Doğuştan mı, Öğrenilmiş mi? Zing-Yang Kuo'nun Sorgulamaları

Bilim dünyasında, bazı davranışların doğuştan geldiği inancı uzun yıllar hüküm sürdü. Ancak Zing-Yang Kuo, 20. yüzyılın başlarında bu konvansiyonel düşünceyi sarsan deneylerle ortaya çıktı. Kuo'nun araştırmaları, doğuştan gelen davranışlarla öğrenilmiş davranışlar arasındaki sınırları yeniden çizerek davranış biliminin anlayışını derinden etkiledi.

Zing-Yang Kuo (1898-1979) Çin doğumlu bir fizyolog ve davranış bilimcidir. Özellikle davranışçılık üzerine yaptığı deneylerle tanınır. Kuo, doğuştan gelen davranışlar (içgüdü) ve öğrenilmiş davranışlar arasındaki ilişkiyi araştırmıştır.

Zing-Yang Kuo'nun en bilinen çalışmalarından biri, kedinin fareyi avlama davranışı üzerinedir. Geleneksel olarak, birçok bilim insanı bu davranışın içgüdüsel olduğuna inanmaktadır. Ancak Kuo, kedinin bu davranışının tamamen içgüdüsel olmadığını savunmuştur. Yaptığı deneylerde, genç kedilerin tecrit edilmiş koşullarda büyütüldüğünde, bu kedilerin fareleri avlamak için doğuştan gelen bir yeteneğe sahip olmadığını göstermiştir. Kuo'ya göre, kedinin fareyi avlama davranışı, hem içgüdüsel faktörlerin hem de öğrenme deneyimlerinin bir kombinasyonuyla şekillenir.

Canlıların bazı davranışları, doğuştan gelen içgüdülerle yönlendirilirdi. Örneğin, kedinin fareyi avlaması gibi. Bu inanca göre, bir kedi fareyi görür görmez onu avlama içgüdüsüne sahiptir ve bu, kedinin doğasında olan bir şeydir.

Bunu test etmek için, Kuo ilginç bir deney tasarladı. Yeni doğmuş bir kedi yavrusunu alıp tamamen izole bir ortamda büyüttü. Bu kedi yavrusu hiçbir zaman bir fareyle karşılaşmadı ve fare hakkında hiçbir bilgisi olmadı.

Birkaç ay sonra, bu kedi yavrusu ilk kez bir fareyle karşılaştırıldı. Eğer kedinin fareyi avlama davranışı doğuştan geliyorsa, kedinin bu fareye nasıl tepki vereceğini tahmin etmek kolay olurdu. Ancak sonuçlar bu beklentinin aksineydi. Kedi, fareyi avlama konusunda hiçbir ilgi veya beceri göstermedi.

Bu deney, kedinin fareyi avlama davranışının doğuştan gelen bir içgüdü olmadığını, bunun yerine bu davranışın bir öğrenme süreci sonucu geliştiğini gösterdi.

Kuo'nun çalışmaları, davranış bilimi ve psikoloji alanında devrim niteliğindeydi. O döneme kadar baskın olan içgüdüsel davranış anlayışını sorgulayan bu deneyler, davranışın sadece doğuştan gelen özelliklerle değil, aynı zamanda deneyimlerle de şekillendiğini gösterdi.

^[1]