Evrim Ağacı
Onun (Mustafa Kemal'in) 1918'de Karlsbad kaplıcalarındayken günlüğüne yazdıkları, iradeciliğin ve öncücü anlayışının manifestosudur:
Benim elime büyük bir selahiyet ve kudret geçerse, ben hayatı içtimaiyemizde arzu edilen inkılabı, bir anda ve birden, yani, bir 'Coup' tatbik edeceğimi zannederim. Zira ben bazıları gibi, efkârı ulemanın yavaş yavaş benim tasavvuratım derecesinde tasavvur ve tefekkür etmeğe alıştırmak suretiyle bu işin yapılabileceğini kabul etmiyorum. Böyle harekete karşı ruhum isyan ediyor. Neden bu kadar senelik tahsili âli gördükten sonra, hayatı medeniyye ve içtimaiyeyi tetkik ettikten ve hürriyeti tezevvük için, sarfı hayat ve evkat ettikten sonra avam mertebesine ineyim? Onları kendi mertebeme çıkarırım. Ben onlar gibi değil, onlar benim gibi olsunlar.
