ABD, CDC Tarafından Hazırlanan "Ülkeyi Yeniden Açma" Planlarına Yönelik 17 Sayfalık Uyarı ve Öneri Raporunu Hasır Altı Etti!

ABD, COVID-19 konusunda en ağır kayıpları veren ve süreci en kötü yöneten ülkelerden biri olmasına rağmen, "normale dönme" konusunda en aceleci ve hatalı kararları alan ülke olma konusunda da başı çekiyor. COVID-19 konusunda bol miktarda skandalla ve politikleştirilmiş yalanla boğuşan ülkede, şimdi de hükümetin ABD Hastalık Kontrol ve Önlem Merkezi (CDC) tarafından hazırlanan 17 sayfalık bir "normale dönme algoritması" raporunu hasır altı ettiği öğrenildi.

1 Mayıs 2020'de ilan edilmesi öngörülen; ancak Beyaz Saray tarafından "hiçbir zaman gün yüzü görmeyeceği" söylenerek hasır altı edilen rapor, Associated Press'e sızdırıldı. Rapor içeriğinde, 17 farklı sektörün (örneğin okulların, yaz kamplarının, restoranların, ibadet alanlarının, bakımevlerinin ve benzeri kurumların) normale dönmesi için takip edilmesi önerilen algoritmalar yer alıyor. Ancak bilimsel gerçekler ışığında hazırlanan bu algoritmalar takip edilecek olursa, neredeyse hiçbir sektörün yakın vadede normale dönmesi mümkün olmazdı ve bu nedenle rapor hasır altı edildi.

CDC'nin Önerileri

Restoran ve Barlar Nasıl Açılmalı?

Örneğin raporda CDC, restoran ve barların açılması için masaların en az 2 metre arayla yerleştirilmesi gerektiğini öneriyor. Benzer şekilde, bu tarz yerlerde açık büfelerin, salata barlarının veya içecek istasyonlarının yasaklanması; ayrıca kasalarda hapşırık kalkanları yerleştirilmesi gerektiği söyleniyor. Tam algoritma ise şöyle:

1. Adım: Restoranları Açmalı mıyız?

• Restoranın bulunduğu yer, ciddi miktarda korumayı artık gerektirmeyen bir bölgede mi?
• Restoranları açmak, ulusal ve yerel yönergelere uyacak mı?
• Restoranlar, ciddi hastalıklara karşı yüksek risk altında olan çalışanlarının hayatını koruyabilecek mi?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, restoranlar ve barlar açılmamalıdır. Hepsi EVET ise:

2. Adım: Önerilen Koruma Önlemleri Uygulanıyor mu?

• El yıkama gibi sağlıklı hijyen uygulamaları, çalışanların bez yüz maskeleri takması teşvik ediliyor mu?
• Temizlik, dezenfeksiyon ve havalandırma uygulamaları arttırıldı mı?
• Arabaya servis, kaldırım kenarına servis, masa ve sandalyeler arası mesafenin arttırılması, tek seferde girebilecek insan sayısının ve bir masaya oturabilecek kişi sayısının kısıtlanması, kendi kendine servis istasyonlarının kapatılması, çalışanların ortak kullandığı alanların kısıtlanması, mesailerin döngüsel ve aralıklı olması gibi sosyal mesafe uygulamalarına uyuluyor mu?
• Bütün personel, güvenlik eylemleri konusunda eğitim aldı mı?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, önce bunlar uygulanmalıdır. Hepsi EVET ise:

3. Adım: Düzenli Vaka Takibi Yapılıyor mu?

• Çalışanların semptomları kontrol ediliyor mu?
• Hasta olanların evde kalması sağlanıyor mu?
• Çalışanlar hastalanırsa uygulanacak bir eylem planı var mı?
• Yerel yönetimler ve çalışanlar ile düzenli bir iletişim ağı kuruldu mu?
• Çalışanların işe gelmemesi gereken günler için önlemler ve izin alma işlemleri için esnek kararlar ve uygulamalar var mı?
• Eğer vakalar artarsa resotranı hemen tekrar kapatmak mümkün mü?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, önce bunlar uygulanmalıdır. Hepsi EVET ise restoranlar ve barlar açılabilir ve vakalar denetlenebilir.

Okullar Nasıl Açılmalı?

Benzer şekilde okulların açılması için 3 adımlı bir karar ağacı öneriliyor:

1. Adım: Okulları Açmalı mıyız?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

• Okulun bulunduğu yer, ciddi miktarda korumayı artık gerektirmeyen bir bölgede mi?
• Okulları açmak, ulusal ve yerel yönergelere uyacak mı?
• Okullar, ciddi hastalıklara karşı yüksek risk altında olan çocukların ve personellerin hayatını koruyabilecek mi?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, okullar açılmamalıdır. Hepsi EVET ise:

2. Adım: Önerilen Koruma Önlemleri Uygulanıyor mu?

• El yıkama gibi sağlıklı hijyen uygulamaları, öğretmenlerin ve personelin bez yüz maskeleri takması teşvik ediliyor mu?
• Temizlik, dezenfeksiyon ve havalandırma uygulamaları arttırıldı mı?
• Masalar arası mesafenin arttırılması, büyük grupların yasaklanması, gruplar arası karışmanın kısıtlanması gibi sosyal mesafelendirme kuralları uygulanıyor mu?
• Malzemeler ve ekipmanlar gibi öğrencilerin kullandığı eşyaların ortak kullanımı kısıtlandırıldı mı?
• Bütün personel, güvenlik eylemleri konusunda eğitim aldı mı?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, önce bunlar uygulanmalıdır. Hepsi EVET ise:

3. Adım: Düzenli Vaka Takibi Yapılıyor mu?

• Öğrenci ve personelin semptomları kontrol ediliyor mu?
• Hasta olanların evde kalması sağlanıyor mu?
• Öğrenciler ve personel hastalanırsa uygulanacak bir eylem planı var mı?
• Yerel yönetimler, personel ve aileler ile düzenli bir iletişim ağı kuruldu mu?
• Öğrencilerin ve personelin okula gelmemesi gereken günler için önlemler ve izin alma işlemleri için esnek kararlar ve uygulamalar var mı?
• Eğer vakalar artarsa okulu hemen tekrar kapatmak mümkün mü?

Bunlardan herhangi birine cevap HAYIR ise, önce bunlar uygulanmalıdır. Hepsi EVET ise okullar açılabilir ve vakalar denetlenebilir.

17 sayfanın her birine buradan ulaşabilirsiniz.

Anormal Bir Süreç...

CDC, sürecin başından beri Beyaz Saray tarafından ikinci plana atıldı. Normalde salgınlar gibi toplum sağlığı krizlerinde halkı bilimsel gerçekler konusunda bilgilendirme görevi CDC'ye aittir; ancak bu salgında ilk defa bir başkan, CDC'nin görevini yapıyor ve halka kendisi bilgiler veriyor. Örneğin CDC, neredeyse 2 aydır pandemiyle ilgili haber brifinginde bulunmadı. Her ne kadar CDC direktörü Dr. Robert Redfield, ABD koronavirüsle mücadele ekibinde yer alsa da, halkı bilgilendirme konusunda neredeyse hiç ön saflarda bulunmadı.

Hasır altı edilen rapordaki bilgilerin bir kısmına CDC'nin sitesine dağıtılmış halde ulaşmak mümkün. Ancak bu rapor, ayrı sektörler için tekil karar ağaçları (algoritmalar) sunması açısından çok büyük öneme sahip. Sadece ABD için de değil; CDC tarafından yayınlanan bu tarz dokümanlar, Dünya genelindeki sağlık standartlarına ve kararlara yön veriyor. Bu nedenle bu tarz raporların hasır altı edilmesi, Dünya'nın dört bir yanından milyonlarca insanın hayatını tehdit ediyor.

Beyaz Saray'a yakın bir isim, ülke geneline bu tarz önerilerde bulunulmama sebebinin, hastalığın her coğrafyayı ve demografiyi farklı etkiliyor olması olduğunu ileri sürüyor. Ancak CDC zaten düzenli olarak yerel coğrafyalardan gerekli bilgileri alıyor ve önerilerini buna göre şekillendiriyor. Süreçteki tüm sınırlandırma ve baskılara rağmen, CDC'nin koronavirüs sitesi 1.2 milyardan fazla defa tıklandı.