İki İmkansız Şekil Tanıyalım

Gözlerimiz bir resim gördüğünde, beyninize bir görüntü gönderir ve beynimizin onu anlamlandırması gerekir. Ama bazen beynimiz yanlış anlayacaktır ve sonuç optik bir yanılsamadır. Optik illüzyonlar, beynimize oyun oynayan ve algımızı şaşırtan resimlerdir. Işığa, görüş açısına veya resmin çizilme şekline bağlı olarak, orada olmayan şeyleri görebiliriz. Optik illüzyonlar, tarihin başlangıcından itibaren, insan deneyiminin bir parçası olmuştur. Antik Yunanlılar, yarattıkları tapınaklarının görünümünü mükemmelleştirmek için optik illüzyonlardan yararlandılar. Daha yakın zamanda ise, grafik sanatlarının gelişmesi ile çok daha fazla illüzyon karşımıza çıkmaya başladı. Bunlar arasında, yanılsamalar dünyasında benzersiz ve oldukça yeni bir tür oluşturan “imkansız şekiller” vardır. İmkânsız şekiller gerçek hayatta var olamayacak ancak iki boyutlu düzlemde ifade edilebilen, fizik kurallarına aykırı geometrik şekillerdir. Penrose üçgeni veya imkansız üçgen olarak isimlendirilen bu üçgen, ilk olarak 1934’te İsveçli sanatçı Oscar Reutersvärd tarafından tasarlandı. Kendisi bu resmi henüz 18 yaşındayken Latince dersinde rastgele karalamalar yaparken yarattı. Üçgen, 1950’lerde, bir psikiyatrist olan Lionel Penrose ve onun oğlu Nobel ödüllü matematikçi Sir Roger Penrose tarafından bağımsız olarak yeniden keşfedilince daha yaygın bir ilgi gördü. İkili 1958 yılında konu ile ilgili bir de kitap kaleme aldılar.

Penrose bu üçgeni ilk başlarda üç çubuk olarak isimlendirmişti. Ancak daha sonraları onun adıyla Penrose üçgeni olarak anıldı. Ancak elbette, bu imkansız şekillerin yaygınlaşması Hollandalı grafik sanatçısı M. C. Escher’in eserlerinde bu nesnelere de yer vermesi sayesinde oldu. Aslında Penrose’da bu üçgeni 1954 yılında Escher tarafından verilen bir konferansa katıldıktan sonra ortaya çıkarmıştı...