakacak olursak araştırmacılar, Kanada Fransa Hawaii Teleskobu tarafından yedi yıl boyunca alınan 19 gözlemi geriye doğru inceleyerek, 2017 OF201'in güneşe en yakın olduğu noktanın (perihelion) Plüton'un yörüngesine benzer şekilde 44,5 AU olduğunu belirlediler. Güneşten en uzak olduğu nokta ise (aphelion) güneş sisteminin çok dışında, 1600 AU'dur.
Bu denli uzun bir yörüngeyi tamamlaması için 25.000 yıl gerekiyor. Sanki biraz... fazla uzun bir süre. Bu kadar uzak bir yörünge izlemesi... gerçekten garip değil mi? Evet, tüm olay da bu zaten. Bu yüzden bilim insanları teorik "9. Gezegen" fikrini yeniden gözden geçirme ihtiyacı duydu.
Teorik 9. Gezegen Fikri Nedir?
2016 yılında, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden astronomlar Konstantin Batygin ve Mike Brown, Güneş Sistemi’nin çok uzağında saklanan dev bir gezegenin varlığını önerdiler. Bu gezegen, doğrudan gözlemlenmemiş olsa da, bazı küçük gökcisimlerinin alışılmadık yörüngeleri, onun kütleçekimsel etkisiyle açıklanabilir görünüyordu.
Hipotezin temel dayanağı, ETNO’lar (Extremely Trans-Neptunian Objects) adı verilen bazı cisimler, benzer yörünge yönelimlerine sahipti. Normalde, bu kadar uzak ve dağınık cisimlerin böyle hizalanmış olması beklenmez. Bilim insanları, bu hizalanmayı sağlayacak kadar güçlü bir cisim olabileceğini düşündüler: Tahmini olarak 5 ila 10 Dünya kütlesinde, Güneş’ten 400-800 AU uzaklıkta dönen bir “9. Gezegen.”
Ancak bu gezegen hiç görülmedi. Teori hâlâ güçlü bir şekilde tartışılsa da, zamanla bazı keşifler bu modeli zayıflatmaya başladı.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
2017 OF201 ile Bağlantısı Ne?
Dokuzuncu Gezegen fikrini anladığımıza göre tekrardan 2017 OF201'e göz atmamız gerek. Çünkü bu keşfettiğimiz yeni cüce gezegen adayımız, çok bilinmeyenli denklemin köklerinden birisi olabilir!
Bu yeni keşfedilen cisim, 9. Gezegen hipotezini desteklemek yerine sorguluyor. Çünkü:
1) Yörüngesi, 9. Gezegen'in yönlendirmesiyle hizalanmış diğer ETNO’ların düzenine uymuyor.
2) Yapılan simülasyonlarda, eğer 9. Gezegen varsa, 2017 OF201 çoktan Güneş Sistemi dışına kütleçekim etkisi sayesinde savrulmuş olurdu. Eğer bu kadar büyük bir cisim gerçekten Güneş Sistemi’nin dış bölgelerinde dolaşıyorsa, etrafındaki küçük cisimler üzerinde ciddi yörünge bozucu (perturbatif) etkiler yaratır.
3) Ama hâlâ buradaysa, belki de onu çeken, yönlendiren hiçbir büyük gezegen yoktur.
Özet Olarak
Aslında dürüst olmak gerekirse bu epey eğlenceli bir keşif oldu. Çok hoş, çünkü yeni bir cüce gezegen adayımız oldu. Bir yandan da üzücü, çünkü yıllardır güçlü bir şekilde tartışılan 9. Gezegen fikrine tekrardan göz atmamız, hatta belki de rafa kaldırmamız gerekecek. Bir yandan da sorgulatıcı, belki de yazının başlığında yazdığım üzere sandığımızdan daha da yalnızızdır. İşte tüm bu sorular şu an için bir bilinmezlik. Ama bilimin de tüm heyecanı tam olarak burada yatıyor. Yeni bilinmezlikler, yeni sorular doğuracak. Yeni sorular ise yeni cevaplar. Ve her cevap gitgide derinleştikçe yeni bilinmezlikler yaratacak. Harika bir paradoks!
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- #author.fullName}. New Dwarf Planet Spotted At The Edge Of The Solar System. (22 Mayıs 2025). Alındığı Tarih: 24 Mayıs 2025. Alındığı Yer: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
- Lee Sandberg. An Extreme Cousin For Pluto? Possible Dwarf Planet Discovered At Solar System's Edge. (22 Mayıs 2025). Alındığı Tarih: 24 Mayıs 2025. Alındığı Yer: Phys | Arşiv Bağlantısı
- Noemí Pinilla-Alonso , John A. Stansberry , Bryan J. Holler, et al. The Dynamics Of Rings Around Centaurs And Trans-Neptunian Objects. Alındığı Tarih: 24 Mayıs 2025. Alındığı Yer: Science Direct | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/05/2025 11:29:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20677
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Metal Ametal ve Yarı Metal Nedir
Stres Hormonu Kortizol | Psikiyatrik ve Kardiyolojik Etkileri
Kendimizi İfade Ederken Ne Kadar Özgürüz?
Çöp İthalatı
Kıskançlığın Flört Şiddetindeki Rolü
EVDE NASL PANSUMAN YAPİLİR
