Bazı İddialarla İlgili Kamuoyuna Eğlencelik ama Bir O Kadar Da Önemli Bildiri (27 Ekim 2014)

Merhaba arkadaşlar,

Son zamanlarda rastladığımız birkaç konuya değinmek ve fikirlerimizi iletmek istiyoruz:

1) IFLS'den (Türkçesi kabaca "S.ktiğimin Bilimini Çok Seviyorum" olarak çevrilebilecek olan yabancı ve meşhur bir Facebook sayfası) çeviri yapmanın acayip bir şekilde sorun olması mevzusu. 

Aralıklarla bazı okurlarımız "Siz de IFLS'den görüp görüp çeviriyorsunuz." diyor. İlk tepkimiz şu: Ee, yani? Şu anda Evrim Ağacı bünyesindeki 291.338 okurumuzun yalnızca 15.474'ü İngilizce konuşabildiğini iddia ediyor (Kaynak: Facebook Insights). Bunların en iyi tahminle %50 civarı, Cem Yılmaz'ın tabir ettiği gibi iş başvurularında "İngilizce Düzeyi: Orta" yazan kişiler olsa (ki bu ayıp bir şey değil, hiç kimse bir başka dili öğrenmeye zorlanamaz), geri kalanların da %50'si IFLS'yi yakından takip ediyor olsa, yarım yamalak bir Bahçeli hesabıyla bile sadece %1.3'ü bunlardan haberdar demektir. Ki durup durup aynı şeyi söyleyenlerin, aynı kişiler olduğu düşünülürse, bu sayının isabetliliği anlaşılacaktır. :) Biz Evrim Ağacı olarak Türkiye'de bir bilim arşivi yaratmaya çalışıyoruz. Bu sebeple, güzel ve faydalı bulduğumuz her şeyi alıyor, emek ve zaman harcayarak Türkçeye çeviriyor, üstüne hiçbir sayfada (evet, IFLS'de de) bulunmayan açıklamalar ekleyerek geliştiriyor ve yayınlıyoruz. Çeviri yaptıysak "Çevirmen" olarak, geliştirme/değiştirme yaptıysak "Hazırlayan" olarak duyuruyoruz. Burası bir çeviri sayfası değil; ancak gerek görülürse iyi yapılmış haberleri elbette çeviriyoruz, çevireceğiz de. IFLS olur, başka yer olur... Dolayısıyla bu konuda bir sıkıntınız varsa, yanlış yerdesiniz demektir.

2) Paylaşımların çoğunun IFLS'den olmasının garip bir şekilde sorun olması mevzusu. 

İlk olarak, hayır, "çoğu" IFLS'den alınan paylaşımlar değil. Evrim Ağacı günde 14-16 adet arası paylaşım yapmaktadır (bu sayıyı akademik çalışmalarımızın bastırmasından ötürü biraz azaltacağız bugünden itibaren gerçi ama, uzun vadede ortalama çok değişmeyecektir). Bunların gün içerisinde 0-2 adet arası IFLS'den olmaktadır. Ayrıca IFLS bizim de çok sevdiğimiz ve takdir ettiğimiz bir girişimdir. Hatta IFLS 50.000, Evrim Ağacı 3-4 bin okura sahipken, IFLS kurucusu Elise Andrews ile ortak proejeler geliştirme konusunda da görüşmelerimiz olmuştu ama devamı gelmedi (bkz: meşhur olunca babasını tanımayan kişi). Şaka şaka, Elise iyidir. Velhasıl, bugüne kadar fark etmediyseniz, IFLS İngilizce olarak yayın yapan bir sayfa. Dolayısıyla İngilizce kaynaklara çok daha yakından erişimi olan, çok daha kolay yayın yapabilen, dolayısıyla çok daha hızlı bilgiyi aktarabilen bir sayfa. Fark etmediyseniz, İngilizce yayın yapıyor olmalarına rağmen IFLS'nin dev bir ekibi var, biz birkaç kişiyle çalışıyoruz. Yine, fark etmediyseniz, IFLS harika bir bilim sayfası. Türkiye'nin (ve hatta Dünya'nın) en büyük evrimsel biyoloji Facebook sayfası olarak, onlardan paylaşım çevirip yayınlamaktan onur duyarız. 

3) Paylaşımların eğlenceli olmasının anormal bir şekilde sorun olması mevzusu. Ve çoğu paylaşımın geyik olduğu iddiası.

Son birkaç aydır bilimi daha eğlenceli hale getirmek için, komikli, gülünçlü, esprili, geyikli paylaşımlara da yer veriyoruz. Bilimi katı bir beton gibi gösterirdik eskiden, hala da öyledir; ancak halka ulaşan yüzünün böyle katı olması şart değildir. Bu sebeple gün içerisinde paylaşımlar içine (özellikle sabahın kör vaktinde paylaştıklarımıza) daha yumuşak, eğlenceli şeyler katıyoruz. İşte efendim karikatürlerdir, sanat eserleridir, esprilerdir, kedili videolardır falan. Bunun amacı sayımızı arttırmak falan değil, daha ne arttıralım? :D Sayının bizim için hiçbir zaman amaç olmadığını bin defa vurguladık, on bin defa daha da vurgularız gerekirse. Ancak bunları daha sık görüyor olma sebebiniz, yüzde olarak paylaşımlarımızın daha geniş bir kısmını oluşturuyor olmaları değildir. 14-16 paylaşımın sadece 1-2 tanesi bu şekilde oluyor. Bazen hiç olmuyor. Fakat bunlar eğlenceli olmaları bakımından ve Türkiye'de (ve Dünya'da) eğlenceli olan, bilimsel olana tercih edildiğinden, çok daha hızlı yayılıyor ve popüler hale geliyor. Bu da, sanki daha çok bunları paylaşıyormuşuz izlenimi yaratıyor. Eğer ki gün içindeki tüm paylaşımlarımızı takip ederseniz, eğlenceli olanların yüzlerce ve binlerce, salt bilimsel olanların 15-20 beğeni ve paylaşım aldığını görebilirsiniz. Bu bizim sorunumuz değil. Sorunun kimde olduğunu biz söylemeyeceğiz, bakalım bulabilecek misiniz (ipucu: bir kısmı Facebook'un yayın politikalarının suçu ama hepsi değil)?

4) Yayınladığımız haberlerin taraflı olması, hatta başvurduğumuz bilimsel makalelerin taraflı olması iddiası.

Tek tarafımız var: bilim. Modern bilimin (pozitivist, materyalist, natüralist ve günümüzde bilim düşmanları tarafından lekelenmeye çalışılan ancak özleri itibariyle her türlü gerçek/modern bilimi tanımlayan diğer felsefi sıfatları da buraya ekleyebilirsiniz) savunucusuyuz ve her daim öyle kalacağız. Hurafelere, safsatalara, şarlatanlara, sahtekarlara, modern bilimin yerine bunları koymaya çalışanlara, modern bilimin gösterdiklerini ispatlar olmaksızın bu tür şeylerle gölgelemeye çalışanlara izin/geçit vermeyeceğiz. Bununla bir sıkıntınız varsa, tekrardan, doğru yerde değilsiniz. Zorla tutmuyoruz. :) Ancak ola ki kaynaklarımızla bir sıkıntınız varsa, bunu kaynaklarımızla çözünüz. Bu kaynaklar, genelde oldukları gibi, akademik makalelerse, yapmanız gereken çok "basit": hemen bir üniversitede doktora yapmaya başlayabilir, 4 senede mezun olabilir, 2 sene post-doktora yapabilir, bunlar sırasında ve sonrasında rahatsızlık duyduğunuz makalelerin hatalı olduğunu gösteren araştırmalar yapıp, makaleler yazıp, saygın hakemli dergilerde yayınlayıp, onları çürütebilirsiniz. Durmayın, kimse tutmuyor sizi. Bunu yaptığınız zaman, yayınladığımız kaynak makaleyi çürüttüğünüzü baş haber yapmazsak namerdiz. :) Ancak o zamana kadar (veya eşdeğer kalitede/saygınlıkta bir diğer makaleyi kaynak gösterebilene kadar) susmanızı ve bilimi öğrenmenizi rica edeceğiz. Zira bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz. Bilimle ilgili yaygın kabul eden teorileri veya bulguları çürüten bilgiye/bilgilere sahipseniz, son yapacağınız şey bunları Facebook'tan ilan etmektir! Yapmanız gereken şey, kimseye söylemeden makaleye döküp akademik yayın yapmaktır. Tekrardan, bunu yapamıyorsanız, boş gürültü yapmamanızı rica ediyoruz.

5) Evrim Ağacı paragöz, para için sitesine gönderiyor, her şeyleri para olmuş gibi tuhaf tuhaf iddialar.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Evrim Ağacı, bulabileceğiniz en az sayıda ve hiçbir şekilde çakalca hazırlanmış reklamları bünyesinde barındırmayan bir organizasyondur. Eğer isteyecek olsaydık, nefes alamayacağınız kadar reklama boğabilir, Yunan adalarına doğru açılırken paralarımızı sayıyor olabilirdik. Ancak böyle bir şeyi istemiyoruz, zira site işleri, bağış, vb. sebeplerle gerekmedikçe paraya ihtiyacımız yok. Şu anda Google Ads'ten 12-13 ayda bir 500 TL para geliyor reklamlardan. Aşırı nadiren de parasına kıyıp, bize destek olmak için siteden bağış yapan okurlarımız çıkıyor. Bu da yılda toplasanız 100 TL'yi geçmez. Etti mi size 600 TL yılda? Bunu da siteyi ayakta tutmak için domain/host masraflarına, gönüllü olarak bize katkı sağlayan ve zamanını ayıran tasarımcılarımıza jest olsun diye dağıtmak suretiyle, kimi zaman Wikipedia Vakfı, ALS Derneği, vb. bilimle ilgili derneklere bağışta bulunmak suretiyle, kimi zamansa daha kaliteli yayınlar yapabilmek için aldığımız bazı hedeler ve bıdılara harcıyoruz. Video kalıpları alıyoruz, animasyon lisansları alıyoruz, siteye eklentiler alıyoruz falan fıstık. Bu kadar şeye elbette ayda 50 TL (600/12) yetmiyor (site işleriyle uğraşanlar bilirler). Dolayısıyla neredeyse her zaman cebimizden harcıyoruz. Ancak zaten "gönüllülük" ve "kar amacı gütmeyen organizasyon" bu demek, eğer fark etmediyseniz. :) Bu sebeple gerek gördüğümüz zaman fundraising denen kampanyalardan başlatabiliyoruz ve okurlarımızla bir sinerji yaratıyoruz (bunu 1 kere video kamera için, 1 kere de ALS Derneği için yaptık). Oradan gelen paralar da olduğu gibi gidiyor. Ancak konunun özü, Evrim Ağacı'ndan bir gelirimiz falan yok. Gelen gidiyor. Çok nadiren gitmeyenle de, farklı şehirlere eğitim için gönderdimiz arkadaşların giderlerini karşılamaya çalışıyoruz. Dolayısıyla, siteye gönderme sebebimiz, para toplamak falan değil. Zaten az olan bu geliri sürdürebilmek, böylece para dilenmek zorunda kalmamak. Ayrıca Facebook'tan ağzımız daha önceleri tekrar tekrar yandı. Hiçbir şey için Facebook'a güvenmiyoruz. Bu sebeple sitemize yönlendiriyoruz. Bu da, paylaşımlarımızın %30 civarında oluyor. Şöyle ki, bir paylaşımı Facebook üzerinden, sonraki paylaşımı site üzerinden yapıyoruz. Siteye yönlendirdiklerimizin de %50 civarını (özellikle çok uzun olmayanları) Facebook'tan da bütün olarak veriyoruz, sadece "Sitemizden Okumak İçin:" diye ekliyoruz. Dolayısıyla bu tuhaf iddialara da bir son vermenizi rica edeceğiz.

Son bir nokta: 

Evrim Ağacı, kimseye kendini beğendirmek zorunda değildir. Böyle bir algı da bulunuyor nedense. Biz bu paylaşımları dediğimiz gibi beğenilsin, yayılsın, göz önüne çıksın, bizi "popi" (popüler sözcüğünün 15'lik ergen versiyonu) yapsın diye yapmıyoruz. Lisans veya lisansüstü öğrencilerden oluşan bir ekibiz ve binbir işimiz, dersimiz, sınavımız, projemiz, sevgilimiz, börtümüz, püsürümüz arasında bir de Evrim Ağacı makaleleri yazıyor, haberler yapıyor, çeviriler hazırlıyor, infografikler tasarlıyor, ara ara başımıza üşüşen bilimle derdi olan acayip insanlarla uğraşıyor, bu yapıyı ayakta tutuyoruz. Amacımız, dev bir bilim arşivi inşa etmek ve korumak. Son kez, bununla ilgili derdiniz varsa, yanlış yerdesiniz. :)

Kozmik Anafor'un ara sıra yaptığı, haklı ama aynı zamanda oldukça eğlenceli patlamalar gibi oldu ama idare edin lütfen. 

Özet ver "babasız" diyenler için: Evrim Ağacı'na inanmıyorsanız da saygı duyun. :P

Hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyor, gözlerinizden öpüyoruz.