Geçmişinizi izleyebilirim | Ama müdahale edemem

ZAMAN ALGISI ve GÖRELİLİK

Diyelim ki, evrenin bir köşesinde, bizden 10 ışık yılı uzaklıkta bir gezegen var. O gezegende gelişmiş bir uygarlık yaşıyor ve içlerinden biri, teleskopunu Dünya’ya çeviriyor. Biz şu an 2025 yılındayız, ama onların teleskopunda Dünya 2015 yılındaki haliyle görünüyor. Onlar için geçmiş, hâlâ “şu an” yaşanıyor. Peki bu ne anlama geliyor? Eğer yeterince uzakta bir gözlemci varsa, bizim çoktan bittiğini sandığımız anlar, onun için hâlâ devam ediyor olabilir mi?

Öncelikle, temel fizik kurallarını hatırlayalım: Işık(bilgi) hızı, evrendeki en yüksek hızdır. Saniyede 299.792.458 metre, yani yaklaşık 300.000 kilometre hızla hareket eder. Bu ne anlama geliyor? Eğer 5 ışık yılı uzaklıktaki biri Dünya’ya teleskopla bakıyorsa, aslında 2025 yılındaki Dünya’yı değil, 2020 yılındaki Dünya’yı görüyor demektir. Çünkü Dünya’dan çıkan ışık, o kişiye ulaşana kadar 5 yıl geçmiştir.

Bu sadece Dünya için geçerli değil. Biz de teleskoplarımızla uzak galaksilere baktığımızda, onların milyonlarca yıl önceki hallerini görüyoruz. Örneğin: Andromeda Galaksisi, bizden yaklaşık 2.5 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Yani biz ona baktığımızda, 2.5 milyon yıl önceki halini görüyoruz. Eğer 65 milyon ışık yılı uzaktaki bir gezegende bir teleskop olsaydı, o gezegenin sakinleri dinozorları izliyor olabilirdi!

Yani geçmiş aslında kaybolmuyor, sadece uzaklaşıyor.

Bu inanılmaz bir şeydir! Demek ki, geçmiş aslında kaybolmuyor. Sadece ışığın yolculuğu kadar uzağa taşınıyor. Yani, 2023 Eylül’den 2024 Haziran’a kadar sevdiğin o kişiyle okulda vakit geçirirken, bir yerlerde, belki 1 ışık yılı ötede, birileri seni hâlâ öyle görüyor.

Aslında bu, bana ait. Sevdiğim kişiyle, geçirdiğim ilk ve son anılardır. Bazen benim gibi insanlar, "Keşke geçmişe dönebilsem" der. Ama belki de geçmiş bir yerlere gömülmüyor. Belki de o anlar evrenin bir yerlerinde hâlâ yaşanıyor. Bizim için bitmiş olsa da, ışık hâlâ yolculuğuna devam ediyor.

Düşünün, uzayda bir yıldızın yanında süzülen bir uzaylı, teleskopuyla size bakıyor. Sen o an okulda sevdiğin kızla konuşuyorsun. Gülüyorsun, birlikte yürüyorsunuz. Senin için bunlar geçmişte kaldı. Ama uzaylı için o an şu anda yaşanıyor. O sahneyi, tam şu anda izliyor.

Peki Neden? Zaman, Geçmiş ve Görelilik: Evrende Anılar Silinmez mi?

Burada devreye Einstein giriyor. Görelilik Teorisi’ne göre zaman, her gözlemciye göre farklı akar.

Olay Ufku (Event Horizon): Eğer bir kara deliğin etrafına yaklaşırsan, dışarıdaki biri için senin zamanın yavaşlar. Sen orada birkaç saniye geçirdiğini sanırken, evrende milyonlarca yıl geçebilir.

Zaman Genişlemesi (Time Dilation): Bir cisme ne kadar hızlı hareket ederse, zaman onun için o kadar yavaş akar. Eğer bir uzay gemisi ışık hızına yakın bir hızla hareket etseydi, gemideki kişiler için sadece birkaç yıl geçerken, Dünya’da binlerce yıl geçmiş olabilirdi.

Bu ne anlama geliyor? Zaman mutlak değildir. Her gözlemciye göre farklı akabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bu yüzden, bizler geçmişin yok olup gittiğini sanıyoruz ama belki de evrende hiçbir şey tamamen kaybolmuyor. Belki de bir yerlerde hâlâ geçmişin yankıları var. Belki de evren bir nevi kozmik bir kayıt cihazı gibi, her şeyi saklıyor.

Zaman Genişlemesi: Uzaylıya göre Zaman

Belki de ölen bir sevdiceğinizle, veya birbirinize sürekli "hiç ayrılmayacağız!", "hayatımın aşkısın!", "evlenelim!" dediğiniz kişiyle, yıllar içerisinde ayrıldıktan sonra ve hatta birbirinizi dahi unutmuşken, size oradan bakan uzaylı "Vay be! Ne kadar aşıklar!" diyordur!

Geçmişin yok olduğunu sanıyoruz. Ama aslında, geçmiş hâlâ bir yerlerde. Bizim ulaşamayacağımız kadar uzak ama silinemeyecek kadar gerçek. -Admin

Bu bilgi insana garip bir huzur veriyor. Çünkü farkına varıyoruz ki, hiçbir şey gerçekten kaybolmuyor. Işık hâlâ ilerliyor, ve geçmiş bir yerlerde hâlâ “şu an” gibi yaşanıyor. Belki biz o anlara geri dönemeyiz, ama belki de onlar hiçbir zaman gerçekten kaybolmadı.

Kim bilir, belki de şu anda bir yıldızın ışığında geçmişin yankıları saklıdır. Ve belki de bir gün, biz de başkalarının geçmişine bakarak, zamanın aslında hiç geçmediğini anlayacağız.

Yani, sevdiğim kişiyle geçirdiğim ve benim için paha biçilemez olan, bir daha asla onunla yaşayamayacağım anılarım, şu anda bir uzaylı tarafından teleskop yardımıyla patlamış mısır - kola ile gözlemlenerek izleniyordur! Uzaylı interstellar'daki Tesseract sahnesi gibi beni uyarmaya ve bu anıların kıymetini bil demeye çalışacak. Ama ben asla bunu fark edemeyeceğim. Çünkü zaten bunlar yaşandı. Ne kadar üzücü değil mi? :)