Büyük Yırtılma Teorisi

Son zamanlarda yapılan "ölçümler" evrenimizin daha önce düşünülenden çok daha hızlı genişlediğini ileri sürüyor, bu da daha önceki tahminlere şüphe düşürüyor ve hatta Einstein'ın genel görelilik teorisini bile sorgulatıyor.

Tıpkı Evren'in Büyük Patlama'dan sonra başladığı gibi, gökbilimciler şimdi Evren'in nihayetinde nasıl sonlanacağını tahmin etmek için bu genişlemeyi incelemeye çalışıyorlar. Bu genişlemenin hızı, sonunda Evren'i parçalayarak Büyük Yırtılma ile sonlanmasına neden olabilir. Alternatif olarak, Evren küçülebilir veya enerjisini yitirebilir. Bu da Büyük Patlama'yı tersine çevirip Evren'i Büyük Çöküş'le yok edebilir. Üçüncü bir teori ise Büyük Donma olarak tanımlanıyor.

Birçok teorik fizikçi, Evren'in sonunun geleceğine ve bunun 2,8 milyar yıl ile 22 milyar yıl arasında herhangi bir zamanda gerçekleşebileceğine inanıyor. Hatta bazı araştırmacılar, Evren'in sonunun çoktan başladığını öne sürüyor.

Peki Evrenimizi nasıl bir son bekliyor?

Albert Einstein da dahil olmak üzere bilim insanları evrenin durağan ve sonsuz olduğunu düşündüler. O zamandan beri yapılan gözlemler, evrenin aslında genişlediğini ve giderek hızlandığını gösteriyor. Bu, evrenin Büyük Patlama dediğimiz daha yoğun bir durumdan kaynaklandığı anlamına geliyor, bu da zamanın bir başlangıcı olduğunu gösteriyor.

Gökbilimciler, kadim ışığı inceleyerek Büyük Patlama'dan kalan ve kozmik mikrodalga arka plan ışıması olarak da bilinen "kalıntı radyasyonu" görebilirler. Adından da anlaşılacağı gibi, Einstein'ın özel görelilik kuramı, zamanın göreli olduğunu gösterir. Bana göre ne kadar hızlı hareket ederseniz, zaman algısına göre sizin için o kadar yavaş akar. Bu, genişleyen galaksiler, dönen yıldızlar ve gezegenlerden oluşan Evrenimizde zaman deneyimlerinin farklı olduğu ve her şeyin geçmişinin, bugününün ve geleceğinin göreli olduğu anlamına gelir.

Kozmologlar, bu teoriyi ve kozmik arka plan radyasyonu çalışmalarından elde edilen verileri kullanarak, Evren'in 'kozmik yaşının' yaklaşık 13,799 milyar yıl olduğunu belirlediler ve bu, Evren'in nasıl ve ne zaman sona ereceğini tahmin etmeye yardımcı olabilir.

Bunun nasıl gerçekleşeceğine dair üç teori var:

İlk teori, evrenin genişlemesinin çekim gücünün, içerdiği yerçekiminden daha güçlü hale gelmesiyle evrenin büyük bir kopuşla sona ereceğini iddia ediyor. Bu kopuş, galaksileri parçalayacak, ardından kara delikler, yıldızlar ve hatta kendi gezegenimiz bile parçalanacak.

Dünya ve insanlık, Evren'in genişlemesi hızlandıkça yavaş yavaş radyasyona dönüşebilir, kendi içine çökebilir veya parçalanabilir. Bu da Evren'i tekil, bağlantısız parçacıklarla dolduracaktır.

Yaklaşık beş milyar yıl öncesine kadar, Evren'in büyümesi güçlü kütleçekiminden dolayı yavaştı. Daha yakın zamanlarda ise bu genişleme arttı ve birçok kişi bunu karanlık enerjinin etkilerine bağladı. Büyük Yırtılma'nın gerçekleşmesi için, karanlık enerjinin kütleçekim mücadelesini öyle bir noktaya kadar kazanması gerekir ki, tek tek atomları parçalayabilir.

İkinci teori, Evrenin olası sonuyla ilgili bir diğer teori ise 'Büyük Çöküş' olarak adlandırılan olayla ilgilidir.

Evrendeki madde sonsuza dek genişlemek yerine zamanla azalmaya başladığı bir noktaya ulaşırsa, yerçekimi baskın kuvvet haline gelebilir. Bu da nihayetinde Evren'in küçülmesine, yıldızların, gezegenlerin ve galaksilerin birbirine çarpmasına ve Evren'in her bakımdan kendi içine çökmesine neden olur. Basitçe söylemek gerekirse, eğer Evren'in genişlemesi yavaşlarsa ve Büyük Patlama tersine gerçekleşirse, her şey tekilliğe doğru içe doğru çökecektir.

Kuantum mekaniğinin kuralları ayrıca rastgele parçacıkların bir vakumdan anlık olarak ortaya çıkabileceğini öne sürüyor ve bu, parçacık fiziği deneylerinde sıklıkla görülen bir şey. Bazıları, karanlık enerjinin bu tür "kuantum dalgalanmalarına" yol açabileceğini ve bunun da zaman çizelgemizi sonlandırıp yeni bir Büyük Patlama başlatabileceğini savunuyor. Bu, fizik bilgilerimize dayanarak, en düşük olasılıklı senaryolardan biri olmasına rağmen, spekülasyon konusu olmuştur.

Üçüncü teori, Evren'in Büyük Donma nedeniyle sona erebileceğini öne sürüyor. Tersine "Isı Ölümü" olarak da adlandırılan bu senaryonun, fizik ve Evren hakkında bildiklerimize göre en olası senaryo olduğuna inanılıyor.

Bu terim, Evren'de ve diğer izole sistemlerde entropinin "maksimum değere" ulaşana kadar artacağı teorisinden gelir. Entropi, enerjiyi kapsayan ve özellikle Evren'deki her şeyin sonunda düzenden, düzensizliğe doğru hareket ettiği fikrini ifade eden bir termodinamik ilkesinden gelir. Sonuç olarak, entropi bu değişimin ölçüsüdür.

Entropi maksimum değerine ulaştığında, teorik fizikçiler sistemdeki ısının eşit olarak dağılacağına inanırlar. Bu, kullanılabilir enerji veya ısı için yer kalmayacağı ve Evren'in "ısı ölümü"nden sona ereceği anlamına gelir. Basitçe söylemek gerekirse, Evren’in içindeki mekanik hareket sona erecektir.

Bu Büyük Donma sırasında, Evren teoride o kadar genişleyecek ki, gaz kaynakları o kadar az yayılacak ki yeni yıldızlar oluşamayacak. Bu modele göre, Evren'de neredeyse hiç enerji kalmadığı için zaman, hiçbir şeyin gerçekleşmediği sonsuz bir boşluğa dönüşecek.