Bulutsular, evrende yıldızların oluşumunun gerçekleştiği çoğunluğunu hidrojen ve helyumun oluşturduğu, yoğun bir gaz ve toz bulutudur. Bu bulut içerisindeki atomlar kendi üzerlerine çökerek yıldızları meydana getiriler. Bu yazıda bulutsular ve bulutsuların görevlerinden bahsedeceğiz.
Bulutsu Nedir?
Bulutsu en genel tanımıyla, evrende olan gaz ve tozun birleşmesiyle oluşan çoğunluğunu hidrojen ve helyumun oluşturduğu yoğun bir gaz ve toz bulutudur. Bulutsular, yıldızların oluştukları yerlerdir ve bundan dolayı evrenimiz açısında bulutsular son derece önem arz ederler.
Bulutsularda Yıldız Oluşumu
Bulutsularda yer alan hidrojen ve helyum, yakınlarda meydana gelen süpernovanın getirdiği kütle çekimsel uzay zaman dalgalanması veya yakınlarda olan yıldızlar sebebiyle oluşan kütle çekiminden dolayı, kütle çekimsel bir kararsızlık yaşarlar. Hidrostatik dengenin olmadığı bir ortamda üzerine çöken gaz ve toz bir sınıra kadar çökmeye devam eder, çökmeyi başlatan sınıra Jeans Kriterleri adını veriyoruz . Bu kritere erişen gaz ve toz, yıldızı meydana getirir. Yıldızların oluşumu şu başlıklar altında inceleyebiliriz:
Çökme: Uzayda meydana gelen kütle çekimsel dalgalanmalar sonucunda gaz ve toz kütle çekimsel kararsılığa sürüklenir. Jeans Kriterine ulaşan gaz ve toz kendi üzerine çökmeye başlar.
Bart Damlacığı: Kütle çekimine yenik düşen bulut çökmeye devam ettikçe "Bart Damlacığı" adı verilen yoğun gaz ve tozlar oluşur. Uzaydan bakıldığında siyah görünen bu yerler aslında yıldız oluşumunun olduğu yerlerdir. Daha fazla bilgi için.
HI Bölgeleri: Uzayda HI Bölgeleri adı verilen yıldız oluşumlarının olduğu başka yerlerde vardır. Bu bölgeler nötr H ve H2 gazlarından oluşurlar. Bölgelerdeki sıcaklık 50-100 kelvin (-223/-173 santigrat derece) arasında değişir. Daha fazla bilgi için.
Bulutsu Tipleri
Bulutsu tipleri şu şekilde sıralanabilir:
Süpernova Kalıntıları: Bu bulutsular ölmüş bir yıldızın kendi üzerine çökerek süpernova adını verdiğimiz patlamadan sonra oluşurlar. Çoğunlukla yıldızlarda hidrojen ve helyum bulunduğundan uzaya saçılan maddelerde yıldız oluşması olasıdır.
Gezegenimsi Bulutsular: Bu bulutsuların sanılanın aksine gezegenlerle bir alakası yoktur. Bu bulutsular yıldızın dışarıya doğru patlayıp madde saçmasıyla ve merkezinde beyaz cüce olmasıyla bilinirler. Bizim yıldızımız Güneş'in de sonunun böyle olacağı düşünülmektedir.
Yansıma Bulutsusu: Yansıma bulutsuları yakınından gelen yıldız ışığını yansıtırlar. Adları bundan dolayı "yansıma bulutsusu" olarak anılmaktadır.
Karanlık Bulutsular: Karanlık, soğuk bulutsulardır. Bu bulutsulara en iyi örnek "At Başı Bulutsusu" olarak adlandırılan ünlü gök cismidir.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Sonuç
Bulutsular evrenin her yerinde meydana gelen ve gelmekte olan yıldızların doğum evleridir. Aslında sadece yıldızlar değil, yıldızların erken evrelerinde olan gezegen diskleri sayesinde oluşan yıldızların etrafında bir sürü gezegen var olabiliyor. Kim bilir belki de o gezegenlerden biri bir canlıya ev sahipliği yapacak ve o canlı bizler gibi zeki varlıklar olabilecek. Eğer bir gün bir bulutsu görme şansına sahip olursanız bunları düşünerek o büyülü ve parlak bulutlara bakarken bunları hatırlayın.
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ Giles Sparrow. Dakikalar İçinde Astronomi. ISBN: 9786256989047. Yayınevi: Kronik.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/05/2025 00:18:46 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14413
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Matematik ve Satranç
Antigone’nin Direnişi: Antik Bir Çığlığın Günümüz Toplumuna Yankısı
Gökyüzündeki En Parlak Yıldız: Sirius İle Tanışın!
ÇOBAN VE BİLGE KİŞİNİN OYUNU NASIL EŞİTLERİZ
Kapımıza Dayanan Tehlike
OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk)
