BÜYÜK PATLAMA ZAMANDAKİ BİR "AN" DEĞİLDİR

Neden böyle olduğunu maddeler hâlinde açıklayacağım:

1)Bizim "zaman"algımız,modern dünyanın şekillendirdiği bir kavramdır.Aslında zaman da tıpkı uzay gibi bir boyuttur.Son dönemdeki sicim teorisyenleri tıpkı uzay gibi zamanın da çoklu boyutlara sahip olabileceğini(eni,boyu,genişliği vb.)öne sürmüşlerdir.Bu,bizim tanımladığımız bir kavramsal çerçeve olan "zaman"anlayışını temelden sarsar.

2)Büyük Patlama Teorisi,evrenin oluşumunu açıklayan ve arkasında kozmik mikrodalga ışıması gibi güçlü deliller bulunan bir bilimsel teoridir.Ancak bu,onun mutlak anlamda doğru olduğu anlamına gelmez.Evrenin oluşumunu açıklayan başka güçlü bilimsel teoriler de vardır buna rağmen şu an için en güçlü savları içeren ve genel kabul gören teori"Büyük Patlama"dır.

3)Büyük Patlama,bir patlama gibi değil,daha çok evrenin genişlemesiyle gerçekleşmiştir.Bu genişleme uzayın kendisinin genişlemesidir.Evrenin "içi" ya da "dışında"bir yer yoktur;büyük patlama uzay-zamanın başlangıcıdır.

4)Bilimsel algımız,"modele bağlı gerçeklik"olarak şekillenir.Çünkü bilim genişledikçe,bugün "şudur"dediği bir şeye,yarın "Bu değildir"diyebilir.Örneğin,Büyük Patlama'nın yaklaşık 13,8 milyar yıl önce gerçekleştiğini düşünüyoruz.Bu sonuca modern ölçüm araçlarımızla ışığın gidebildiği en uzak mesafeyi hesaplayarak ulaşıyoruz ancak güncel veriler bu sürenin yaklaşık 14,3 milyar yıl önce olabileceğini öne sürüyor.Yani bilimsel gelişmeler ilerledikçe bilim algımızın ve var olan teorilerin değişme ya da çökme ihtimali vardır.Bu konuda;Thomas Kuhn'un "Bilimsel Devrimlerin Yapısı"adlı kitabını okuyabilirsiniz.Kendisi önemli bir fizikçi ve bilim felsefecisidir.

5)"Büyük patlamadan önce ne vardı?,Evren sonlu mu sonsuz mu?,eğer sonluysa bir sınırı olması gerekmez mi?,sınırı varsa o sınırın arkasında ne vardır?"gibi sorular,"Tanrı var mı,yok mu?"sorusu kadar tutarsız ve cevabı bilinemez sorulardır.Çünkü"bilme"edimi,aslında "bir şeyleri belli kavramlar üzerine oturtma"edimidir.Yani bir şeyi bilmek istediğimizde,genellikle beynimizde o şeyle ilgili bir "kavram" ya da "kalıp" olması gerekir.Bu durumu"dil üzerinden düşünme"olarak adlandırıyorum.Bu yüzden tanımladığımız tüm kavramlar sınırlı ve kusurludur çünkü onları "belirli bir kavramsal çerçeve"ye sıkıştırıyoruz.

6)Bu soruların cevabı ileride bilinebilir mi?Şu anki teknoloji,bilim anlayışı ve felsefi kapasitemizle bu mümkün görünmüyor ancak insanlık gelecekte büyük bir sıçrama yaşarsa,çok daha ileri öngürülerde bulunup yeni bilimsel teoriler geliştirebiliriz.Yine de kesin olarak bildiğim bir şey var:"Gerçekliği mutlak anlamda hiçbir zaman bilemeyeceğiz."

MARYAN ÖZTEKİN