Afrika'daki Modern İnsanların Göç Hareketlerini Çözmek
Christophe Courteau/Gamma-Rapho/Getty
- Çeviri
- Evrimsel Antropoloji
Az çalışılmış etnik gruplar, bilim insanlarının, Afrika kıtasında onlarca bin yıl önce yaşanmış olan göç hareketlerini anlamalarını sağlıyor.
İnsan türünün Afrika'daki erken tarihi, bir düzine etnik gruptan elde edilen 180 genomun incelenmesiyle detaylı şekilde anlaşılmaya başlandı. Üstelik bu grupların bazıları daha önce hiç çalışılmamıştı.
Çalışmanın erken sonuçları, 40 bin yıl önce bu gruplardan ikisinin - Baka Pigmeleri ile San -, şu anki yayılımlarının iki katı bir bölgede yaşamış olduğunu ve bu iki grubunun yaşam alanlarının Orta Afrika'nın doğusu ve Afrika'nın güneyinde kesiştiğini gösteriyor. Araştırıcılar henüz yayınlanmamış olan çalışmalarını San Diego, California'daki American Society of Human Genetics (ASHG, Tür. Amerikan İnsan Genetiği Topluluğu) toplantısında sundular.
Çalışmayı yürütenlerden Pennsylvania Üniversitesinden insan genetikçisi Sarah Tischkoff, bu araştırmanın insanların atasal çeşitliliğini temsil eden gruplardan elde edilen en kapsamlı tüm genom çalışması olduğunu söylüyor. Geçen sene Afrika'daki antik insanların genetik analizi üzerine yayınlanan makalelerle1,2 birlikte modern insanların erken tarihindeki boşluklar çözülmeye başlanıyor.
Modern insanların, 250-315 bin yıl önce Afrika'da ortaya çıkmış olmasına rağmen, genetikçiler bu zamana kadar sadece on binlerce yıl önce Afrika'dan kuzeye Avrupa'ya doğru göç eden küçük bir Afrikalı grubu üzerine çalıştılar. Şimdi ise, Afrikalılar üzerinde yapılacak birçok genomik projesi ile bu dengesizlik görülmeye başlanıyor.
2009 yılında Tischoff ve arkadaşları, Afrika'daki 2000 fazla etnik gruptan yaklaşık 100'üne ait olan insanların genomlarının küçük bir bölümünü inceleyen bir araştırma yaptılar. Sonuçlar ise San ve Baka gruplarının aslında tek bir avcı-toplayıcı popülasyondan köken almış olabileceğini gösterdi. Bu fikri test etmek için, Tischoff, tüm genomlara ve diğer etnik gruplardan verilere de ihtiyaç duydu.
Tischoff ve ekibi, Afrika'daki diğer etnik gruplarla çalışabilmek için oldukça çaba verdiler. Çalışmak istedikleri ülkelerin hükümetlerinden ve etik değerlendirme kurullarından izinler almak yıllarını aldı.
Antik Karışmalar
Bu çalışmayla ortaya çıkarılan genetik varyasyonların 5'te 1'i henüz keşfedilmemiş bulgulardı. İstatistiksel modeller, Tanzanyalı Hadza ve Sandawe insanlarının 30 bin yıl önce ortak bir ata popülasyonuna sahip olduğunu gösteriyor.
Bulgular ayrıca, Afrika'nın güneyinde yaşayan Sanların, Hadzalar ve Orta Afrika'da yaşayan Bakalarla melezleşdiklerini gösteriyor.
Londra' daki Francis Crick Enstitüsünden paleogenetikçi Pontus Skoglund, bulguların, 2,500 ila 8,100 yıllık örneklerden elde edilen DNA'ların gösterdiği Hadza ve San gruplarının karışık atasal ilişkileriyle aynı doğrultuda olduğunu söylüyor.
Sınırsız Olasılıklar
Diğer araştırmacılar, Hadza, San ve Baka gruplarının yaşam alanlarının kesişmiş olduğu fikrini kabul etmeden önce daha fazla araştırma yapmak istiyor. Birleşik Krallık'taki Wellcome Sanger Enstitüsünden genetik epidemiolog Deepti Gurdasani, önceki çalışmaların bu grupların karıştığına dair çok az kanıt sunduğunu söylese de, bunun mümkün olduğunu, çünkü Afrika'da 5,000 yıl önce bile neler yaşandığını bilmediklerini ekliyor.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Günümüzde çalışmaların Afrika üzerine yoğunlaşmasıyla bu bilgi açığının gelecek yıllarda kapanması olası görünüyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Nature | Arşiv Bağlantısı
- Sarah A. Tishkoff, et al. (2009). The Genetic Structure And History Of Africans And African Americans. Science. | Arşiv Bağlantısı
- Amy Maxmen. Rare Genetic Sequences Illuminate Early Humans’ History In Africa. (9 Aralık 2018). Alındığı Tarih: 25 Ekim 2018. Alındığı Yer: Nature News | Arşiv Bağlantısı
- Pontus Skoglund, et al. (2017). Reconstructing Prehistoric African Population Structure. Cell. | Arşiv Bağlantısı
- Carina M. Schlebusch, et al. (2017). Southern African Ancient Genomes Estimate Modern Human Divergence To 350,000 To 260,000 Years Ago. Science. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/05/2025 12:59:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7437
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Nature. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
