Kuantum Dolanıklık: Evrenin En Garip Bağlantısı

Kuantum Dolanıklık Nedir?

-Kuantum dolanıklık (entanglement), iki ya da daha fazla parçacığın, aralarındaki mesafe ne olursa olsun, birbirleriyle anında ve doğrudan bağlantılı bir şekilde davranmasıdır. Yani bir parçacığın durumu değiştirildiğinde, diğerinin durumu da anında değişir. Yani bir durum için pozitifse diğer durumda kesinlikle negatiftir. Bu olay, klasik fizikte açıklanamaz ve Einstein’ın deyimiyle “uzaktan hayaletimsi etki” (spooky action at a distance) olarak bilinir. Einstein bu teoriyi ürkütücü bulmaktadır fakat Bohr ise bu teoriyi daha normal karşılamaktadır.^[1]

-2022 yılında Nobel Fizik Ödülü 3 Fizikçiye verilmiştir ve bu ödülü almalarının sebebi ise Einstein'in mi yoksa Bohr'un mu haklı olduğunu deneylerle ispatlamalarıdır.

2. Kuantum Fiziği ve Temel İlkeler:

-Dolanıklık, kuantum fiziğinin temel ilkelerinden olan süperpozisyon ve olasılık temelli davranışlarla doğrudan ilişkilidir. Bir parçacık ölçülene kadar birden fazla durumda bulunabilir (süperpozisyon). Dolanık parçacıklar da, ölçüm yapılana kadar bu belirsiz durumları paylaşırlar.Atomik seviyede bizim ölçeğimizdeki Klasik Mekaniğin yasaları geçerli değildir Kuantum Mekaniğinin yasaları geçerlidir ki bu durum bile başlı başına yüksek bir değişim yaşattırır kuramlarda.Özellikle Einstein'in kurduğu şu cümle benim çok dikkatimi çekmişti"Bakmadığın zaman Ay'ın gerçekten orada olmadığına inanıyor musun?" (Bu soru kapsamında ayrı bir inceleme yazmayı düşünüyorum çünkü sadece alalede arkadaşına yazılmış bir cümle değildir,tüm insanlara sorulan bir sorudur ve biz ne kadarını cevaplayabildik orası muamma )Bohr ise bu cümleye esasen şu cevabı vermiştir."Kuantum dünyası çok garip ama böyle kabul edilmelidir" Kimin haklı olduğu konusunda o dönemde bile çok büyük bir ikilem yaşanmıştır ve hala daha da yaşanmaktadır.

Einstein'in Temel Olarak Sorguladığı Şey:

-Örnek üzerinden anlatmak istiyorum : Bir kutuya bir tane kedi ve o kediyi ne zaman zehirleyeceği bilinmeyen bir toksik maddeyi koyup kutunun kapağını kapattıktan sonra siz o kutuyu açana kadar o kedi hem ölü hemde diridir yani bizim mantığımızdaki gibi %50 ölü,%50 yaşıyor ihtimali söz konusu değildir tam tersine her iki ihtimalde kabul edilir. Heisenberg'in Belirsizlik İlkesi de konu kapsamında değerlendirilebilir

-Bir başka örnekte budur :Siz Dünya'nın iki ucundaki iki insana(A ve B kişisi) aynı anda aynı kutuyu gönderirseniz(içinde çift haldeki bir nesnenin sağ ürünü ya da sol ürünü olmalıdır) kutuyu açan A kişisine eğer sağ tek gönderilmişse kesinlikle A kişisine sol tek gönderildiği kanısına varır ve bunu değişmez olarak kabul eder. Yani kesinlikle bir duruma bakarak da diğer duruma ilişkin çıkarım da yapılabilir.

Albert E.'nın sorguladığı temel durumda budur aslında :Eğer aralarında telepatik bir durum söz konusuysa bu maddelerin iletişime geçebilmek için ışık hızından milyonlarca kat daha hızlı hareket etmesi gerekir ki bu durumda Einstein'in relative kanunun tamamıyla dışındadır yani bir açıdan kendi kanununu da çürütecek noktaya gelmiştir .Bunun üzerine de "gizli değişken" kavramı üzerinde durmaya başlar ve kafasına kesinlikle bu düşünceyi entegre eder .Durumu o kadar önemser ki bunun hakkında defalarca makaleler yayınlar ,teoriler üretir ama dönemde en çok eleştirilen ve bilinen makalesini de yazar.

-"Fiziksel Gerçekliğin Kuantum-Mekanik Tanımlanması Tamamlanmış Kabul Edilebilir Mi?"-

3. Nasıl Oluşur?

-Kuantum dolanıklık genellikle şu yollarla oluşturulur:

- Parçacıkların birlikte etkileşime girmesi

- Özel laboratuvar deneyleri (örneğin, elektronların spin eşlemesi)

- Fotonların yön, kutuplaşma veya enerji durumlarının senkronize edilmesiyle

-Bir parçacık çifti oluşturulduğunda, bu parçacıkların kuantum durumları birbirine bağlanır ve artık birbirlerinden bağımsız hareket etmezler.

4. Einstein, Podolsky ve Rosen (EPR) Paradoksu

-1935'te Einstein, Podolsky ve Rosen, kuantum mekaniğinin tamamlanmamış olduğunu öne sürdükleri EPR paradoksunu yayınladı. Bu çalışmayla, dolanıklık gibi olayların klasik fiziğe aykırı olduğunu ve kuantum mekaniğinde eksik bir şeyler olabileceğini savundular. Bu tartışmalar yıllarca sürdü. Hatta belirli bir dönem bu kızışmalar fazlaca artmaya başlar ve işin kötü tarafı kimsenin kendi teorisini net bir şekilde kabul ettirememesi ve sonuçların devamlı olarak değişmesidir.

-Çünkü atom altı parçacıklar siz onlara bakana , ölçene kadar belirsiz durumdadır.

5. Bell Teoremi ve Deneysel Kanıtlar:

-1964'te John Bell, Bell Teoremi ile kuantum dolanıklığın gerçekten var olup olmadığını test etmek için bir matematiksel çerçeve sundu. 1980'lerden itibaren yapılan deneyler (özellikle Alain Aspect’in 1982 deneyleri) Bell eşitsizliklerini ihlal ederek dolanıklığın gerçek bir fenomen olduğunu kanıtladı.

- Ayrıca hiçbir gizli değişkenin Kuantum mekaniğinin sonuçlarını üretemeyeceğini de kesin bir şekilde ifade eder.

6. Işık Hızından Hızlı Bilgi mi?

-Dolanıklıkta iki parçacık arasındaki bilgi anlık gibi görünse de, bu bilgiyle klasik anlamda mesaj gönderilemez. Dolayısıyla özel görelilik ilkesi ihlal edilmez. Bilgi anlık değişse de, bu bilgi taşınamaz ya da kullanılamaz. Bu yüzden nedensellik bozulmaz. Konu yine çıkmaz bir duruma girer ve teoriler çürür.

Agora Bilim Pazarı

İŞLETME İSTATİSTİĞİNİN TEMELLERİ KAVRAMLAR VE UYGULAMALAR

Devamını Göster

₺1,610.00

Satın Al Tüm Ürünler

7. Uygulamalar ve Geleceği :

-Kuantum dolanıklığın bugün birçok alanda uygulanabilirliği araştırılmaktadır.

- Kuantum Bilgisayarlar: Dolanıklık sayesinde bilgi paralel olarak işlenebilir.

- Kuantum Kriptografi: Bilgiyi kırılamaz hale getiren kuantum şifreleme.

- Kuantum Teleportasyon: Maddenin kendisi değil, kuantum bilgisinin uzak noktaya aktarılması.

- Kuantum İnternet: Bilgiyi dolanık parçacıklar aracılığıyla ışık hızını aşmadan güvenli şekilde aktarmak.

-Kuantum Bilgi Ağı Sistemi

-2018'de Fiber Optik Parçaların Havadan Gönderilmesi kuramı test edildi ve doğrulandı.

8. Dolanıklığın Felsefi Boyutu:

Kuantum dolanıklık sadece fiziksel değil, aynı zamanda felsefi soruları da beraberinde getirir:

- Gerçeklik nedir?

- Evren temelde yerel mi, yoksa her şey birbirine mi bağlı?

- Gözlem olmadan gerçek var olur mu?

-Gerçek nedir?

-Gerçeklik kavramı yerelliğin dışında mıdır yoksa doğrudan nasıl etkiler?

Deneylerin Ortak Çıkarımları:

-Gizli değişken söz konusu bile olamaz

-Bizim ölçülerimiz Kuantum dünyasıyla aslağa uyuşmayacaktır

-Kuantum Mekaniğinde boşluk bile söz konusu değildir ve tüm deneylerin yolu buna çıkar.

-Kuantum Mekaniğini kendi bakış açımızla değerlendirmek ve yargı yaratmak söz konusu değildir.

Sonuç :

-Kuantum dolanıklık, evrenin derin yapısına dair düşüncelerimizi kökten değiştirmiştir. Klasik fizik anlayışının ötesinde, tüm parçacıkların görünmez bir bağ ile birbirine bağlı olabileceğini göstermektedir. Bu sadece fizik için değil, insanlığın bilgiye ve gerçekliğe bakışı için de devrim niteliğindedir.Gizli değişken arayışının temelde boşluk olmadığı için kuramsız değerlendirilmesi....

*Öncelikle tekrardan hepinize merhabalarrrrrrrrr uzun süredir yoktum ve bloglarımı özlediğinizi ifade etmiştiniz,bende yazmayı özlemişim :) hazır yeni araştırmışken taze taze önünüze sunayım dediiim.Örnekleri detaylı olarak almadım çünkü tekrara girilmiş oluyordu ama eğer istenirse tek tek kısa incelemeler olarak ele alabiliriiim.Ve aslında dün paylaşılmış olacaktı fakat teknik aksaklıklardan dolayı maalesef ki paylaşamadım ama umarım bunu düzgünce paylaşabilirim.Aklınıza takılan yerleri lütfen ifade edin,konuşalım.*