Bu antik patojen insanlar yün giymeye başladığında daha ölümcül hale geldi

Kathy deWitt/Alamy

Yünlü giysiler, Borrelia recurrentis bakterisini yayan vücut bitlerinin yumurtaları için rahat bir yuva sağlar.

Vücut bitleri tarafından yayılan ölümcül bir enfeksiyon , binlerce yıl önce yeni bir moda trendi sayesinde ortaya çıkmış olabilir:yün.

Sarmal şekilli bakteri Borrelia recurrentis'in eski genomları-bit kaynaklı nükseden ateş (LBRF) adı verilen ihmal edilmiş bir hastalığa neden olur- patojenin yaklaşık 5000 yıl önce daha az ölümcül bir kene kaynaklı enfeksiyondan ayrıldığını göstermektedir.

Bu, insanların Orta Doğu'da koyunları evcilleştirmeye başlamasından kısa bir süre sonra ve yünlü tekstil ürünlerinin Avrasya'da yaygınlaşmaya başladığı dönemde gerçekleşti.22 Mayıs'ta Science dergisinde yayınlanan çalışmanın eş lideri olan Londra Kolej Üniversitesi (UCL) genetikçisi Pooja Swali: yünlü giysilerin, vücut bitlerinin(Pediculus humanus) yumurtaları için rahat bir yuva sağladığını söylüyor.

Günümüzde LBRF , çoğunlukla Etiyopya, Somali ve Sudan gibi Afrika ülkelerinde ve bu ülkelerdeki savaş, yoksulluk ve kıtlıktan kaçan insanlar arasında görülmektedir. Bu hastalık, aşırı kalabalık ve afet koşullarında hızla yayılmaktadır.

Bir hafta süren ateş

Bir hafta süren ateş Klasik Yunanistan ve Orta Çağ Avrupa'sında LBRF'ye özgü, günlerce süren tekrarlayan ateş vakalarına ilişkin kayıtlar, bu hastalığın geçmişte daha sık rastlanan ve yaygın olabileceğini düşündürmektedir. Antibiyotikler artık B. reccurentis enfeksiyonlarının çoğunu tedavi edebilmektedir, ancak tedavi edilmezse vakaların %10-40'ı ölümcül olabilir.

Eski enfeksiyonları incelemek amacıyla Swali ve meslektaşları, Britanya'dan elde edilen çok sayıda eski insan genomunu tarayarak patojenleri araştırdılar. 2300 ila 600 yıl öncesine ait dört B. reccurentis enfeksiyonu tespit ettiler.

Adelle Bricking

Araştırmacılar, eski enfeksiyonları incelemek için İngiltere'deki insan kalıntılarından genomlar çıkardılar.

İngiliz suşlarının daha ayrıntılı sıralanımı ve ortaçağ Norveç'inden gelen bir başka eski B. reccurentis genom sıralanımı ve modern akrabalarıyla karşılaştırılması, bu türün en yakın akrabası olan kene kaynaklı Borrelia duttonii'den 4000 ila 6000 yıl önce ayrıldığını gösterdi.

Bu dönem, Avrupa ve Asya'da insanlar tarafından yün ve süt gibi hayvansal ürünlerin kullanımının artmasıyla çakışmaktadır. Londra'daki Crick Enstitüsü'nde paleogenetikçi olan, Swali ve UCL' de evrimsel genetikçi Lucy van Drop ile birlikte bu çalışmayı yürüten Pontus Skoglund, " Giysi teknolojisi, yün gibi patojenlerin ortaya çıkmasına fırsat yaratacağını düşünmeyeceğimiz şeyler, bu hastalıkların ortaya çıkmasına fırsat sağlayabilir" diyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kaybolan genler

Aynı şekilde tekrarlayan ateşlere neden olan kene kaynaklı akrabalarıyla karşılaştırıldığında, B. recurrentis uzun DNA dizilerini kaybetmiş ve çok sayıda genin yok olduğunu görmüştür. Eski genomlar, bu genom azalmasının bir kısmını hareket halinde yakalamıştır.

İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nden virolog Charlotte Houldcroft diyor ki; patojenin neden genlerini kaybettiği belli değil, ama muhtemelen keneden bitlere bulaşma şeklinin değişmesiyle ilgili. İnsanlar, bit P. humanus'un bilinen tek konakçıları, oysa diğer Borrelia türlerini taşıyan keneler birçok hayvanda bulunur. Houldcroft, " Patojen, ihtiyaç duymadığı genetik materyali dışarı atıyor" diyor.

Viyana Üniversitesi'nde mikrobiyal genomikçi olan Meriam Guellil , koyunların evcilleştirilmesi ve yün kullanımının LBRF'nın başlangıcında önemli bir rol oynadığı fikrinin makul olduğunu söylüyor. Ancak bunu kanıtlamak için daha eski örnekler gerekecek.2023 tarihli ön baskı, test edilen örneklerin %2.5'inde , İskandinavya'da bulunan 5500 yıllık insan kalıntıları da dahil olmak üzere , 34 eski B. recurrentis vakası daha buldu.

Skoglund, artık çok daha fazla araştırmacının, özellikle Doğu Avrupa ve Orta Doğu'daki arkeolojik kalıntılarda B. recurrentis enfeksiyonlarının izlerini arayacağını tahmin ediyor. " Önümüzdeki beş ila on yıl içinde, bu enfeksiyonun ne zaman yaygınlaştığına dair çok net bir fikir sahibi olabiliriz."