"İyi" Neden "İyi"dir?

Meşhur bir soru vardır: “İyi, iyi olduğu için mi tanrı seçer yoksa tanrı seçtiği için mi o iyidir?” İyi, neden iyidir? Bu konuyu bazen epey düşünüyorum. Bugün ise burada yazmak ve tabiri uygunsa “yazarak düşünmek” istedim.

Günümüz dünyasında, genel olarak, "iyi" diye nitelendirdiğimiz şeyler barizdir: Kurallara uymak iyidir, insanlara yardımcı olmak iyidir vb. Ben ise bunların kökenini merak ediyorum. Neden bunlar “İyi” olarak nitelendirilirken tersi “Kötü” olarak nitelendirilir? Bunun din kitaplarıyla olan ilgisi nedir? Örneğin, yukarıda bahsettiğim örnekler kutsal kitaplarda “İyi” olarak nitelendirilir. “Kötü” denilseydi kötü mü olacaktı? Tüm bunları “Kendimce” değerlendirmek isterim.

Geçmişteki yazılarımda da kutsal kitaplarn normatif (Kural koyucu) olduklarını ve amaçlarının da toplumu “Adam etmek” olduğunu belirtmiştim. Bu gözle bakmak benim için en mantıklısı gibi görünüyor. Çünkü uzak geçmişteki atalarımıza bakacak olursak, onlar için “İyi”, senin her gün avlandığn yere başkası girerse vurmak vb. şeylerdir. Görüldüğü üzere burada ne bir “kural” ne de bir “yardım” vardır. Yani bizim “İyi” olarak nitelendirdiğimiz pek çok şey, onlarda geçerli değildi ve hatta onlar için "kötü"ydü.

Peki, anladığımız anlamda “İyi” nasıl ortaya çıktı? Burada kesin konuşmak istemem ve haddim de değildir. Ama bu kavramın kutsal kitaplarla birlikte gelişme gösterdiğini düşünüyorum. Çünkü toplumu bir arada tutmak ve uyum içinde yaşamasını sağlamak gereklidir. Bunu da sağlayacak en iyi şey: Tanrı’dır...

Peki, baştaki sorumuza geri dönelim: “İyi, iyi olduğu için mi tanrı seçer yoksa tanrı seçtiği için mi o iyidir?” Açıkçası yüzyıllardır cevap aranan bir soruya cevap vermem mümkün değildir. Ayrıca bunun doğruluğu da kesin değildir. Çünkü Tanrı’nın var olup olmadığını bilemeyiz. Ama yukarıda da bahsettiğim gibi, benim için en mantıklı olan, tüm bunların amacının, tanrı olsa da olmasa da “Düzeni sağlamak” olduğunu bilmektir.

Yani cevap verecek olursak: Tanrı, ya da kutsal kitap, istediği için o iyi olur. Ve hatta Tanrı, ya da kutsal kitaplar, yukarıda bahsettiklerimizden hareketle geçmişteki atalarımız için “Kötü” olanı seçmişlerdir. Çünkü artık “Alanına girip yiyeceğini tüketene vuramazsın. Eğer vuracak olursan, seni cezalandırırım.” Der. Bu cezayı da toplum içinde en acı veren şey olarak belirler (Arap toplumu için “Ateş”, kuzeyde yaşayan İskandinav halkı için “Buz” vb.)...

"