Lafza göre basit cümleyle cevap isteyen bir soru sormuş olsanız da gayenize göre sorunuzun aslında şu olduğunu düşünüyorum: "Bu kurala katılıyorsanız bu kuralın da istisnasının olması demek istisnasız kuralların da olduğu anlamına gelir ki, bu da "istisnasız kural olamaz" kuralını yanlışlar. Öyle değil mi?". Öyle değil. Hatta bakış açısına göre bu kuralın bir istisnasının olmaması, yani bu kuralın kendisinin istisnasız/mutlak bir kural olması, "istisnasız kural olamaz" kuralının istisnasıdır. Yani "istisnasız kural olamaz" kuralının da bir istisnası vardır ve kendisidir. Ancak bunun dışında bir istisnanın olması "istisnasız kural olamaz" kuralıyla çelişirdi. Diğer yandan kural-istisna diyalektiğinde çelişki kuralı ortadan kaldırmayı gerektirmez. Zira "istisnalar kaideyi bozmaz". Kaide olabildiğince genel duruma göre koyulur ve istisnalar da bu genel durumun yanında daha az yaygın noktalarda belirir. Somut örnek üzerinden gidelim. İnsan yaşamını önemseyen bir özneyseniz koyduğunuz kural "öldürmeyeceksin" olur. Zira önemsediğiniz şeye göre genel durum "insan yaşamının korunması gereğidir". Bununla birlikte sizi öldürmeye çalışan birini kendinizi korumaya çalışırken mecburen öldürmek, daha kısa tabirle "meşru müdafaa", bu kuralın doğal bir istisnasıdır. Kısacası sırf meşru müdafaa halini tanıyacağım diye "öldürmeyeceksin" kuralını koymamak hatalı bir davranış olurdu.
30 gün
90 gün
1 yıl
