Bilinç: Fiziksel mi Fizik Ötesi mi?

En zor kısım burası. Bilinç olarak tanımladığımız fenomen fizik ötesi yani bilmediğimiz bir forma sahip olabilir. En temelde dış dünyadan gelen sinyaller anlamlı gerçek imajlara bağlanma problemi^[1] olarak anılan ve mahiyetini bilmediğimiz bir eşikte bizim bilinç dediğimiz yetiye dönüşür; nöronlar üzerinden ilerleyen ama sonuçları itibarı ile şaşırtıcı bir özellik. Canlılar sağkalımı başarma ve neslini sürdürme mücadelesinde dış dünyaya ait verileri işleyip bu dış dünyayla örtüşen bilgiye dönüştürebiliyorlar. Ta en baştaki tek hücreli canlıyla başlayan serüven kompleks canlılara gelindiğinde özelleşmiş hücreler vasıtasıyla çevreden gelen sinyaller artık çevrelerini manuple edecek bilgiye dönüşüyor..

Hepsi bu kadar değil. Tartışma bütün bu evrimsel kazanımın (bilincin) kendini aşıp aşamayacağında düğümleniyor, yapay zeka bilinç kazanırsa diye bir korku için çok erken olabilir. Bilinç, canlının keyfine göre işlevselliğini değiştirip kumanda edebileceği bir yeti midir, eğer öyle olsaydı dilediğimiz anda açıp kapatma imkanımız olurdu. Ama tam tersi oluyor, bilincimiz metabolizmaya bağımlı olduğu için dinlenme ihtiyacı duyuyor, uyuyoruz; kumanda bizde gözükmüyor. Bir ameliyat için anestezi; ya da madde kullanımını aynı tutamayacağımız aşikardır. Bir miktar paradoksal ya da kerameti kendinden menkul çabalar; özgür irade , kasıtlı ve planlı eylemler bilince işaret eder vb. Bilinci ölçüp kendi kendimize bir derece vermek öyle ki sonunda konuşma diline ''çok bilinçli'' sıfatları eklemenin bir işe yarayıp yaramayacağını şimdiden söylemek ne kadar doğru? Bu konu belki sonsuzluk problemi kadar çetrefilli olabilir. Basit sinyallerin anlamlı bilgilere dönüştüğü bir vakıa ama quantum mekanizmalarıyla ilintisi net olarak anlaşılana kadar üzerinden basitçe atlamak mümkün görünmüyor.